Wzory, które powinien znać uczeń kończący gimnazjum!
- Ciężar ciała (siła ciężkości) Fc
gdzie - przyspieszenie ziemskie
- gęstość substancji („ro”) lub d: ,
po przekształceniu otrzymujemy wzór na masę i objętość
- ciśnienie wywierane przez ciało na powierzchnię: ,
FN – siła nacisku (siła prostopadła do powierzchni). Na poziomą powierzchnię ciało naciska swoim ciężarem, czyli FN = mg
- ciśnienie hydrostatyczne (wywierane przez ciecz):
- równanie prasy hydraulicznej: ;
- siła wyporu: ,
- prawo Archimedesa: wypartej cieczy
- warunek pływania ciał ; ciała
- ruch zmienny: - prędkość średnia
- ruch jednostajnie zmienny:
przyspieszenie: , prędkość: , droga:
- ruch jednostajny: prędkość: , droga:, a = 0 – nie ma przyspieszenia
- prędkość w ruchu jednostajnym po okręgu:,
- częstotliwość:
- okres: lub
- okres drgań wahadła matematycznego: (*)
- pęd:
- zasada zachowania pędu: pęd początkowy = pęd końcowy
przykładowo:
- zasada zachowania pędu dla zjawiska odrzutu:
- II zasada dynamiki Newtona w postaci lub
oraz w ujęciu pędowym (*) lub gdzie Dp – zmiana pędu
- Siła tarcia: lub T: (*) gdzie m - współczynnik tarcia, FN – siła nacisku
- praca mechaniczna: - dżul,
Wh – watogodzina, kWh – kilowatogodzina: kWh = 1000 × × 3600s = 3600000J
- Warunek równowagi dźwigni dwustronnej, jednostronnej i kołowrotu:
- moc mechaniczna:
- energia kinetyczna: [J – dżul],
- energia potencjalna ciężkości (grawitacji) Ep=mgh [J – dżul],
- energia potencjalna ciężkości (*)[J – dżul],
gdzie k – współczynnik sprężystości, x – wydłużenie sprężyny
- Prawo grawitacji: (*) gdzie G – stała grawitacji
- Prawo Coulomba: gdzie k – stała elektryczności
- Natężenie pola elektrostatycznego:
- Ilość ciepła jaką pobiera ciało ogrzewając się:
gdzie cw – ciepło właściwe
- Równanie bilansu cieplnego: ciepło oddane = ciepło pobrane
przykładowo:
- Ilość pobranego ciepła potrzebna do stopienia danej substancji:
gdzie ct – ciepło topnienia
- Ilość oddanego ciepła podczas krzepnięcia danej substancji:
gdzie ck – ciepło krzepnięcia , (ck = ct)
- Ilość pobranego ciepła potrzebna do odparowania substancji w temperaturze wrzenia:
gdzie cp – ciepło parowania , {ciepło krzepnięcia jest równe ciepłu topnienia)
- Ilość oddanego ciepła podczas skraplania
gdzie cs – ciepło skraplania , { cs = cp )
- Napięcie:
- Natężenie:
- Praca (energia) prądu elektrycznego:
- Moc prądu elektrycznego:
- Opór prądu elektrycznego:
- Połączenie szeregowe oporników:
I = const, U = U1 + U2 + U3 + …, R = R1 + R2 + R3 + … - opór zastępczy
- Połączenie równoległe oporników:
U = const, I = I1 + I2 + I3 + …, - odwrotność oporu zastępczego
- Transformator: - przekładnia, U1× I1 = U2× I2 – równość mocy
- Siła elektrodynamiczna: (*) gdzie B – indukcja magnetyczna [T – tesla]
- Długość fali mechanicznej: lub
- Długość fali elektromagnetycznej: ten sam wzór tylko za prędkość wstawiamy prędkość światła c = 300 000 = 300 000 000 = 3 ∙ 108
lub
- Równanie soczewki, równanie zwierciadła:
- Związek ogniskowej z promieniem krzywizny:
- Powiększenie soczewki, zwierciadła:
- Zdolność skupiająca soczewki:
3