Wydział Nauk Historycznych i Społecznych Kościół a ekonomia i proces globalizacji ks. dr Artur Wysocki
X. Kościół a rozwój zrównoważony
1. Pojęcie rozwoju zrównoważonego
a. Rozwój ekologicznie uwarunkowany, rozwój zrównoważony, ekorozwój
b. Ang. – sustainable development – samopodtrzymujący się rozwój; Fr. - developement durable – rozwój trwały
c. Rozwój zrównoważony – to rozwój ekonomiczny zaspakajający potrzeby obecnego pokolenia, który uwzględnia ograniczony charakter zasobów naturalnych, pozwalając na korzystanie z nich także przyszłym pokoleniom.
2. Narodziny problemu
a. Rozwój powojenny i problem degradacji środowiska naturalnego
b. Wystąpienie sekretarza generalnego ONZ U Thanta z 1969 r.
c. Paweł VI – Octogesima adveniens z 14 maja 1971 r.
następnie list Pawła VI do M. Stronga, sekretarza generalnego ONZ, z 1.06.1972 r. oraz Stanowisko Stolicy Apostolskiej przygotowane na konferencję ONZ w Sztokholmie poświęconą ochronie środowiska naturalnego człowieka, także z czerwca 1972 r.
d. Raport Klubu Rzymskiego z 1972 r. - “Granice wzrostu”
3. Początki i rozwój koncepcji ekorozwoju
a. Konferencja Sztokholmska – 5-16.03.1972
i. Pierwsza większa konferencja ONZ dot. problemów środowiskowych w skali międzynarodowej
ii. Uczestniczyli reprezentanci 113 krajów oraz wiele organizacji międzynarodowych
iii. Punkt zwrotny w rozwoju międzynarodowej polityki ekologicznej
iv. Tytuł: Konferencja ONZ nt. Człowiek i środowisko (dosł.: „on the Human Environment „ - „Środowisko człowieka”)
b. Komisja i raport Brundtland (àp.5)
4. Zróżnicowane nurty i podejścia
a. Ekologia ludzka-Ekologia człowieka (Human ecology)
b. Realizm chrześcijański (R. Niebuhr)
c. Lynn T. White-"The Historical Roots of Our Ecologic Crisis",
d. Ekologia głęboka (Deep ecology-Arne Naess-1973 r.)
e. Ekoteologia (np. Polska – Rogowski)
5. Nurt instytucjonalny ekorozwoju
a. Komisja i raport Brundtland
i. 1983 r. – powołana Światowa Komisja ds. środowiska i rozwoju
ii. Cele: opracowanie długoterminowych środowiskowych strategii dla osiągnięcia rozwoju zrównoważonego do roku 2000 i po nim, etc.
iii. 1987 – Raport „Our common future”
iv. Pojęcia: ekorozwoju etc.
v. Działania Komisji przyczyniły się do zwołania Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro w 1992 r.
b. Konferencja w Rio de Janeiro w 1992 r.
i. sformułowano 27 zasad przyszłych praw i obowiązków jakie mają doprowadzić do nowego ładu na Ziemi
ii. Zasada 1 głosi, że: "Istoty ludzkie mają prawo do zdrowego i twórczego życia w harmonii z przyrodą
c. Przyjęto dokument „Agenda 21” ", tzw. Globalny Program Działań:
i. zalecenia i wytyczne, które należy podjąć na przełomie XX i XXI w. w celu realizacji zrównoważonego i trwałego rozwoju
d. Hasło: „Myśleć globalnie działać lokalnie”
e. Protokół z Kyoto – on Climate Change (1997) - międzynarodowe porozumienie dotyczące globalnego ocieplenia.
i. uzupełnienie Ramowej Konwencji ONZ dotyczącej Zmian Klimatycznych (FCCC), przyjętej wcześniej na Szczycie Ziemi w Rio de Janeiro w 1992 (COP 3)
ii. zobowiązanie do redukcji do 2012 roku własnych emisji dwutlenku węgla i innych gazów powodujących efekt cieplarniany
f. Johannesburg 2002 – Szczyt Ziemi
i. 10-rocznica Rio – podsumowanie 10 lat prac
ii. Owocem prac – deklaracja Johannesburska
g. Kopenhaga 2009 – 15 Konferencja Stron (COP 15 – Conference of the Parties) (COP 14 – Poznań; COP 3 - Kyoto)
6. Ruchy antyglobalistyczne i ekologiczne
a. Organizacje ekologiczne:
i. Greenpeace (od 1971 r. – Kanada)
ii. Friends of the Earth International, World Wildlife Fund, Living Lakes, BirdLife International
iii. W Polsce: Polski Klub Ekologiczny, Pracownia na Rzecz Wszystkich Istot, Liga Ochrony Przyrody, Klub Gaja, Harcerski Ruch Ochrony Środowiska
b. Ruchy antyglobalistyczne (alterglobalistyczne)
i. Światowe Forum Społeczne (Port Alegre)
ii. W Polsce: Federacja Anarchistyczna, Nowa Lewica, Polska Partia Pracy, Zieloni 2004 etc.
7. Różnice interesów między krajami bogatymi a biednymi
a. Skutki:
i. Brak bardziej znaczących ustaleń i owoców Szczytu 2002’
ii. Problemy z ustaleniami w ramach COP
b. Główne problemy:
i. „Sprawiedliwość ekologiczna”
ii. Pomoc krajom biednym – nowoczesna technika, technologie; Edukacja
8. NSK a ochrona środowiska i rozwój zrównoważony
a. Paweł VI
i. Populorum progressio – 1967 r.
ii. Octogesima adveniens z 14 maja 1971 r.
iii. List Pawła VI do M. Stronga, sekretarza gen. ONZ, z 1.06.1972 r.
iv. oraz Stanowisko Stolicy Apostolskiej przygotowane na konferencję ONZ w Sztokholmie poświęconą ochronie środowiska naturalnego człowieka, także z czerwca 1972 r.
b. Jan Paweł II
i. od encykliki “Redemptor hominis” z 1979 r. aż do “Fides et ratio” z 1998 r.
ii. Orędzie na Światowy Dzień Pokoju z 1 stycznia 1990 r.
iii. list apostolski “Inter Sanctos” ogłaszający św. Franciszka z Asyżu patronem ekologów oraz list “Radabiat velut” na osiemsetlecie urodzin św. Franciszka
9. CV o ochronie środowiska i rozwoju zrównoważonym
a. CV 32 – mówiąc o potrzebie planowania długoterminowego w ekonomii: „domaga się tego stan zdrowia ekologicznego planety”
b. Głównie w rozdz. IV: punkty 48-52
c. CV 48
d. CV 51.
1