"Forum" jest rubryk¹ otwart¹ na pytania i problemy Czytelników EP, które powsta³y podczas
uruchamiania oferowanych przez nas kitów, a tak¿e innych urz¹dzeñ elektronicznych. Drugim
celem "Forum" jest korekta b³êdów, które pojawi³y siê w publikowanych przez nas artyku³ach.
Wzmacniacz lampowy
do gitary
3, 4/94
Opublikowany w EP
3 i 4/96 projekt wzmacnia-
cza lampowego do gitary
wywo³a³ du¿e zainteresowa-
nie Czytelników i zwi¹zan¹
z tym lawinê listów z pyta-
niami.
niem napiêciem sta³ym ¿ar-
ników lamp przedwzmac-
niacza i odwracacza fazy.
Trzeba wówczas przygoto-
waæ zasilacz o napiêciu wy-
jciowym 6,3V i wydajnoci
pr¹dowej 2,5A.
czas tej operacji nale¿y pa-
miêtaæ ¿e uzwojenia anodo-
we transformatora g³oniko-
wego nawiniête s¹ w ten
sposób, i¿ biegn¹ w jednym
kierunku - ledz¹c je od jed-
nej anody do drugiej.
Je¿eli chodzi o procento-
wy stosunek mocy pobiera-
nej z sieci do oddawanej do
g³onika, czyli popularne
straty mocy, to podajmy ¿e
wzmacniacz o mocy wy-
jciowej 40 W RMS pobiera
z sieci ok. 120W mocy,
z czego 1/4 idzie na ¿arze-
nia lamp.
Aby zwiêkszyæ moc wy-
jciow¹ wzmacniacza do
100 W nale¿y:
-wykonaæ transformator sie-
ciowy o nastêpuj¹cych pa-
rametrach: przekrój kolum-
ny rodkowej rdzenia -
17cm
2
, uzwojenie pierwot-
ne - 700 zwojów/0,7mm,
uzwojenia wtórne - 1200
zwojów/0,4mm, 20 zwo-
jów/2mm;
- transformator wyjciowy
powinien mieæ uzwojenie
anodowe nawiniête drutem
o rednicy 0,4mm, a g³o-
nikowe - 1,5mm. Liczba
zwojów i rodzaj rdzenia ta-
ki sam jak w rozwi¹zaniu
opisanym w EP 3/96;
Rys. 2.
;
- pozosta³e czynnoci zwi¹-
zane z uruchomieniem
przebiegaj¹ podobnie jak
w opisanym wczeniej roz-
wi¹zaniu.
Jeden z Czytelników za-
pyta³ nas o rolê obwodu
C23, C24, R29, R30, D2.
Otó¿ uk³ad ten jest oparty
na rozwi¹zaniu zastosowa-
nym we wzmacniaczach
VOX AC50. S³u¿y on do
uzyskania ujemnego napiê-
cia zasilaj¹cego siatki lamp
koñcowych, bez konieczno-
ci nawijania oddzielnego
uzwojenia na transformato-
rze sieciowym.
na 2,2k
W
Rys. 1.
Jedno z nich dotyczy
zmniejszenia przydwiêku
sieci poprzez zwiêkszenie
pojemnoci kondensatorów
filtruj¹cych w zasilaczu. Jest
to oczywicie mo¿liwe, ale
nie w takim stopniu, by by-
³o to op³acalne z ekonomicz-
nego punktu widzenia (koszt
wysokonapiêciowych elek-
trolitów). Nawet w profesjo-
nalnych wzmacniaczach
lampowych, pojemnoæ
elektrolitówwyg³adzaj¹cych
poszczególne napiêcia wy-
jciowe nie przekracza
100
Przyczyn powstawania
przydwiêku trzeba jednak
szukaæ gdzie indziej. Naj-
wa¿niejsz¹ spraw¹ jest kon-
sekwentne prowadzenie ma-
sy: nale¿y poprowadziæ je-
den gruby, miedziany drut
maj¹cy kontakt z obudow¹
tylko w jednym miejscu (za-
zwyczaj w okolicach trans-
formatora sieciowego). Powi-
nien on byæ punktem wspól-
nym wszystkich punktów
zerowych (patrz
rys.1
).
Bardzo wa¿ne jest tak¿e
symetryczne nawiniêcie
uzwojenia anodowego
w transformatorze g³oniko-
wym. Dobrym rozwi¹zaniem
nawijanie bifilarne, polega-
j¹ce na jednoczesnym nawi-
janiu dwoma drutami
(
rys.2
). Bardzo istotn¹ spra-
w¹ jest tak¿e sposób nawi-
jania transformatora g³oni-
kowego. Od jego wykonania
w wielkim stopniu zale¿y ja-
koæ uzyskanego brzmienia.
Równomierne uk³adanie
zwojów minimalizuje induk-
cyjnoæ rozproszenia
i zwiêksza pasmo przeno-
szenia wzmacniacza. Pod-
F. Pobór pr¹du przez
obwody wyjciowe jest sto-
sunkowo niewielki (w po-
równaniu do uk³adów tran-
zystorowych) wiêc roz³ado-
wywanie kondensatorów nie
nastêpuje tak szybko.
Pojawi³y siê w listach
tak¿e propozycje zmniejsze-
nia przykrego przydwiêku
poprzez zasilanie obwodów
¿arzenia lamp pr¹dem sta-
³ym. Efekt mo¿e byæ podob-
ny jak w przypadku zwiêk-
szania pojemnoci konden-
satorów. Warto jednak spró-
bowaæ manewru z zasila-
Rys. 3.
Elektronika Praktyczna 2/97
91
- dodaæ dwie lampy EL34
i rezystory wed³ug
rys.3
;
- zmieniæ wartoæ R21 i R22
z 1k
W
m