ZAKAŹNE ZAPALENIE ŻOŁĄDKA I JELIT ŚWIŃ – TGE
(gastroenteritis infectiosa suum)
Wysoce zaraźliwa choroba wirusowa wszystkich grup wiekowych Su przebiegająca z objawami silnej biegunki
Występowanie:
- głównie w zimnych strefach geograficznych
- 90% zachorowań w okresie zimy i wiosny
Etiologia:
- PCV-1 (porcine coronavirus) z rodziny Coronaviridae
- spokrewniony z koronawirusem FIP, koronawirusami psów i Ho
- zróżnicowany pod względem zjadliwości, chorobotwórczości i zaraźliwości
- jednolity pod względem typu serologicznego
- oporny na warunki śród. zewn. (pH 3 – 11.8)
- wrażliwy na temp. i śr. dezynfekcyjne
- w latach 70-tych pojawił się PRCV - Porcine Respiratory Coronavirus powodujący zakażenia ukt. oddechowego, szeroko rozpowszecnniony i dający krzyżową dla TGE ® znaczny spadek zachorowań
Epizootiologia:
- gł. rezerwuar to Su (kał, śluz z nosa)
- ptaki, psy – przenoszą
- wrażliwe też dziki
Wrota: per os, także aerogennie
Patogeneza:
Su w każdym wieku ale ciężki przebieg do 14 dnia życia
Wirus wnika w nabłonek 2/3 górnych kosmka. U młodych kilkudniowych prosiąt kosmki są bardzo wysokie, a przesuwanie się enterocytów z krypt w kierunku szczytu powolne (9-10 dni) co sprzyja wielokrotnej replikacji wirusa. U prosiąt 3 tyg. czas życia enterocytów skraca się do 2-4 dni.
wnikanie wirusa do enterocyta ® złuszczanie ® skrócenie kosmków ® ucieczka składników osocza i upośledzenie resorpcji (ok. 5 dni) ® proliferacyjny rozrost krypt jelitowych ® odbudowa kosmków 6-7 dnia ® ustanie biegunki
Objawy:
· prosięta: wymioty, wodnista biegunka, kał żółty ® szarozielony i biały (bez krwi), odwodnienie, 2–3 dni ® 100% †
prosięta starsze (pow. 2 tyg) – 50% †
· warchlaki i dorosłe: brak apetytu, posmutnienie, nieskoordynowane ruchy, temp. 40,5°C, wymioty, silna biegunka – żółta, szarozielona ze śluzem, maciory tracą mleko, warchlaki – 20% †
w stadach gdzie choroba występowała nie chorują prosięta do 6 tyg. (odporność bierna siarowa)
AP:
- ścięte mleko, przekrwienie i wybroczyny w części dennej żołądka
- j. cienki wiotkie, rozdęta, żółto-szara płynna treść ze strzępkami mleka
- zanik kosmków j. czczego i biodrowego (normalnie stosunek kosmek : krypta = 7:1, TGE 1:1)
- maczugowate rozdęcia na szczycie kosmków
- ostre nieżytowe zapalenie jelit ® krwotoczne
- przekrwienie krezki
- ciemnoczerwone ogniska zapalne płuc. Æ 1-3 cm
- złogi włóknika w opłucnej
- surowiczo-krwisty płyn w j. piersiowej
- zrosty opłucnej płucnej ze ścienną
- zapalenie worka osierdziowego
Bad. laboratoryjne:
- materiał - fragment jel. czczego i biodrowego
- bad. bakteriologiczne - agar czekoladowy
- bad. serologiczne: OWD, u podklinicznie zakażonych 20-50 % wykazuje przeciwciała, u młodych do 100%
- IF
D. różnicowa:
- różyca
- mykoplazmoza
- zakażenia rotawirusowe
- kolibakterioza prosiąt osesków
- epidemiczna biegunka Su (PED)
- biegunki nieswoiste
Zapobieganie + zwalczanie:
- uodpornienie
• autoszczepionka z serotypu występującego w danej fermie
• Pteurovac 2x w odst 2 tyg.
• Porcilis APP – podjednostkowa, zawiera białka APX I-III
- Leczenie:
w inj. amoxycylina 7,5 mg/kg m.c., tiamulina, tetracykliny 20-40 mg/kg m.c., cefalosporyny, penicyliny L.A.
terapii podlegają wszystkie zwierzęta
Uzdrawianie fermy:
- usuwanie seroreagentów po odsadzeniu 3 tyg. prosiąt i ich izolowany odchów
- wprowadzenie prosiąt do stada w 12 tyg. życia po usunięciu wszystkich seroreagentów
Piśmiennictwo:1. wykłady - Epizootiologia2. Wachnik Z. „Zarys chorób zakaźnych zwierząt”