Rozdział 4/13.
4/13. Zawiadomienie inspektora pracy
i prokuratora o wypadku
Stanis³aw Wójcik
4/13. Zawiadomienie inspektora pracy i prokuratora o wypadku
Spis treœci
1. Obowi¹zek powiadomienia ................... 1
2. Niezw³ocznoœæ powiadomienia ................ 2
3. Kwalifikowanie ciê¿koœci wypadku.............. 3
3.1. Ciê¿koœæ urazu nie budzi w¹tpliwoœci ....... 3
3.2. W¹tpliwoœci co do ciê¿koœci urazu .......... 3
4. Zakres informacji i sposób powiadamiania ........ 4
5. Wypadki zrównane z wypadkami przy pracy ...... 4
6. Wznowienie ruchu maszyn i innych urz¹dzeñ
technicznych .............................. 5
Dane, które nale¿y przekazaæ zg³aszaj¹c wypadek . . 6
1. Obowi¹zek powiadomienia
Pracodawca jest zobowi¹zany do
niezw³ocznego zawiadomienia
w³aœciwego:
okrêgowego inspektora pracy oraz
prokuratora
o œmiertelnym, ciê¿kim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o ka¿dym innym
wypadku, który wywo³a³ wymienione skutki, maj¹cym zwi¹zek z prac¹,
je¿eli
mo¿e byæ uznany za wypadek przy pracy
(art. 234 § 2 Kodeksu pracy).
Za niedope³nienie tego obowi¹zku grozi
kara grzywny od 1000 do 30 000 z³
(art. 283 § 2 pkt 6 Kp).
Ponadto zgodnie z brzmieniem art. 221 ustawy z 6.6.1997 r. – Kodeks karny (Dz.U.
Nr 88, poz. 553, ze zm.) „kto wbrew obowi¹zkowi nie zawiadamia w terminie
w³aœciwego organu o wypadku przy pracy albo nie sporz¹dza lub nie przedstawia
wymaganej dokumentacji, podlega grzywnie do 180 stawek dziennych albo karze
ograniczenia wolnoœci”.
Celem zawiadomienia
okrêgowego inspektora pracy i prokuratora o wypadku
jest, przede wszystkim:
wskazanie tym osobom miejsca zdarzenia oraz
przekazanie ogólnych danych o samym zdarzeniu.
Grzywna
W sytuacji, kiedy
okrêgowy inspektor pracy dowie siê o wypadku z innego Ÿród³a
i skieruje do pracodawcy inspektora pracy w celu podjêcia dzia³añ kontrolnych
w zwi¹zku z zaistnia³ym wypadkiem, to pracodawca nie musi ju¿ dokonywaæ czynno-
œci powiadamiania okrêgowego inspektora pracy o wypadku, gdy¿ cel powiadamia-
nia zosta³ osi¹gniêty. Podobnie bêdzie w przypadku powiadamiania prokuratora.
W przypadku powa¿nych wypadków, w wyniku których poszkodowanych zosta³o wiele osób (takimi
s¹ np. wypadki w górnictwie, czy na kolei) okrêgowy inspektor pracy mo¿e siê dowiedzieæ o zdarzeniu,
np. przez radio.
PRZYKŁAD
sierpień 2007
1
Rozdzia³ 4/13.
4. Wypadki
sierpieñ 2007
OPINIE
4. Wypadki
Rozdział 4/13.
Ważne definicje
Omawiaj¹c obowi¹zek pracodawcy zawiadomienia o œmiertelnym, ciê¿kim lub
zbiorowym wypadku przy pracy przypomnijmy, ¿e:
wypadek przy pracy
to nag³e zdarzenie wywo³ane przyczyn¹ zewnêtrzn¹ po-
woduj¹ce uraz lub œmieræ, które nast¹pi³o w zwi¹zku z prac¹;
uraz
to uszkodzenie tkanek cia³a lub narz¹dów cz³owieka wskutek dzia³ania
czynnika zewnêtrznego, np.:
chemicznego,
mechanicznego,
termicznego, elektrycznego,
promieniowania jonizuj¹cego,
pola elektrycznego lub magnetycznego;
wypadek œmiertelny
to zdarzenie, w wyniku którego nast¹pi³a œmieræ w okre-
sie nieprzekraczaj¹cym 6 miesiêcy od dnia wypadku;
wypadek ciê¿ki
to zdarzenie, które spowodowa³o ciê¿kie uszkodzenie cia³a,
takie jak:
utrata wzroku, s³uchu, mowy, zdolnoœci rozrodczej lub
inne uszkodzenie cia³a albo rozstrój zdrowia, naruszaj¹ce podstawowe
funkcje organizmu,
a tak¿e:
choroba nieuleczalna lub zagra¿aj¹ca ¿yciu,
trwa³a choroba psychiczna,
ca³kowita lub czêœciowa niezdolnoœæ do pracy w zawodzie albo
trwa³e, istotne zeszpecenie lub zniekszta³cenie cia³a.
Z
wypadkiem zbiorowym
mamy do czynienia wtedy, gdy w wyniku tego samego
zdarzenia poszkodowane zosta³y (uleg³y wypadkowi) co najmniej dwie osoby,
przy czym poszkodowane osoby mog³y doznaæ tylko „lekkiego” urazu.
2. Niezw³ocznoœæ powiadomienia
Moment
powiadomienia
Pracodawca ma obowi¹zek zawiadomiæ ww. organy niezw³ocznie, co oznacza, ¿e
zawiadomienie powinno byæ wykonane
zaraz po powziêciu wiadomoœci o wy-
padku
i po ustaniu przeszkód, które nie pozwala³y na dokonanie tej czynnoœci. Do
przeszkód, które usprawiedliwi¹ opóŸnienie powiadomienia o wypadku nale¿y
z pewnoœci¹
udzielanie pierwszej pomocy poszkodowanemu, gdy¿ ta czynnoœæ
jest najwa¿niejsza
. Do innych usprawiedliwionych przeszkód mo¿na zaliczyæ:
przekazywanie poszkodowanego w rêce lekarza,
eliminowanie lub ograniczanie zagro¿enia, które spowodowa³o wypadek,
zabezpieczanie miejsca wypadku.
Jak najszybsze zawiadomienie w³aœciwego okrêgowego inspektora pracy i proku-
ratora le¿y
w interesie pracodawcy
, gdy¿ nie mo¿e on zezwoliæ na uruchomienie
maszyn i innych urz¹dzeñ technicznych lub dokonanie zmian w miejscu wypadku
do czasu uzgodnienia tej kwestii z inspektorem pracy i prokuratorem. A wiadomo,
¿e im d³u¿szy przestój zwi¹zany z wypadkiem, tym wiêksze straty.
2
sierpień 2007
4/13. Zawiadomienie inspektora pracy i prokuratora o wypadku
OPINIE
Rozdział 4/13.
3. Kwalifikowanie ciê¿koœci wypadku
Z praktyki wiadomo, ¿e najwiêcej k³opotów przysparza pracodawcom
oszaco-
wanie wielkoœci urazu
kwalifikuj¹cego wypadek do kategorii ciê¿kich. Radzimy
zatem, aby post¹piæ na dwa poni¿ej podane sposoby, w zale¿noœci od wstêpnej
kwalifikacji urazu.
3.1. Ciê¿koœæ urazu nie budzi w¹tpliwoœci
Je¿eli wielkoœæ (ciê¿koœæ) urazu wskazuje,
bez ¿adnych w¹tpliwoœci
, ¿e mamy do
czynienia z utrat¹: wzroku, b¹dŸ s³uchu, mowy, zdolnoœci rozrodczej lub innym
uszkodzeniem cia³a albo rozstrojem zdrowia, naruszaj¹cym podstawowe funkcje
organizmu lub trwa³ym, istotnym zeszpeceniem lub zniekszta³ceniem cia³a – to wy-
padek nale¿y zg³osiæ do okrêgowego inspektora pracy i prokuratora,
bez czekania
na ocenê lekarza
.
Zmia¿d¿enie stopy gro¿¹ce jej amputacj¹ bêdzie nale¿a³o do kategorii wypadków ciê¿kich, gdy¿ to
uszkodzenie cia³a narusza podstawow¹ funkcjê organizmu – samoistne przemieszczanie siê (unie-
mo¿liwia poszkodowanemu chodzenie o w³asnych si³ach), a ewentualna amputacja spowoduje dodat-
kowo zniekszta³cenie cia³a.
PRZYKŁAD
Utrata przytomnoœci przez poszkodowanego bêdzie kwalifikowaæ wypadek do ciê¿kich (powa¿ne skut-
ki wypadku mog¹ okazaæ siê dopiero po pewnym czasie).
PRZYKŁAD
3.2. W¹tpliwoœci co do ciê¿koœci urazu
Jeœli mamy jakiekolwiek w¹tpliwoœci co do stopnia ciê¿koœci uszkodzenia cia³a, po-
winniœmy
zdaæ siê na ocenê lekarza
, który przyjmuje poszkodowanego. To w³aœnie
ten lekarz ocenia wstêpnie stan zdrowia poszkodowanego i kwalifikuje dany przy-
padek do dalszego leczenia. Nale¿y wiêc, po prostu, zapytaæ lekarza, czy uraz, ja-
kiego dozna³ poszkodowany jest powa¿ny (ciê¿ki), czy lekki (powoduj¹cy kilku-
kilkunastodniowe zwolnienie z pracy).
Poczekać na
ocenę lekarza
Je¿eli
lekarz nie da jednoznacznej odpowiedzi
(bêdzie niezdecydowany), to nie
bierzmy ryzyka na siebie – bezpieczniej bêdzie, jak powiadomimy o tym wypadku
okrêgowego inspektora pracy i prokuratora.
O wypadku nale¿y powiadomiæ okrêgowego inspektora pracy i prokuratora rów-
nie¿ w przypadku, gdy
nie dostrzegamy przyczyny zewnêtrznej
powoduj¹cej
uraz lub œmieræ poszkodowanego.
Brak przyczyny
zewnętrznej
Nag³y zgon pracownika w czasie przebierania siê w szatni jest takim przypadkiem, ¿e pomimo i¿ nie
dostrzegamy przyczyny zewnêtrznej, która mog³a spowodowaæ œmieræ, powinniœmy powiadomiæ od-
powiednie organy, tzn. okrêgowego inspektora pracy i prokuratora.
PRZYKŁAD
sierpień 2007
3
OPINIE
4. Wypadki
Rozdział 4/13.
4. Zakres informacji i sposób powiadamiania
Sposób poin-
formowania
Przepisami
nie sprecyzowano, jakie informacje nale¿y podaæ w zawiadomieniu
o wypadku i jak¹ drog¹ je przekazaæ.
Poniewa¿ przekazanie informacji
przez telefon
jest najszybsze i najprostsze, zaleca-
my korzystaæ z tego œrodka komunikacji. Aktualne adresy okrêgowych inspektora-
tów pracy oraz wykaz numerów telefonów i/lub faksów, pod którymi udzielane s¹
porady prawne i te, pod którymi mo¿na zg³aszaæ wypadki przy pracy zamieszcza-
my pod zak³adk¹
Aktualnoœci
na koñcu tej grupy tekstów.
Przed siêgniêciem po telefon warto zebraæ potrzebne dane, aby w trakcie rozmowy
dysponowaæ kompletn¹ informacj¹ i nie pomin¹æ ¿adnych istotnych kwestii. Poni-
¿ej przedstawiamy listê, która u³atwi Pañstwu to zadanie, o tyle trudne, ¿e w przy-
padku zdarzeñ nios¹cych powa¿ne konsekwencje czasem trudno jest zachowaæ
„zimn¹ krew”.
5. Wypadki zrównane z wypadkami przy pracy
Pracodawca nie jest zobowi¹zany zg³aszaæ
wypadków zrównanych z wypadkami
przy pracy, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu
spo³ecznym z tytu³u wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. Nr 199,
poz. 1673, ze zm.).
Definicja
Przypominamy, ¿e
na równi z wypadkiem przy pracy
, w zakresie uprawnieñ do
œwiadczeñ okreœlonych w ww. ustawie, traktuje siê wypadek, któremu pracownik
uleg³:
w czasie podró¿y s³u¿bowej, chyba ¿e wypadek spowodowany zosta³ postêpo-
waniem pracownika, które nie pozostaje w zwi¹zku z wykonywaniem powie-
rzonych mu zadañ,
podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony,
przy wykonywaniu zadañ zleconych przez dzia³aj¹ce u pracodawcy organiza-
cje zwi¹zkowe.
Pracodawca ma obowi¹zek zg³oszenia
do okrêgowego inspektora pracy i prokura-
tora wypadków przy pracy, o których mowa w art. 3 ust. 3 ww. ustawy, je¿eli wyda-
rzy³y siê one na terenie jego zak³adu pracy. Dotyczy to wypadków, do których
dosz³o w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytu³u podczas:
uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów przez osobê pobieraj¹c¹ sty-
pendium sportowe,
wykonywania odp³atnie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie od-
bywania kary pozbawienia wolnoœci lub tymczasowego aresztowania,
pe³nienia mandatu pos³a lub senatora, pobieraj¹cego uposa¿enie,
sprawowania mandatu pos³a do Parlamentu Europejskiego wybranego w Polsce,
odbywania szkolenia, sta¿u lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy
przez osobê pobieraj¹c¹ stypendium w okresie odbywania tego szkolenia, sta-
¿u lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy na podstawie skierowania
wydanego przez powiatowy urz¹d pracy lub przez inny podmiot kieruj¹cy,
wykonywania – przez cz³onka rolniczej spó³dzielni produkcyjnej, spó³dzielni
kó³ek rolniczych oraz przez inn¹ osobê traktowan¹ na równi z cz³onkiem
spó³dzielni – pracy na rzecz tych spó³dzielni,
4
sierpień 2007
4/13. Zawiadomienie inspektora pracy i prokuratora o wypadku
OPINIE
Rozdział 4/13.
wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub
umowy o œwiadczenie us³ug, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje
siê przepisy dotycz¹ce zlecenia,
wspó³pracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umo-
wy zlecenia lub umowy o œwiadczenie us³ug, do której zgodnie z Kodeksem
cywilnym stosuje siê przepisy dotycz¹ce zlecenia,
wykonywania zwyk³ych czynnoœci zwi¹zanych z prowadzeniem dzia³alnoœci
pozarolniczej,
wykonywania zwyk³ych czynnoœci zwi¹zanych ze wspó³prac¹ przy prowadze-
niu dzia³alnoœci pozarolniczej,
wykonywania przez osobê duchown¹ czynnoœci religijnych lub czynnoœci
zwi¹zanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi,
odbywania s³u¿by zastêpczej,
nauki w Krajowej Szkole Administracji Publicznej przez s³uchaczy pobiera-
j¹cych stypendium,
wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub
umowy o œwiadczenie us³ug, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje
siê przepisy dotycz¹ce zlecenia, albo umowy o dzie³o, je¿eli umowa taka zo-
sta³a zawarta z pracodawc¹, z którym osoba pozostaje w stosunku pracy, lub
je¿eli w ramach takiej umowy wykonuje ona pracê na rzecz pracodawcy, z któ-
rym pozostaje w stosunku pracy,
pe³nienia przez funkcjonariusza celnego obowi¹zków s³u¿bowych.
6. Wznowienie ruchu maszyn i innych urz¹dzeñ
technicznych
Podczas pobytu inspektora pracy i prokuratora na miejscu wypadku warto uzgod-
niæ kwestie:
uruchomienia maszyn i innych urz¹dzeñ technicznych,
dokonania zmian po³o¿enia przedmiotów, które spowodowa³y wypadek lub
pozwalaj¹ odtworzyæ jego okolicznoœci.
Ważne
uzgodnienia
W przypadku, gdy – po dokonaniu zawiadomienia –
inspektor pracy i prokurator
nie pojawi¹ siê
niezw³ocznie na miejscu wypadku, radzimy:
sporz¹dziæ fotografie miejsca wypadku,
przekazaæ okrêgowemu inspektorowi pracy i prokuratorowi informacjê o po-
czynionych dzia³aniach,
podaæ termin, do którego niepojawienie siê inspektora pracy i prokuratora
bêdzie oznacza³o uzgodnienie kwestii uruchomienia maszyn, urz¹dzeñ, itd.
sierpień 2007
5