Wzorzec miary–jest narzędziem pomiarowym służącym do odtworzenia lub odtwarzającym za znanądokładnościąmiaręwielkości danej wartości.Miara wzorcowa musi zapewnićłatwośćporównywania z innymi miarami wzorcowymi.
Wzorce w zależności od roli jaką pełnią w procesach pomiarowych tworzą swoistą piramidę hierarchiczną
Podstawowe definicje
Wzorzec jednomiarowy–odtwarza tylko jednąmiarę
Wzorzec wielomiarowy–odtwarza wiele miar (wzorce nastawne)
Etalon–wzorzec służący wyłącznie do przekazywania miary innym wzorcom
Wzorzec(etalon) podstawowy–wzorzec o największej dokładności.
Wzorzec grupowy–grupa kilku lub kilkunastu wzorców, na podstawie których określa sięwartośćjako np. średniąwartośćmiar wzorców z grupy.
Parametry wzorców
Niedokładnośćwzorca–maksymalna
(dopuszczalna) odchyłka od wartości
nominalnej odniesiona do wartości nominalnej
i wyrażona w procentach. Liczby wyrażające
względnądopuszczalnąniedokładnośćwzorca
tworząznormalizowany szereg:
1 10α; 2 10α, 5 10α(α<0)
i podaje sięje bez znaku i symbolu % np. 0.05.
Sąone klasądokładności wzorca.
Niepewnośćwzorców o dużej dokładności
przyjęto podawaćza pomocąliczby części
milionowych (10-6) określonej symbolem ppm.
Parametry wzorców c.d.
Warunki użytkowania–zewnętrzne warunki w jakich wzorzec zachowuje swoją klasę i swe własności
Wartośćnominalna miary wzorca-wartość jaką powinien utrzymywać wzorzec w warunkach nominalnych
Ważna jest równieżstałośćw czasiewartości wzorca
Wzorce miar
Wzorzec miary natężenia prądu
Waga prądowa–odtwarza jednostkęw sposób definicyjny(6 ppm)
Pośrednio poprzez wzorce napięcia i rezystancji (1 ppm)
Kalibratory prądu–elektroniczne sterowane źródła prądu stałego (0.001%).
Wzorce miar c.d.
Wzorzec miary napięcia
Ogniwo Westona(do 0,0002 %)
Źródło oparte na zjawisku Josephsona–(dwa nadprzewodniki rozdzielone cienkim dielektrykiem)
Źródło z diodąZenera–(0.001 %)
Kalibrator napięcia–elektroniczne sterowane źródła napięcia stałego (0,005%)
Wzorce miar c.d.Wzorzec miary rezystancjiWzorzec odniesienia –oparty o kwantowy efekt Halla(0,03 ppm) Oporniki wzorcowe–wzorce nienastawne(5 ppm)majądwie pary zacisków: prądowe i napięcioweWzorce nastawne -oporniki dekadowe(0,01%) RI1I2U1 U2
Wzorce miar c.d.
Wzorzec miary pojemności
Wzorce liczalne(0,1 ppm)
nastawne (0,1 %)
Wzorzec miary indukcyjnościWzorzec indukcyjności własnejliczalne(5 ppm)nastawne(0,1%)Wzorzec indukcyjności wzajemnej
Wzorce miar c.d.
Wzorzec miary czasu i częstotliwości
Ponieważ1 Hz= 1 s-1więc wzorce częstotliwości sąjednocześnie wzorcami czasu.
Wzorce odniesienia to atomowe wzorce cezowe, rubidoweoraz masery wodorowe.
Wzorce kontrolne I rzędu sprawdzane sąprzez odbiór radiowych sygnałów wzorcowych częstotliwości.
Wzorcami kontrolnymi II i III rzędu sągeneratory kwarcowe oraz zespoły aparatury do nadawania sygnałów wzorcowej częstotliwości drogąradiowąi przewodową.
Wzorce użytkowe to generatory pomiarowe, zegaryistopery
...