LUDZIE – ZASOBY ograniczone – POTRZEBY nieograniczone
Co to znaczy GOSPODAROWAĆ?
GOSPODAROWANIE to dokonywanie WYBORÓW EKONOMICZNYCH
ZASADA RACJONALNEGO GOSPODAROWANIA to:
Max. EFEKTÓW z określonych zasobów
Min. ZASOBÓW przy określonych efektach
ZASOBY:
- LUDZKIE (ludzie wraz z ich umiejętnościami i doświadczeniem)
- NATURALNE (ziemia, surowce mineralne i roślinne, woda itp.)
- KAPITAŁOWE (kapitał rzeczowy i finansowy: środki pracy, przedmioty pracy oraz środki pieniężne w różnych postaciach)
ZASOBY użyte do produkcji= CZYNNIKI PRODUKCJI
TECHNOLOGIA PRODUKCJI wyznacza ilość i rodzaj zasobów konieczny do wyprodukowania danego produktu; wyznacza również proporcje, w jakich zasoby te powinny być ze sobą połączone
OGRANICZONOŚĆ zasobów i technologii => PROBLEM RZADKOŚCI
RZADKOŚĆ jest wynikiem zależności między zapotrzebowaniem na dobra a ograniczonymi zdolnościami ich wytworzenia.
Zapotrzebowanie na dobra > możliwości wyprodukowania
WYBÓR to KORZYŚĆ i KOSZT utraconych korzyści
KOSZT ALTERNATYWNY = koszt utraconych korzyści.
Koszt alternatywny danego dobra to ilość innego dobra, z której trzeba zrezygnować, aby możliwe stało się wytworzenie dodatkowej jednostki tego pierwszego. Kosztem alternatywnym Twojej edukacji jest to, czego nie zarobisz wtedy, gdy się uczysz.
RYNEK – miejsce zorganizowane w sensie instytucjonalnym, gdzie dokonują się akty kupna i sprzedaży czynników produkcji i wytworzonych dóbr.
ELEMENTAMI RYNKU są:
- POPYT
- PODAŻ
- CENA
Na rynku kształtuje się CENA – zmiany cen relatywnych produktów i usług stanowią informację na podstawie, której podmioty gospodarcze podejmują decyzje o alokacji zasobów
POPYT – ilość dóbr, jakie podmioty gospodarcze są w stanie nabyć przy danej cenie
PODAŻ – ilość dóbr oferowanych na rynku przy danej cenie
PRAWO POPYTU
Wzrost CENY produktu ceteris paribus powoduje spadek POPYTU.
Spadek CENY produktu c.p. powoduje wzrost popytu
UWAGA!!!
- zmiana CENY powoduje zmianę POPYTU wzdłuż danej krzywej popytu
- krzywa popytu przesuwa się tylko na skutek działania czynników pozacenowych
CZYNNIKI POZACENOWE wpływające na popyt:
1) DOCHODY
2) GUSTY i PREFERENCJE
3) CENY DÓBR SUBSTYTUCYJNYCH i KOMPLEMENTARNYCH
4) PRZEWIDYWANIA CEN RELATYWNYCH
PRAWO PODAŻY:
P c.p. Q
¯ P c.p ¯ Q
UWAGA!!!
- zmiana CENY powoduje zmianę PODAŻY wzdłuż danej krzywej podaży
- krzywa PODAŻY przesuwa się tylko na skutek działania czynników pozacenowych
CZYNNIKI POZACENOWE wpływające na podaż:
1) CENY CZYNNIKÓW PRODUKCJI
2) TECHNOLOGIA
3) PODATKI I SUBSYDIA
4) PRZEWIDYWANIA CEN RELATYWNYCH
Jak działa rynek?
RYNEK wyznacza przy danej cenie, jakie ilości czynników produkcji i dóbr mogą być oferowane oraz sprzedane i zakupione.
POPYT, PODAŻ, CENA RÓWNOWAGI
PODAŻ
S
P
POPYT
D
Q