Zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego
Jama czaszki = zamknięta przestrzeń ograniczona przez kości
sklepienia i podstawy czaszki
Zawartość czaszki :
1. tkanka mózgowa
2. płyn mózgowo – rdzeniowy wypełniający zamknięty układ krążenia płynu
3. łożysko naczyniowe wypełnione krwią
W warunkach fizjologicznych :
- ciśnienie wewnątrzczaszkowe na stałym poziomie
- dynamiczna równowaga między wytwarzaniem a wchłanianiem płynu mózgowo – rdzeniowego
- prawidłowe mechanizmy regulujące przepływ krwi przez mózg
W warunkach patologicznych :
- zwiększenie objętości jednego z elementów wypełniających jamę czaszki, co prowadzi do
podwyższenia ciśnienia śródczaszkowego
Płyn mózgowo – rdzeniowy :
1. powstaje w splotach naczyniowych układu komorowego
2. przepływa : z komór bocznych
przez
otwory międzykomorowe
do
komory III
przez wodociąg mózgu
komory IV
stąd
do przestrzeni podpajęczynówkowej i kanału kręgowego
3. wchłania się przez : kosmki pajęczynówki
do zatok żylnych i żył opony miękkiej
Przyczyny nadciśnienia wewnątrzczaszkowego :
· patologiczne krążenie płynu mózgowo – rdzeniowego ( wady OUN, nowotwory, stany zapalne mózgu i opon, urazy )
· upośledzone wchłanianie płynu ( stany zapalne opon i krwawienia do przestrzeni podpajęczej )
· nadmierne wydzielanie płynu mózgowo – rdzeniowego ( brodawczaki splotów naczyniastych )
· zwiększenie masy mózgu ( obrzęk ) lub powstanie patologicznych tworów nowotworowych, zapalnych, naczyniowych, cyst pasożytów
Obrzęk mózgu :
1. naczyniopochodny
2. cytotoksyczny
Ad. 1
Obrzęk mózgu naczyniopochodny = zaburzenia czynności krew – mózg, tj. zaburzenia jej przepuszczalności dla wody i elektrolitów.
Tkanka obrzęknięta
= wzrost zawartości wody i jonów sodowych
= spadek potasu
= nadmierne gromadzenie się H2O w przestrzeni pozakomórkowej
Ad. 2Obrzęk mózgu cytotoksyczny = zaburzenia przepuszczalności błon
komórkowych prowadzących do nadmiernego gromadzenia się
H2O w komórkach
10
Objawy nadciśnienia wewnątrzczaszkowego
I. Bóle głowy – najczęściej po śnie nocnym, rozlane, słabną po wymiotach
II. Wymioty, często poranne, chlustające, bez związku z posiłkami
III. Zmiany zastoinowe na dnie oczu – zatarcie granic tarcz nerwu wzrokowego, rzadko występuje u niemowląt i dzieci do 3 roku życia
IV. Uwypuklenie i tętnienie ciemiączka oraz rozejście szwów czaszkowych u niemowląt
V. Niedowłady nerwów odwodzących gałki oczne ( podwójne widzenie )
VI. Drgawki
VII. Wklinowanie mózgu = „wgłobienie” migdałków móżdżku
i rdzenia przedłużonego do otworu potylicznego wielkiego
Ocena nadciśnienia wewnątrzczaszkowego :
- pomiar ciśnienia płynu mózgowo – rdzeniowego ( poprzez wkłucie dokomorowe lub dolędźwiowe )
- Rtg czaszki u niemowląt i małych dzieci
powiększenie czaszki, ścieńczenie kości pokrywy, powiększenie ciemiączek, rozstęp szwów
- Rtg czaszki u starszych :
wyciski palczaste na kościach sklepienia czaszki
- badanie Eeg
Leczenie :
I. Decadron ( steryd )
II. 20% Mannitol
III. Furosemid
IV. wyrównanie zaburzeń wodno - elektrolitowych
V. w przypadkach : guzów OUN, krwiaków – leczenie
neurochirurgiczne
Skala Glasgow w modyfikacji Ritza
(ocena głębokości i kontrola przebiegu śpiączki )
kontakt werbalno – słowny
Punkty
0 – 23 miesiąc życia
2 – 5 rok życia
powyżej 5 roku życia
5
śmieje się, robi
kosi-kosi
odpowiada,
słowa i zwroty
zorientowany,
odpowiada logicznie
4
płacze ( daje się
uspokoić )
słowa nie adekwatne
do pytań
nieskładna konwersacja
rozmawia, jest niezorientowany
3
ciągły płacz,
krzyk
płacze lub krzyczy
ciągle
niewłaściwe słowa
2
„chrząka”
pobudzony
lub osłabiony
„chrząka”
niezrozumiałe dźwięki
1
brak odpowiedzi
brak odpowiedzi
brak odpowiedzi
odpowiedź motoryczna
Punkty
...