Wydział Nauk Historycznych i Społecznych Kościół a ekonomia i proces globalizacji ks. dr Artur Wysocki
XI. Wyczerpywanie się surowców i problemy energetyczne
1. Rozległość problemu ekologicznego
a. Skoncentrowanie zabiegów międzynarodowych na globalnym ociepleniu:
i. Instytucjonalny rozwój agend związanych z problemem zmiany klimatu
ii. Międzynarodowe konferencje – COP – dominują rozmowy międzynarodowe nt. ochrony środowiska naturalnego
iii. Związany z tym medialny szum wokół zagadnienia
iv. Wywoływanie pewnego rodzaju paniki i skoncentrowania na tym problemie
b. Pytania i wątpliwości:
i. Tego rodzaju „naciski” propagandowe pobudzają reakcje przeciwne i podważanie zasadności prognoz
ii. Problem na ile działalność człowieka ma wpływ na zmiany klimatyczne i czy w ogóle ma wpływ
iii. Podejrzewanie o realizację pewnych interesów (pewnych grup, państw) przy okazji tego problemu
iv. Przyczyny fiaska min. COP 15? („pomógł” wyjątkowy mróz?)
c. Problem globalnego ocieplenia – z jednej strony dotyczy całego świata, ale z drugiej strony jest to wycinek problemów ekologicznych – dotyczy zanieczyszczenia atmosfery tzw. gazami cieplarnianymi, tzn. niszczącymi powłokę ozonową Ziemi.
d. Poza zanieczyszczeniami tymi gazami – inne gazy i pyły zanieczyszczają atmosferę – wpływ chociażby na zdrowie człowieka, zwłaszcza drogi oddechowe
e. Zanieczyszczenie wód
i. Słodkowodne: rzeki, jeziora
ii. Morza i oceany
f. Zniszczenie ziemi:
i. Deforestacja – niszczenie lasów (zwłaszcza lasów równikowych)
ii. Pustynnienie wielu obszarów
iii. Zmiany krajobrazu wynikające działalnością przemysłową
iv. Zanieczyszczenie chemiczne gruntów i jałowienie wielu obszarów (monokultury etc.)
g. „Zanieczyszczenie” hałasem
h. Gospodarowanie odpadami (stałymi, ściekami, toksycznymi substancjami chemicznymi, radioaktywnymi etc.)
i. Wyczerpywanie się surowców mineralnych i min. problem energetyczny
j. Problem uszczuplania się bioróżnorodności
k. Problem zdrowia ludzi
l. Problem modelu konsumpcji i stylu życia
m. Właściwe kształtowanie osiedli życia ludzkiego
n. Problem ludzi biednych
2. CV o problemach energetycznych
a. CV 49.
b. CV 50.
3. Orędzie na Światowy Dzień Pokoju 1 stycznia 2010 r.
a. Tytuł: „Jeśli chcesz krzewić pokój, strzeż dzieła stworzenia”
b.
c. Podkreślenie znaczenia właściwego podejścia człowieka do przyrody dla relacji międzyludzkich i pokoju między ludźmi
d.
e. Bezpośredni wpływ zmian w przyrodzie na człowieka,
f. Moralny charakter działań ekologicznych
g. Można za pośrednictwem działań względem przyrody wyrządzać zło innym lub wyświadczać dobro:
h. Przykłady:
i. „-”:
i. Rolnik nadużywając środków chemicznych w swej produkcji „na sprzedaż” (nie „dla siebie”)
ii. Przedsiębiorstwo nielegalnie wypuszczające ścieki do zbiorników wodnych, rzek, w których kąpią się ludzie, bądź łowione są ryby
iii. Odpady radioaktywne utylizowane niezgodnie z zasadami („taniej”)
iv. Z życia codziennego:
1. Odpady i śmieci - kwestie estetyczne
2. Przeglądy samochodów (niespełniające norm zanieczyszczenia)
3. Hałas a sąsiedzi etc.
j. „+”:
i. Inwestycje w nowe technologie (przyjazne środowisku)
ii. Zasadzenie drzewek i krzewów w przestrzeni mieszkalnej, miedzy blokami
iii. Zbiórka i segregacja odpadów i śmieci
iv. Właściwa utylizacja różnego typu maszyn i urządzeń
v. Słuchawki na uszach
1. ale: zdrowie własne
vi. Etc.
k. O problemach energetycznych:
i. Potrzeba zmiany modelu rozwoju (szczególną okazją do przemyślenia i wprowadzenia pewnych zmian jest tu obecny kryzys)
ii. Solidarność międzypokoleniowa
iii. Zrównoważone zarządzanie środowiskiem i zasobami planety
iv. Znaczenie nauki i techniki – dla zniszczenia, ale i dla właściwego gospodarowania zasobami
v. Zmiana stylów życia oraz modeli konsumpcji i produkcji
4. Zasoby naturalne
a. Wyczerpywalne:
i. odnawialne (ożywione)
ii. nieodnawialne (nieożywione)
iii. częściowo odnawialne
b. Niewyczerpywalne (względnie):
i. powietrze, energia geotermiczna, prądów morskich, siła wiatru, promienie słoneczne)
5. Problemy surowcowe i energetyczne świata
a. D.H. Meadows, D.l. Meadows, J. Randers, W.W. Behrens III: The Limits to Growth. A Report to The Club of Rome, Universe Books 1972.
i. Wyd. polskie: D.H. Meadows, D.L. Meadows, J. Randers, W.W. Behrens III, Granice Wzrostu, wyd. PWE, Warszawa 1973.
b. Grudzień 2009: Charles A. S. Hall i John W. Day
c. Revisiting the Limits to Growth After Peak Oil, „American Scientist”, grudzień 2009.
i. świat naukowy poświęca większość uwagi wpływowi ludzi na zmiany klimatu i bioróżnorodność, lecz nie dość ogólnej kwestii zasobów
d. Wg nich:
i. Przewidywania okazały się zaskakująco dokładne mimo prawie 40 lat różnicy, zmiany technologii, nowych odkryć, pewnych zmian w modelach konsumpcji i rozwoju
ii. Na nowo trzeba zwrócić uwagę na problem „peak oil” – kluczowy (peak everything)
iii. Mimo wielu haseł i starań: ropa i gaz dostarczają blisko dwóch trzecich energii na świecie, a węgiel kolejnych 20 procent
iv. Bez wprowadzenia radykalnych zmian obecny system społeczno-ekonomiczny upadnie za kilkadziesiąt lat
6. „a hunting for…”
a. Ostatnie dekady:
i. bardzo znaczący wzrost zapotrzebowania na surowce mineralne
ii. ich zużycia
iii. oraz cen
b. New emerging markets: Chiny, Indie, Brazylia, RPA, Meksyk etc.
c. Rywalizacja między krajami wysoko rozwiniętymi a nowymi potęgami gospodarczymi o zabezpieczenie sobie źródeł energii i innych surowców
d. Wpływ na sytuację krajów słabo rozwiniętych - ”łup”: głównie Afryka i Ameryka Płd.
2