Wirus zapalenia wątroby typu C (WZW C, ang. hepatitis C virus, HCV) – otoczkowy ssRNA-wirus z rodziny Flaviviridae, rodzaju Hepacivirus. Jego średnica wynosi około 60–70 nm.
HCV jest przyczyną wirusowego zapalenia wątroby typu C. Uznaje się go za przyczynę raka i marskości wątroby. Wirus HCV jest zdolny do wywołania nosicielstwa. Wykazuje dużą wrażliwość na środki i metody dezynfekcyjne, większą niż HBV, mniejszą niż HIV.
Wirus HCV został zidentyfikowany dopiero w 1989 roku, choć wcześniej wiedziano, że musi istnieć czynnik wywołujący zapalenia wątroby określanej jako Nie-A-Nie-B (NANB Hepatitis). W późniejszym okresie wykryto także kolejne wirusy zapalenia wątroby nazwane HGV, GB-C i TTV. Badania nad ich wpływem na wątrobę trwają.
Epidemiologia
Wg danych Państwowego Zakładu Higieny i Instytutu Hematologii i Transfuzjologii, uznawanych przez WHO, szacuje się, że w Polsce zakażone jest około 1,4% populacji, wśród dawców krwi przeciwciała anty-HCV wykrywa się u 0,5% osób. W akcjach Stowarzyszenie "Prometeusze", w badaniach przesiewowych, bezpłatnych organizowanych od 2005 roku wykryto w sumie odsetek około 1,75% zakażeń wśród populacji polskiej (dodatnie wyniki przeciwciał antyHCV). Wśród kobiet ciężarnych w 2007 roku wykryto odsetek mniejszy od 0,5% (8 wyników dodatnich na 1585 badań).
Szacuje się, że w Polsce jest prawie 700 000 zakażonych wirusem HCV (dane Polskiej Grupy Ekspertów HCV), czyli około 1,5% populacji, a na świecie około 170 mln[1]. Genotypem dominującym w Polsce jest 1B (ok. 80% przypadków zakażeń), przy którym skuteczność leczenia wynosi 56-57%. HCV to bardzo poważny problem medyczny i społeczny. Wykryto dotychczas zaledwie pomiędzy 20 a 50 tys. zakażonych (dane Polskiej Grupy Ekspertów HCV – 20 tys. versus dane Stowarzyszenia "Prometeusze" – 50 tys.), co stanowi bardzo niewielki odsetek wykrywalności. Przyczyna leży po stronie bezoobjawowości zakażenia, które nawet do 20–30 lat może się nie ujawniać. Nieleczone przewlekłe zakażenie HCV prowadzić może do marskości i raka pierwotnego tego narządu. Wiedza społeczeństwa o HCV jest bardzo niska – w badaniu opinii publicznej (TNS OBOP wrzesień 2007 rok) ok. 93% społeczeństwa nie wiedziało co to jest HCV. W obliczu braku szczepionki przeciw HCV leczenie jest jedyną formą przeciwdziałania szerzeniu się epidemii – zmniejszenie rezerwuaru HCV w populacji. Leczenie jest refundowane w ramach tak zwanych "programów lekowych". Aby wykryć zakażenie HCV, należy zacząć od prostego testu serologicznego.
Leczenie
Przed rozpoczęciem leczenia każdy pacjent ma rozszerzoną diagnostykę laboratoryjną w której bada się m.inn.
• genotyp wirusa
• obecność autoprzeciwciał: ANA, AMA, ASMA, LKM
• choroby współistniejace, szcczególnie choroby przewlekłe takie jak nawracające depresje, padaczka, choroby autoimmunologiczne
• czynność tarczycy (TSH, T4, T3)
• rozszerzoną morfologię
• badanie biochemiczne krwi
• biopsję wątroby celem określenia stopnia aktywności choroby (Granding) i zmian trwałych w wątrobie (Standing). W razie przeciwskazań do biopsji wykonuje się fibroscan.
• wielkość wiremii wyjściowej.
Po ustaleniu wskazań pacjent kierowany jest do leczenia - zwykle w ramach Oddziału Dziennego. Na chwilę obecną (rok 2012) leczenie polega na stosowaniu:
• interferonu pegylowanego alfa2 (podanie podskórne raz na tydzień zwykle w dawce 180 ug)
• rybawiryny doustnie (dawka zwykle od 800 do 1200 mg na dobę)
Leczenie jest obarczone ryzykiem wielu skutków ubocznych, z których najczęstsze to:
• chroniczne zmęczenie, bóle mięśni, stawów, gorączka, bóle głowy
• zmiany w morfologii krwi (anemia, neutropenia, trombocytopenia, hyperurykemia)
• zmianami psychicznymi (dysforia, bezsenność, depresja)
• kaszel
Intensywność odczuwania objawów ubocznych jest uzależniona od osobniczej wrażliwości organizmu na zastosowane leczenie. Stosuje się leki korygujace objawy uboczne takie jak paracetamol, NLPZ.
Podejmuje się próby zastosowania terapii trójlekowej z dołączeniem takich leków jak:
• Boceprewir i telaprewir (będące inhibitorami proteaz) to jedne z leków dopuszczonych do leczenia WZW C przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków[2].
• Daclatasvir
Terapia trójlekowa w roku 2012 nie jest refundowana przez NFZ.
Choroba
Większość (96%) zakażonych nie jest świadoma swojego stanu, ponieważ zazwyczaj przewlekła infekcja jest skąpoobjawowa i trwa latami. Średni czas trwania zakażenia HCV, od momentu wniknięcia wirusa do ustroju do poważnych problemów zdrowotnych, jest zazwyczaj dłuższy niż w przypadku HIV i trwa 5 do 35 lat. Choroba często kończy się marskością i rakiem wątroby, poprzedzonymi poważnymi komplikacjami, uniemożliwiającymi normalne funkcjonowanie (wodobrzusze, żylaki i krwawienia przełyku, żółtaczka, problemy z krzepliwością krwi, zaburzenia psychiczne, do śpiączki wątrobowej włącznie). Zapaleniu wątroby, wywołanemu przez HCV, często towarzyszą choroby autoimmunologiczne, w tym autoimmunologiczne zapalenie wątroby (AIH), które znacznie pogarszają rokowanie i czas przeżycia.
Drogi i mechanizm zakażenia
Źródło zakażenia stanowią ludzie chorzy na WZW i nosiciele. HCV przenosi się podczas kontaktu krwi własnej z krwią nosiciela. Potencjalnie zakaźny jest każdy materiał zawierający krew. Wirus przenosi się w czasie zabiegów medycznych: pobierania i transfuzji krwi, zabiegów operacyjnych i innych, a także przez zabiegi niemedyczne, takie jak wykonywanie tatuażu, wstrzykiwanie narkotyku niesterylną igłą lub strzykawką itd. Prawdopodobieństwo zakażenia przez produkty krwiopochodne wynosi 3,3%. Możliwość okołoporodowej transmisji wirusa z matki na noworodka wynosi około 5-6%. Jak dotąd nie znaleziono skutecznej szczepionki przeciw HCV. W wielu przypadkach możliwe jest zahamowanie działalności wirusa w organizmie, a nawet zahamowanie procesu jego namnażania, dzięki takim środkom jak interferon i rybawiryna. W trakcie badań jest szereg nowych leków, takich jak wiramidyna czy kwas lukrecjowy.
Do zakażenia HCV najczęściej dochodzi podczas zabiegów medycznych:
• operacji, zabiegów chirurgicznych, badań (np. bronchoskopia);
• zabiegów stomatologicznych;
• zastrzyków;
• pobierania krwi bez zmiany rękawiczek przez pielęgniarkę;
• dializ[3];
• przyjmowania produktów krwiopochodnych i przeszczepiania narządów (zwłaszcza przed 1992 r.);
• usuwania znamion.
Można się też zakazić podczas:
• manikiuru, pedikiuru;
• wizyty u fryzjera (zranienie brzytwą, żyletką, nożyczkami);
• akupunktury;
• używania tych samych przyborów kosmetycznych przez członków rodziny;
• robienia tatuaży[3];
• przekłuwania uszu lub kolczykowania ciała[3];
• bójki (jeśli doszło do kontaktu z krwią);
• uprawiania sportów kontaktowych (boks, piłka nożna, koszykówka), jeśli doszło do uszkodzenia ciała;
• stosunek seksualny (prawdopodobieństwo zakażenia jest bardzo niskie i wynosi około 1-3% w 25-letnim współżyciu monogamicznym; inne nowsze doniesienia naukowe szacują, że prawdopodobieństwo zakażenia poprzez stosunki seksualne wynosi nawet poniżej 1%);
• praktyk sado-maso;
• skaleczeń, ran, zadrapań podczas naprawiania sprzętu (zwłaszcza medycznego);
• używania dożylnie narkotyków[3];
• używania iniekcyjnych środków dopingujących;
• podczas ciąży i porodu;
• udzielania pierwszej pomocy ofiarom wypadków bez zachowania należytego zabezpieczenia;
• pracy z chorymi na HCV, bez zachowania należytego bezpieczeństwa przy kontakcie z krwią;
• pracy z materiałem zakaźnym (np. w laboratorium) bez zachowania zasad bezpieczeństwa.
W przypadku każdego kontaktu z krwią osoby zakażonej może dojść do infekcji.
Zakażenie HCV nie jest zaliczane do chorób przenoszonych drogą płciową. Ryzyko zakażenia przez kontakty seksualne jednak istnieje, chociaż jest znikome, ze względu na możliwość uszkodzenia naskórka i/lub błony śluzowej narządów rodnych np. w czasie stosunków analnych. Nie ma dowodów na zakaźność spermy u osób zakażonych tylko HCV. Jakkolwiek ryzyko zakażenia przez kontakt z nasieniem wydaje się większy, jeżeli występuje koinfekcja HIV.
Wirus HCV nie przenosi się przez:
• kichanie i kaszel;
• trzymanie za ręce;
• całowanie się;
• używanie tej samej toalety, wanny, prysznica;
• spożywanie żywności przygotowywanej przez osobę zakażona HCV (jeżeli żywność nie miała kontaktu z krwią tej osoby);
• trzymanie kogoś w objęciach, przytulanie;
• pływanie w tym samym zbiorniku wodnym;
• zabawa z dziećmi, sport (jeśli nie dochodzi do uszkodzeń ciała).
W USA ok. 30% osób zakażonych HIV jest także zakażonych HCV ze względu na podobne drogi przenoszenia się wirusów[4].
Diagnostyka pacjentów zakażonych HCV jest refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Aby wykonać bezpłatnie podstawowy test serologiczny w kierunku obecności wirusa HCV wymagane jest skierowanie od lekarza chorób zakaźnych (w przypadku kobiet w ciąży skierowanie może wystawić lekarz ginekolog).
Prywatnie test oznaczenia przeciwciał anty-HCV oferowany jest w większości laboratoriów w Polsce w cenie ok. 30–40 zł.
Wirus zapalenia wątroby typu A, HAV (z ang. Hepatitis A Virus, oficjalna nazwa enterowirus 72) – ssRNA wirus z rodziny Picornaviridae. HAV jest wirusem o średnicy 27 nm i symetrii ikosaedralnej. Znany jest jeden serotyp tego wirusa. HAV jest przyczyną wirusowego zapalenia wątroby typu A[1], tzw. żółtaczki pokarmowej.
Zakażenie następuje poprzez przewód pokarmowy, przez kontakt z wydzielinami chorego lub produktami zakażonymi (epidemie mleczne, wodne itp.). Na uwagę zasługuje fakt, że HAV może przez długi czas utrzymywać się w środowisku przy dużej wilgotności. Czas wylęgania 2-6 tygodni (średnio 28 dni)[2].
Wirus namnaża się najpierw w przewodzie pokarmowym, następnie dochodzi do wiremii, po czym (prawdopodobnie) dochodzi do zakażenia wątroby i powstania objawów chorobowych. W wyniku tego zakażenia dochodzi do zapalenia wątroby.
Epidemiologia
Zachorowania występują głównie latem i wczesną jesienią. Do grup ryzyka należą: osoby wyjeżdżające na wakacje w rejony endemiczne, zatrudnione na oddziałach dziecięcych w szpitalach, przedszkolach, laboratoriach medycznych, pracownicy kanalizacji.
Objawy
Objawy wywoływane przez wirusa to osłabienie, senność, bóle głowy, brak apetytu, wstręt do potraw tłustych, czasami gorączka, pod koniec pobolewanie wątroby, żołądka.
Profilaktyka
Profilaktycznie przeciw WZW A stosuje się szczepienia ochronne; szczepienia są szczególnie zalecane dla osób podróżujących po świecie. Niemniej, najważniejszym sposobem zapobiegania rozpowszechnianiu się HAV jest higiena.
Dostępne w Polsce szczepionki[3]:
• AVAXIM 160 U
• Havrix 720 Junior
• Havrix Adult
• Vaqta 25
• Vaqta 50
• Twinrix - WZW A i WZW B
Rozpoznanie
Wirusa można wykryć za pomocą testu ELISA lub innych metod, wykorzystujących swoiste względem wirusa przeciwciała. Dodatkowo można wykorzystać testy na stężenie bilirubiny oraz transaminaz (ich wyższe stężenie świadczy o chorobach wątroby).
Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW typu B) – wirusowe zapalenie wątroby wywołane zakażeniem HBV.
Zapalenie wątroby B nadal powoduje epidemie w Azji i Afryce i jest endemiczne w Chinach oraz wielu innych częściach Azji. Ponad 2 miliardy ludzi, około jednej trzeciej ludności świata, zostało zainfekowanych wirusem zapalenia wątroby B. Ta liczba obejmuje 350 milionów chronicznych nosicieli wirusa. Według WHO, w Polsce jest około 2% ludności przewlekle zakażonych wirusem B zapalenia wątroby, a 15-20% Polaków przebyło to zakażenie w przeszłości[1]. Choroba w ostrej postaci powoduje zapalenie wątroby, wymioty, żółtaczkę i – rzadko – śmierć. Chroniczne zapalenie wątroby B może ewentualnie prowadzić do marskości wątroby i raka wątroby, który jest nieuleczalny wobec małej skuteczności obecnej chemioterapii. Szczepienie zapobiega przejściu infekcji wirusem zapalenia wątroby B w aktywne wirusowe zapalenie wątroby typu B
Czynniki ryzyka i drogi szerzenia wirusa
Wirus zapalenia wątroby typu B przenosi się podczas kontaktu z zakażoną krwią lub płynami ustrojowymi zawierającymi krew, i nie tylko podczas znacznie rzadszego kontaktu krwi własnej z krwią nosiciela, jaki przenosi wirusa zapalenia wątroby typu C. Możliwe formy przenoszenia wirusa zapalenia wątroby typu B obejmują, m.in.:
• Naruszenie ciągłości skóry skażonymi narzędziami (tatuaże, zabiegi kosmetyczne, fryzjerskie, stomatologiczne)
• Zakażenie płodu i noworodka od matki nosicielki
• Przetoczenia krwi i jej produktów
• Kontakty seksualne z nosicielem wirusa
Przebieg choroby
Wirus HBV w dużych mianach występuje we krwi i w wątrobie. Replikacja przebiega głównie w komórkach wątroby (w niewielkim stopniu prawdopodobnie także w limfocytach) – stąd schorzenia jakie wywołuje są różnymi postaciami zapalenia wątroby.
Możemy wyróżnić:
• zakażenia bezobjawowe, z pełnym wyleczeniem i nabyciem odporności (80%)
• słabo wyrażone zakażenia objawowe z pełnym wyzdrowieniem
• ostre zapalenie wątroby, często z żółtaczką (mały % przypadków!)
• piorunujące zapalenie wątroby z wysoką śmiertelnością (0,1% przypadków)
• różnie wyrażone przewlekłe zapalenia wątroby (z replikacją wirusa), jako niekorzystne zejścia poprzednich rodzajów zakażeń (u dorosłych 7% przypadków, im młodszy wiek zarażenia tym więcej % przypadków przewlekłych)
• zakażenia z wysoką replikacją, bez serokonwersji HBe (HBe+)
• zakażenia z niską replikacją z przeciwciałami AntyHBe (HBe-)
• tzw. nosicielstwo HBs, bez replikacji wirusa i cech zapalenia wątroby, jako następstwo długotrwałego procesu przewlekłego (wskutek integracji wirusa z genami gospodarza)
• późne następstwa: marskość wątroby i jej powikłania (wodobrzusze, encefalopatia wątrobowa, zespół nerkowo-wątrobowy, krwotoki z żylaków przełyku, rak pierwotny wątroby – prowadzące ostatecznie do śmierci)
• piorunujące zapalenie wątroby przy nadkażeniu wirusem C lub D.
Okres wylęgania wynosi od 6 tygodni do 6 miesięcy, po którym następuje mniej lub bardziej wyrażona faza ostra.
W 80% przypadków brak jest żółtaczki i objawów, które mogłyby być skojarzone z chorobą wątroby – chorzy nie są świadomi, że przeszli zapalenie wątroby. Szczególnie skąpoobjawowe są zarażenia ze słabą odpowiedzią immunologiczną, które najprawdopodobniej przejdą w fazę przewlekłą.
W 90-95% przypadków zakażenie kończy się samoistnym wyleczeniem.
W 10% przypadków chorzy mają typowe, żółtaczkowe objawy i podlegają kilkutygodniowej hospitalizacji i kilkumiesięcznej rekonwalescencji. Taki przebieg zazwyczaj nie pozostawia żadnych skutków ubocznych i daje pełne wyleczenie, bez stanu przewlekłego i nosicielstwa.
W znikomej liczbie przypadków (0,1-0,5%) zakażenie rozwija się w nadostre zapalenie wątroby, z masywną martwicą hepatocytów, powodującą niewydolność wątroby (przeżywalność 20-30%). Zapalenie piorunujące może się rozwinąć u przewlekłego nosiciela wskutek nadkażenia wirusem Delta (HDV) lub HCV.
Część zakażeń HBV (5-10%) przechodzi następnie w fazę przewlekłą. Stwierdzono odwrotną korelację pomiędzy wiekiem, w którym pacjent ulegnie zakażeniu, a częstotliwością zakażeń przewlekłych. Największe ryzyko pojawienia się fazy przewlekłej występuje u zakażonych noworodków i dzieci do pierwszego roku życia (70-90%), u dorosłych odsetek ten wynosi 5-10%. Przebieg HBV u dzieci wcześnie zakażonych jest nieco inny niż u dorosłych. U części z nich dochodzi do postępującego zniszczenia wątroby w okresie kilku-kilkunastu lat, u części proces chorobowy jest bardzo skąpy i trwa dziesiątki lat. W drugim przypadku istnieje większe ryzyko rozwoju raka wątroby bez stadium marskości. Jest to szczególnie typowy przebieg u osób rasy żółtej zakażonych okołoporodowo (rak występuje w okolicach 20-25 roku życia, bez stadium marskości; w typowym przebiegu HBV u osoby zakażonej w życiu dorosłym wystąpienie raka wątroby przypada zazwyczaj na 5-6 dekadę życia, i jest poprzedzone marskością, choć nie jest to żadną regułą). Przewlekłe zakażenie wiąże się z występowaniem marskości wątroby oraz pierwotnego raka wątroby (15-40%). Po paleniu tytoniu, zakażenie przewlekłe HBV jest drugim, najistotniejszym czynnikiem prowokującym wystąpienie nowotworu.
Średni czas trwania zakażenia HBV od momentu zakażenia do poważnych problemów zdrowotnych (naturalna historia choroby) jest bardziej przewidywalny niż w przypadku HCV i trwa w przypadku zakażenia u osoby dorosłej 15 do 20 lat. W przypadku dużej aktywności replikacyjnej i braku przeciwciał AntyHBe możliwy jest szybszy progres choroby do stadium marskości (5 lat lub mniej). Przy niskim poziomie wiremii i małej odpowiedzi organizmu na zakażenie aktywność zapalna może być mierna, i niekorzystne zejście może nie wystąpić – chory wcześniej umrze z innego niż wątroba powodu.
Choroba kończy się (ale nie musi – wszystko zależy od sposobu leczenia – u osób leczonych 15 – 20%, u osób nieleczonych powyżej 75%) marskością i rakiem wątroby, poprzedzonymi poważnymi komplikacjami uniemożliwiającymi normalne funkcjonowanie (wodobrzusze, żylaki i krwawienia przełyku, żółtaczka, problemy z krzepliwością krwi, zaburzenia psychiczne do śpiączki wątrobowej włącznie). Chorzy zazwyczaj dożywają wieku 50-60 lat.
Objawy
Występują objawy podobne jak w innych rodzajach zapalenia wątroby: osłabienie, senność, bóle głowy, brak apetytu, wstręt do potraw tłustych, czasami gorączka, pod koniec pobolewanie wątroby, żołądka, objaw "pulsowania" w brzuchu po spożyciu posiłku. Ból wątroby może być mylony czasem z bólem serca lub żołądka – bywa kłujący i promieniuje do lewej strony i tyłu klatki piersiowej. Czasem pojawia się nieustępująca długo wysypka zlokalizowana głównie na kończynach górnych i tułowiu (zespół Giannotti-Crosti). Okres żółtaczkowy może trwać od 1 do 7 tygodni (u 80% chorych żółtaczka w ogóle nie występuje). Żółtaczce towarzyszy zazwyczaj uporczywe swędzenie skóry. U 90% chorych brak jest specyficznych objawów wskazujących na zakażenie HBV, i nie wiedzą oni o przebytym lub przewlekłym zapaleniu wątroby, przemijające zmęczenie i niestrawności zrzucając na karb przemęczenia, złej diety czy alkoholu. U większości chorych objawy są słabo wyrażone lub nie ma ich wcale. Nigdy też nie występują wszystkie równocześnie.
Po latach może występować skrzywienie kręgosłupa w stronę lewą na odcinku lędźwiowym spowodowane odruchowym przekrzywianiem ciała w celu odciążenia powiększonej wątroby.
Przewlekłe zapalenie zazwyczaj jest prawie całkowicie bezobjawowe. Chorzy zgłaszają zmniejszoną tolerancję wysiłku i alkoholu, zwiększoną senność, spadek motywacji do życia, czasem częste biegunki, zmiany wagi ciała (chudnięcie lub tycie), zwiększoną podatność na siniaki (problemy z krzepliwością), nieznaczne pobolewanie pod żebrami (czasem określane jako rozpieranie lub czucie wątroby, lub swędzenie wewnątrz, albo objawy gorąca w okolicach wątroby). Zazwyczaj występuje powiększenie wątroby i śledziony. Wątroba charakteryzuje się zwiększoną echogenicznością w badaniu USG, co powinno być przesłanką do skierowania na szczegółowe badania m.in. w kierunku HBV. U części chorych występują przypominające zmęczenie zasinienie okolic oczodołu (tzw. "worki pod oczami").
W zaawansowanym stadium pojawiają się żylaki, krwotoki z przełyku, hemoroidy, powiększenie obwodu brzucha i wodobrzusze, problemy psychiczne aż do śpiączki wątrobowej, poważne problemy trawienne, wyniszczenie organizmu, spadek masy mięśniowej, opuchlizna kostek, żółtaczka, brak popędu płciowego i inne. Może wystąpić niewydolność nerek, zapalenie żył wskutek odkładania się kompleksów immunologicznych (zazwyczaj śmiertelne), marskość i rak wątroby. Występują zaburzenia morfologii krwi i powikłania wynikające z przerostu śledziony. Poważnym zagrożeniem życia są krwotoki z żylaków przełyku często nawracające i nierzadko śmiertelne. Zaawansowane stadium rozwija się po 15-20 latach całkowicie bezobjawowego i w związku z tym nieleczonego zakażenia przewlekłego.
Konsekwencje dysfunkcji wątroby:
W miarę postępu choroby pojawiają się powikłania. U niektórych pacjentów, z racji niewystąpienia objawów wczesnych, powikłania mogą stanowić pierwsze objawy uszkodzenia wątroby.
• Encefalopatia wątrobowa – upośledzona wątroba nie usuwa z krwi amoniaku i produktów przemian związków azotowych, w wyniku czego rośnie ich stężenie we krwi. Organem najbardziej podatnym na uszkodzenie przez metabolity azotowe jest mózg. Objawy encefalopatii wątrobowej to: zaniedbany wygląd zewnętrzny, skłonność do zapominania, zaburzenia koncentracji, ogólne obniżenie nastroju i demotywacja, zaburzone reagowanie na bodźce, zmiany rytmu snu i czuwania (problemy ze wstawaniem);
• Zwiększona wrażliwość na leki i alkohol – spadek tempa metabolizmu związków aktywnych biologicznie, przez co dłużej utrzymują się one we krwi;
• Nadciśnienie wrotne – krew płynąca z jelit oraz trzustki przez żyłę wrotną wątrobową przepływa przez marską wątrobę trudniej, w wyniku czego ciśnienie w żyle rośnie. Następczymi problemami nadciśnienia wrotnego są:
• Wodobrzusze – przesączanie się płynu z naczyń krwionośnych do tkanek jamy brzusznej (powiększenie wielkości brzucha, które nie jest otyłością);
• Żylaki przełyku – wynik tworzenia się krążenia obocznego przez naczynia jamy brzusznej i przełyku. Przeciążone naczynia w przełyku mają skłonność do powiększania się i pękania, co jest przyczyną zagrażających życiu krwotoków;
• Insulinooporność i cukrzyca typu 2;
• Wybroczyny i krwawienia – obniżona produkcja czynników krzepnięcia;
• Żółtaczka – niedostateczne tempo metabolizmu bilirubiny;
...