Kultura i Wychowanie“
Tworzenie przypisów i bibliografii
Niniejsze opracowanie ma na celu uściślenie zasad tworzenia przypisów i bibliografii, wskazanie
rozwiązań, które w tym zakresie stosuje Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej
w Łodzi. Główną jego częścią są szablony opisów bibliograficznych poszczególnych typów
publikacji, wsparte przykładami.
We wszystkich publikacjach Wydawnictwa Naukowego WSP stosuje się tradycyjny system powołań
–
przypisy
rzeczowe (polemiczne, dygresyjne i odsyłające), słownikowe i bibliograficzne
należy
zamieszczać u dołu strony
(tzw. przypisy w formie uwag).
Wyjaśnienie użytych pojęć:
Wydawnictwo zwarte
– wydawnictwo ukazujące się jako całość, w rozumieniu potocznym
książka.
Wydawnictwo ciągłe
– wydawnictwo o nieprzewidzianym z góry zakończeniu, w potocznym
rozumieniu czasopismo, seria wydawnicza.
Dokument piśmienniczy
– dokument graficzny, którego treść jest zapisana za pomocą pisma,
dostępny w wersji papierowej, drukowanej.
Dokument elektroniczny
- dokument dostępny w wersji cyfrowej.
Praca autorska
– praca mająca jednego, dwóch lub trzech autorów.
Praca zbiorowa
– praca mająca więcej niż trzech autorów, zawierająca odrębne rozprawy,
opublikowana pod wspólnym tytułem.
Praca niepublikowana
– praca, która nie ukazała się nakładem żadnego wydawnictwa,
najczęściej są to prace typu licencjacka, magisterska, doktorska.
Typ nośnika
– dotyczy dokumentów elektronicznych na nośniku fizycznym lub dostępnych
w Internecie. Należy podać rodzaj nośnika: [CD-ROM], [DVD], [VHS]. W przypadku
materiałów dostępnych w Internecie stosuje się zapis [online].
Podstawowe elementy opisu bibliograficznego:
Nazwa autora
Nazwę autora zapisujemy, podając w pierwszej kolejności nazwisko, a następnie inicjał imienia.
Jeśli autorów lub redaktorów publikacji jest dwóch lub trzech, podajemy to nazwisko, które
zostało wyróżnione. W przypadku braku wyróżnienia zaleca się wymienić wszystkie.
Jeśli dzieło ma więcej niż trzech autorów, podajemy tylko pierwsze (lub wyróżnione)
nazwisko oraz dodajemy skrót i in. (i inni).
W przypadku publikacji, których autorem jest stowarzyszenie, fundacja itp. jako autora można
podać nazwę tej instytucji.
Jeśli publikacja nie ma jasno określonego autorstwa, opis bibliograficzny należy rozpocząć od tytułu.
Rok wydania
Rok należy zapisywać cyframi arabskimi i ująć w nawias okrągły.
W przypadku braku w opisywanej publikacji informacji o roku wydania zaleca się w jego
miejsce podać:
datę roczną z noty copyrightowej w nawiasie kwadratowym, poprzedzoną skrótem cop.
(= copyright)
datę przypuszczalną w nawiasie kwadratowym, poprzedzoną skrótem ok. (= około)
datę druku w nawiasie kwadratowym, poprzedzoną skrótem dr. (= druk)
Całkowitą niemożność ustalenia roku wydania oznaczamy skrótem w nawiasie kwadratowym
b.r. (= bez roku).
Tytuł i podtytuł
Tytuł jest elementem obowiązkowym – nie należy dokonywać jego skrótu, jeśli powołujemy
się na daną publikację po raz pierwszy. Tytuł zapisujemy kursywą.
O ile dana publikacja jest opatrzona podtytułem, po tytule należy zapisać jego pełne brzmienie
(również kursywą), oddzielając od tytułu kropką.
Numer wydania
Należy przejąć jego oznaczenie z publikacji źródłowej (na ogół ze strony tytułowej lub redakcyjnej).
Numer wydania należy oznaczyć skrótem wyd. i zapisać cyframi arabskimi, niezależnie od tego, jak
został zapisany w publikacji.
Jeśli publikacja została wydana po raz pierwszy, nie należy podawać numeru wydania.
Jeśli w publikacji podano, że wydanie jest rozszerzone, zmienione, skrócone, poprawione, należy
podać taką informację w przypisie w formie skróconej (patrz: tabela skrótów).
Miejsce wydania
Należy przejąć jego oznaczenie z publikacji źródłowej (na ogół ze strony tytułowej lub redakcyjnej).
Jeśli w publikacji wyszczególniono więcej niż jedno miejsce wydania, to w opisie należy podać
nazwę umieszczoną na pierwszym miejscu lub wyróżnioną typograficznie.
Gdy w publikacji nie podano miejsca wydania, należy powołać się na miejsce druku (dr.), a jeśli i tej
informacji brak, wówczas w nawiasie kwadratowym zapisujemy skrót [b.m.] (= bez miejsca wydania)
Wydawnictwo Naukowe WSP
tel.: 42 630 30 72 w. 38
mail: wydawnictwo@wsp.lodz.pl
Strona (strony)
Podajemy numer strony lub zakres stron, na których znajduje się cytowany tekst – w
przypadku zakresu stron liczby rozdzielamy dywizem bez spacji.
Przykłady:
Chrzanowska I. (2009),
Zaniedbane obszary edukacji. Pomiędzy pedagogiką a pedagogiką
specjalną
, Kraków, s. 122.
Chrzanowska I. (2009),
Zaniedbane obszary edukacji. Pomiędzy pedagogiką a pedagogiką
specjalną
, Kraków, s. 52-53.
Przypisy bibliograficzne
odsyłają do publikacji cytowanych w tekście lub tych, z których
pochodzą informacje w nim wykorzystane.
Poniżej podajemy ogólne zasady, mające zastosowanie niezależnie od rodzaju źródła, z którego
cytujemy, zatem stosujemy je tak samo, cytując z publikacji autorskiej, zbiorowej, czasopisma,
publikacji elektronicznej i innych. Szczegółowe zasady budowania odniesień bibliograficznych,
wraz z przykładami, omawiamy w następnym rozdziale.
Ogólne zasady cytowania dzieł
Każdy przypis musi być opatrzony numerem strony, z której pochodzi cytat.
Jeżeli przywoływane informacje są omawiane w różnych miejscach publikacji źródłowej,
wówczas w przypisie, zamiast numeru stron, należy umieścić łacińskie określenie:
passim
.
Przykład:
Kuzitowicz W. (2010),
Polska szkoła w IV RP
, Łódź,
passim.
Cytując daną publikację po raz pierwszy, należy umieścić w przypisie pełny opis
bibliograficzny.
Przykład:
Kuzitowicz W. (2010),
Polska szkoła w IV RP
, Łódź,
s. 15.
Odwołując się ponownie do tego samego miejsca w tej samej publikacji, należy w kolejnym
przypisie stosować zapis skrócony, używając skrótu:
Tamże
– bez podawania numeru strony.
Przykład:
1
Kuzitowicz W. (2010),
Polska szkoła w IV RP
, Łódź,
s. 15
2
Tamże.
Odwołując się w kolejnym przypisie do innego miejsca, tej samej publikacji, również należy
użyć skrótu:
Tamże
– oraz podać numer/zakres stron, z których dany cytat został zaczerpnięty.
Przykład:
Kuzitowicz W. (2010),
Polska szkoła w IV RP
, Łódź,
s. 15
2
Tamże, s. 33.
Wydawnictwo Naukowe WSP
tel.: 42 630 30 72 w. 38
mail: wydawnictwo@wsp.lodz.pl
Jeżeli cytując, powołujemy się na daną publikację, a w następnym przypisie odwołujemy się
do innej, wówczas chcąc powtórnie odwołać się do pierwszej z nich, należy przytoczyć
początkowe elementy opisu bibliograficznego: nazwę autora, rok i początkowe słowa tytułu,
dodając skrót:
dz. cyt.
Przykład:
1
Kuzitowicz W. (2010),
Polska szkoła w IV RP
, Łódź,
s. 15.
2
Szczepankowski B., Koncewicz D., (2008),
Język migowy w terapii
, Łódź, s. 38.
3
Kuzitowicz W., dz. cyt., s. 48.
Przytaczając w tym samym przypisie lub w przypisach bezpośrednio po sobie następujących
kilka różnych publikacji tego samego autora, nie trzeba powtarzać jego nazwiska, lecz należy
zastąpić je określeniem:
tenże
(w stosunku do mężczyzn),
taż
(w odniesieniu do kobiet) lub
tychże
(w przypadku cytowania z dzieł zbiorowych)
Przykład:
1
Chrzanowska I. (2009),
Zaniedbane obszary edukacji. Pomiędzy pedagogiką a pedagogiką
specjalną
, Kraków, s. 52-53.
2
Taż (2010),
Problemy edukacji dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością. Regionalna specyfika
czy ogólnopolska tendencja, K
raków, s. 52-53.
Interpunkcja w zapisie bibliograficznym
Poszczególne elementy opisu bibliograficznego należy oddzielać przecinkami z wyjątkiem
tytułu i podtytułu, które muszą być oddzielone kropką.
Rok wydania należy zapisywać po tytule, ujmując datę w nawias okrągły. Pomiędzy nazwą
autora a nawiasem nie stosujemy dodatkowych znaków interpunkcyjnych.
Treści wyodrębnione nawiasem kwadratowym, np.: [w:], [on-line] nie wymagają poprzedzania
dodatkowymi znakami interpunkcyjnymi.
Przypis bibliograficzny zawsze należy zakończyć kropką.
Wydawnictwo Naukowe WSP
tel.: 42 630 30 72 w. 38
mail: wydawnictwo@wsp.lodz.pl
W przypisach i bibliografii należy stosować następujące skróty:
Skrót
Rozwinięcie
Kiedy stosować?
Brak miejsca
wydania
Gdy w dokumencie nie ma podanego miejsca
wydania.
b.m.
b.r.
Brak roku wydania
Gdy w dokumencie nie ma podanego roku wydania.
Cyt. za
Cytuję za
Gdy cytujemy nie bezpośrednio, a za innym autorem.
I inni (w przypadku
autorów)
Stosujemy, gdy publikacja ma więcej niż 3 autorów
(podajemy tylko nazwisko pierwszego).
I in.
Gdy podajemy numer pierwszej strony, a nie
podajemy końcowej.
I n.
I następne
Dz. cyt.
Dzieło cytowane
Gdy kolejny raz cytujemy tę samą publikację.
Kps
Komputer opis
Mps
Maszynopis
Stosowane przy pracach niepublikowanych.
Rkps
Rękopis
Gdy chcemy zaznaczyć, że fragment tekstu, do
którego odnosi się przypis, jest wynikiem
podsumowania całości przesłania innej publikacji.
Tu i ówdzie,
w całym dziele
Passim
Gdy chcemy zaznaczyć, że inni autorzy również
poruszali zagadnienie, do którego odnosi się przypis.
Por.
Porównaj
Red.
Redaktor
Podawany przy publikacjach zbiorowych.
Podawany przy cytowaniu całości danego tytułu
czasopisma lub serii wydawniczej.
Red. nacz.
Redaktor naczelny
Potwierdzenie, że dana informacja jest prawdziwa,
mimo że może wyglądać na pomyłkę.
Sic!
Właśnie tak
Gdy następujące po sobie przypisy dotyczą tego
samego dzieła – nie powtarzamy wówczas kolejny raz
całości opisu bibliograficznego, a jedynie podajemy
nową lokalizację fragmentu publikacji, na który się
powołujemy (numery stron).
Tamże
-
Tenże/Taż/
Tychże
Gdy cytujemy tego samego autora/autorkę/autorów,
co w przypisie powyżej.
-
Wydanie
poprawione
Wyd. popr.
Wyd. rozsz.
Wydanie
rozszerzone
Gdy na stronie tytułowej lub redakcyjnej podano
którąś z dodatkowych informacji o wydaniu.
Wyd. skr.
Wydanie skrócone
Wydanie
uzupełnione
Wyd. uzup.
Wyd. zm.
Wydanie zmienione
Gdy przytaczamy czyjeś poglądy, a nie cytujemy
dokładnie.
Zob.
Zobacz
Wydawnictwo Naukowe WSP
tel.: 42 630 30 72 w. 38
mail: wydawnictwo@wsp.lodz.pl