Istota zachowań organizacyjnych
Przedsiębiorstwo efektywne od nieefektywnego rożnią ludzie ich entuzjazm i kreatywność. Wszystko inne można kupić, nauczyć się , skopiować. Pracowników , inaczej mówiąc personel uważa się za 1 z najważniejszych czynników org. bo:- Efektywność działania org zaczyna się od produktywności jej pracowników, na co wpływ mają ich zdolności, wykształcenie umiejętności, praktyczne doświadczenie, cele, i wartości postawy i zachowania, cechy osobowości, motywację - jest on przyczyną powstawania problemów, zarazem dzięki niemu są one rozwiązywane
- jest to zasób strategiczny, zdolny do uczenia się i doskonalenia swojego potencjału zdolny do myślenia koncepcyjnego, także kreatywny
Zarządzanie zasobami ludzkimi
ZZL można zdefiniować jako strategiczną jednorodną i spójną metodę kierowania najcenniejszym z kapitałów pracy orgi- ludzkim, którzy osobistym i zbiorowym wysiłkiem który przyczyni się do realizacji wyznaczonych przez org celów, tym samym umacniania jej przewagi nad konkurencję. ZZL jest stosunkowo nowym podejściem zarz. personelem które traktuje ludzi jako podstawowy zasób org. Do ważniejszych zagadnień tej dziedziny należą: dobre porozumienie się z pracownikami, właczenie ich w bieżące problemy przedsięb. oraz dbałość o utożsamianie się z org i lojalność w stosunku do niej. Znaczny nacisk nałożony jest na strategiczne podejście związane z pozyskiwaniem pracowników
Nowoczesne zarządzanie personelem opiera się na:
Rozwijaniu wewnęt. rynku pracy- rozumiany, jako praktyka zatrudniania na cały okres życia zawodowego, uwzględniająca doszkalanie pracowników - utwierdzaniu unikatowej filozofii org- dążność do harmonijnego zespolenia gr pracowniczych dla osiągnięcia celów - intensywnej socjalizacji- kształtowanie silnych więzi pracownika z pracodawcą
Zachowania organizacyjne
-ZO są systemem zachowań i działań związane z wykonywaniem przez ludzi zadań w pracy i osiąganiem celów org. Ich istotą adaptacja do wymogów stawianych jednostce przez otoczenie i przekształcanie rzeczywistości przez podmiot w stanie działania
Zachowania organizacyjne
Ich istotą jest definiowanie organizacji, jako systemu społecznego obejmującego 4 funkcje zachowania:
1. zespól stosunków miedzy ludzkich 2. Struktura gr istniejących w org 3. System, stanowisk i pozycji społ.
Tak rozumiany system społ. wymaga przede wszystkim zarz. pełniącego funkcję integrującą poprzez realizację przez menedżera roli interpersonalnej, infj i decyzyjnej
Nauka o zachowaniach w org zajmuje się systematycznym badaniem działań i postaw ludzi w ramach org.
-zachowania -postawy (zadowolenie z pracy ma wpływ na postawy) – org.
Interdyscyplinarny charakter nauki o zachowaniach w org.
Zachowania organizacyjne czerpią z takich dziedzin jak:
- socjologia – politologia - psychologia
Psychologia-à uczenie się, motywacja, osobowość, emocje, szkolenie indywidualne, podejmowanie decyzji, przywództwo , zadowolenie z pracy, postawy, planowanie pracy, stres Socjologiaà dynamika gr, zespoły robocze, komunikacja, status, władza , konflikt, teoria org formalnej Psychologia społà zmiana zachowania, zmiana postaw, komunikacja, gre podejmowanie Dec., procesy gr Antropologiaàwartości i postawy porównawcze , analiza międzykulturowa, kultura i środowisko org Politologiaà konflikt, polityka w org, władza
CELE NAUKI O ZACHOWANIACH W ORGANIZACJI
1) WYJAŚNIANIE (Ułatwienie wyjaśniania): Szukając odp. na pyt dlaczego jednostka lub gr zrobiła „to” lub „owo” zajmujemy się wyjaśnianiem problemu i ewentualnie zapobieganie temu w przyszłości. 2) PRZEWIDYWANIE
Przewidywanie skupia się na przyszłych zdarzeniach, aby określić jakie będą skutki danego działania.3) KONTROLOWANIE Najbardziej kontrowersyjnym celem jest wykorzystywanie wiedzy o zachowaniach w orgi do wywierania wpływu na zachowanie.
Koncepcje : 1) Nie trzeba ludzi kontrolować to wtedy przestaną dobrze pracować. 2) Kontrola musi być, bo ludzie są z natury leniwi, dlatego muszą być kontrolowani.
PODSTAWY ZACHOWAŃ INDYWIDUALNYCH:
*postawy = oceny (pozytywne lub negatywne; dotyczą przedmiotów, zdarzeń, ludzi). Zazwyczaj są to postawy związane z pracą: zadowolenie z pracy, zaangażowanie w pracę, zaangażowanie w org i lojalność wobec niej. Zadowolenie z pracy dotyczy ogólnej postawy danej osoby wobec jej pracy. Zadowolenie z pracy i postawy są stosowane zamiennie. Od czego zależy zadowolenie z pracy? Zależy od: intelektualne wyzwania związane z pracą, sprawiedliwe wynagrodzenie, odpowiednie warunki pracy, przychylnie nastawieni koledzy. Cechy te powodują, że praca stawia wyzwania, a pracownicy odczuwają zadowolenie. Koledzy z pracy mają wpływ na zadowolenie z pracy.
*Drożność ludzi prowadzi do zmniejszenia dysonansu poznawczego (powstaje wówczas gdy jest niezgodność postaw; = konformizm – co innego mówi, a co innego robi). Nie jest możliwe uniknięcie dysonansu poznawczego.
Jak ludzie radzą sobie z dysonansem?- zależy on od czynników wywołujących go, jeśli są one mało ważne to siła jest niewielka- poprzez swoje zachowania zmniejszają go- jeżeli ludzie uważają, że jest on wynikiem czegoś, nad czym nie mają kontroli to zaniechają zmian - nagrody *Im dysonans jest większy tym większa jest chęć zniwelowania go.
Zależność między postawami a zachowaniami uważano za ewidentną, następnie dostrzegano jako niską, następnie dostrzegano że istnieje zależność między konkretnymi zachowaniami.
OSOBOWOŚĆ – Osobowość człowieka to zespół pewnych cech.
16 par osobowości (dwa skrajne bieguny):
*skrytość (ktoś nie wywnętrza się, pewne rzeczy zachowuje dla siebie, nie uwidacznia się) – otwartość (w skrajnym rozumieniu osoby takie są żenujący) *mała inteligencja (osnie radzi sobie w sytuacjach życiowych) – duża inteligencja (w skrajnym rozumieniu os takie są geniuszami)*uczuciowość (zachowaie, gdzie ludzie zachowują się w szczególny sposób tj. przejmują się problemami, popadają w dwa rodzaje skrajności: uczuciowość skrajna lub stabilna) – stabilność emocjonalna *pokora (os, która godzi się na działania innych) – dominacja (os, dążąca do panowania nad kimś)*powaga (os, które nie są skłonne do żartobliwości) – beztroska *oportunizm (os, przeciwstawiająca się pewnym działaniom) – sumienność (ludzie dokładnie wykonują swoje polecenia)
*nieśmiałość (os skrępowana) – przedsiębiorczość (os potrafi podejmować ryzyko) *twardość (os o niewzruszonych zasadach) – wrażliwość (os użalająca się nad przyrodą, zwierzętami) *konwencjonalność (konwencja = umowa) – niekonwencjonalność *prostolinijność (os konkretna, zdecydowana na „tak” lub „nie”) – spryt (os specjalnie nie narażająca się)*pewność siebie (os wiedząca jak się zachowywać) – lękliwość (obawa przed wyśmianiem)
*konserwatyzm (os zachowująca pewne tradycje) – nowatorstwo *zależność od gr – samowystarczalność
*nieopanowanie (wiąże się z ludźmi przejawiającymi wybuchowy charakter; choleryk) – panowanie nad sobą
*swoboda – napięcie *ufność – podejrzliwość
Typologia osobowości a zawód
TYP
CECHY OSOBOWOŚCI
PRZYKŁADY ZAWODÓW
REALISTA. Woli prace fizyczne wymagające umiejętności, siły i koordynacji.
Nieśmiały, rzetelny, wytrwały, stabilny, przystosowujący się, praktyczny.
Mechanik, operator, montażysta, rolnik
Dociekliwy. Woli czynności wymagające myślenia, organizowania, myślenia.
Analityczny, oryginalny, ciekawy, niezależny.
Biolog, ekonomista, matematyk, dziennikarz.
Społeczny. Woli czynności związane z pomaganiem innym i ich doskonaleniem.
Towarzyski, przyjacielski, współpracujący, wyrozumiały.
Pracownik socjalny, nauczyciel, doradca, psycholog kliniczny.
Konwencjonalny. Woli czynności uregulowane przepisami, uporządkowane i jednoznaczne.
Przystosowujący się, sprawny, praktyczny, pozbawiony wyobraźni, nieelastyczny.
Księgowy, menedżer korporacji, kasjer w banku, pracownik biurowy.
Przedsiębiorczy. Woli czynności werbalne, stwarzające możliwości wpływania na innych i zdobywania władzy.
Pewny siebie, ambitny, energiczny, władczy.
Adwokat, agent handlu nieruchomościami, specjalista public relations, menedżer małej firmy.
Artystyczny. Woli czynności niejednoznaczne i niesystematyczne, umożliwiające twórczą ekspresję.
Pełen wyobraźni, nieporządny, idealistyczny, uczuciowy, niepraktyczny.
Malarz, muzyk, pisarz, dekorator wnętrz.
model wielkiej piątki: 1. Ekstrawersja – wiąże się z towarzyskością, asertywnością, rozmownością. 2. Życzliwość – cechą życzliwości jest: dobroduszność, chęć współdziałania, ufność. 3. Sumienność – na którą składają się: odpowiedz, wiarygodność, wytrwałość, nastawienie na osiągnięcia. 4.Emocjonalna stabilność – opanowanie, entuzjastyczna postawa, poczucie bezpiecz, napięcie, nerwowość, depresja 5. Otwartość na doświadczenia – wyobraźnia, wrażliwość artystyczna, postawa intelektualna.
Inne cechy osobowości:
Z pkt widzenia ZwO starano się określić inne cechy osobi, które łatwiej pozwalają przewidywać zach ludzi w org:
*poczucie umiejscowienie kontroli – ludzie uważają, że są panami swojego losu (poczucie umiejscowienia kontroli wewn); ludzie uważają, że nad ich życiem kontrolę sprawuje ktoś inny (poczucie kontroli zew), ludzie ci są mniej zadowoleni z pracy niż lokalizujący wewnątrz tę kontrolę. *autorytaryzm – ludzie uważają, że powinni różnić się w org pozycją; os skrajnie autorytarna osądza innych, wykorzystuje tych, którzy są niżej, jest nieufna oporna wobec zmian *makiawelizm – Nikolo Makiaweli opisywał sposoby zdobywania władzy; os taka uważa, że cel uświęca środki, a więc rób to, co skuteczne, aby osiągnąć cel *samokontrola *skłonność do ryzyka – ludzie mający dużą skłonność do ryzyka podejmują szybciej decyzje, opierają się na podstawie małej ilości inf
POSTRZEGANIE – proces, za pośrednictwem którego ludzie organizują, analizują, interpretują swoje zmysłowe uczucia.
Czynniki wpływające na postrzeganie:
*sytuacja, w której się postrzega *cechy obserwowanego przedmioty *postawy *osobowość *motywacja
*doświadczenia *oczekiwania
ZNACZENIE MOTYWACJI W PROCESIE PRACY.
Motywacja – ludzie mający motywację wkładają większy wysiłek w to, co robią. To chęć robienia czegoś w celu zaspokojenia potrzeby. Jeśli mamy niezaspokojoną potrzebę to powstaje napięcie, które powoduje popędy. Jeśli następuje zaspokojenie potrzeby to napięcie spada, A czł wraca do normalnego stanu. Motywowany pracownik, bd w stanie napięcia działają w ten sposób, by obniżać napięcie.
Teoria XY: względnie prosta. Opiera się na 2 podejściach pracowników do teorii pracy. Jeden (X) jest negatywny, drugi (Y) pozytywny. Pogląd kierownika na naturę ludzką oparty jest na pewnym zbiorze pojmowanych przez niego założeń w stosunku do pracowników.Kierownik posługujący się teorią X uważa, że: Pracownicy z natury nie lubią pracy i unikają jej kiedy to tylko możliwe. Skoro pracownicy nie lubią pracy to trzeba ich do tego zmuszać. To przymuszanie odbywa się groźbą lub karą Pracownicy unikają odpowiedzialności.Większość pracowników ponad wszystkie czynniki związane z pracą ceni bezpieczeństwo i pozbawiani są ambicji. Teoria X zakłada, że ludzie zdominowani przez potrzeby niższego rzędu (biologiczne, bezpieczeństwa). Reszta potrzeb jest rzadziej realizowana.
Kierownik posługujący się teorią Y uważa, że: Pracownicy uważają pracę za coś naturalnego jak odpoczynek czy zabawa. Człowiek, angażujący się w dążeniu do osiągnięcia celu sam sprawuje nad sobą kontrolę. Przeciętny człowiek może się nauczyć przejmowania odpowiedzialności. Uzdolnienia twórcze, tzn. umiejętność podejmowania właściwych decyzji powszechnie występuje w całej populacji i niekoniecznie są wyłączną domeną kierownictwa.
Teoria czynników motywacyjnych i higienicznych według Herzberga:
Stosunek czła do pracy ma podstawowe znaczenie. Praca może działać w 2 kierunkach (może przynosić zadowolenie lub niezadowolenie). Czynniki wpływające na motywowanie/zadowolenie w pracy: Awans,Osiągnięcia,Pochwałę,
Rozwój osobisty,Zmianę pracy,Nadzór,Polityka,Stosunki z przełożonymi,Warunki pracy,Wynagrodzenie,Relacje z kolegami,Życie osobiste, Relacje przełożony – podwładny,Pozycja w pracy,Bezpieczeństwo.1-5 czynniki higieniczne
5-15 czynniki motywacyjneBadania przeprowadzone przez Herzberga stanowią dla ludzi wewnętrzną nagrodę.
Współczesna teoria to teoria trzech potrzeb. Teoria trzech potrzeb – mówi, iż są 3 podstawowe potrzeby występujące w miejscu pracy: 1.Potrzeba osiągnięć – rozumiana jako dążenie do wyróżnienia się. 2.Potrzeba władzy – potrzeba powodowania; władza powoduje by inni postępowali w określony sposób, zgodny z zamierzeniem danej os/potrzeba władzy to pragnienie znaczenia, wywierania wpływu, potrzeba sprawowania kontroli nad innymi ludźmi, ludzie ci dążą do zdobycia prestiżu....