ZESPÓŁ ROZRODCZO ODDECHOWY ŚWIŃ – PRRS
(porcine reproductive and respiratory syndrom)
Zaraźliwa choroba Su przebiegająca z objawami późnego ronienia oraz grypopodobnymi ze strony ukł. oddechowego
Etiologia:
- PRRSV – wir. zespołu PRRS, (Leystad virus) rodzina Arteriviridae (RNA)
- glikoproteina 4 i 5 (odpowiedzialne za powstanie przeciwciał neutralizujących, glikoproteina 5 – odpowiedzialna za apoptozę)
- Ø 65 nm, otoczka
- wrażliwy na chloroform
- hodowla na makrofagach Su
- przeżywalność: temp. 4°C – 1 m-c, -70°C – 4 m-ce stabilny, temp. otoczenia – inaktywacja 24 godz.
Epizootiologia:
- chore i zakażone Su, szczególnie nowo wprowadzone
- nasienie, siara (ciekły azot b. dobrze konserwuje wirusy)
- gryzonie
- Ho, sprzęt
- sprzyja koncentracja zwierząt
Wrota:
- aerogennie, do 20 km może się przenosić z wiatrem
- w stadzie rozprzestrzenia się przez 30 dni i trwa 2–3 tyg.
- siewstwo – trwa do 6 mies., z wydzieliną górnych dróg oddechowych i ukł. rozrodczego
- przeciwciała od 7 dnia p.i.
Patogeneza:
- O.I. 3 – 5 dni
- działa immunosupresyjnie – makrofagi płuc i węzłów chłonnych ® uszkodzenie (do 40% mak. i limfocytów CD-4, także kom. łożyska i nabłonek migawkowy oskrzeli) ® ¯ odporności
- ukł. oddechowy ® posocznica ® narząd rodny ciężarnej samicy ® zamieranie zarodków i płodów ® ronienia i przedwczesne porody
Objawy:
· lochy:
- utrata apetytu, temp. do 41°C, ¯ m.c., trwa 5–7 dni
- sinica uszu, sromu, gruczołu mlekowego
- późne ronienia 105–110 dzień ciąży, przedwczesne porody 107-110 dzień, przenoszenia powyżej 120 dnia;
odsetka martwo urodzonych prosiąt lub mało żywotnych, wydłużony okres między porodami, częstsza zapadalność na MMA
- † 1–2%
· prosięta:
- b. słabe, apatyczne, leżą na boku
- coniunctivitis
- ruchy wiosłowe, niezborność ruchów
- biegunka, obrzęk powiek, wytrzeszcz gałek ocznych, zap. płuc i stawów,
- † 15%
· tuczniki: obj. grypopodobne, wtórne zakażenia bakteryjne
· knury: brak objawów, zmiany w nasieniu – gorsza jakość, słaba żywotność plemników
u warchlaków i tuczników powikłania wirusowe (SIV) i bakteryjne (mykoplazmy, pasterele, Actinobacillus, Streptococus)
Wywiad:
- zakup zwierząt w ostatnich 4 tyg.
- wcześniej występujące choroby w sąsiedztwie
- przemieszczanie się ludzi i zwierzą
- kierunek wiatrów
AP:
- macica: rozsiane ogniska krwotoczne i martwicowe w endometrium, ogniskowe zap. łożyska
- płody – obrzęki podskórne, punkcikowate wybroczyny
- płyn w jamach ciała
- zap. płuc (bezpowietrzność)
- myocarditis, epicarcitis, encephalitis
Bad. laboratoryjne:
- izolacja wirusa w hodowli makrofagów płucnych Su
- do badania przesłać schłodzone płuca, obłożone lodem
- bad. serologiczne – ELISA 2x w odstępach 3 tyg. (badanie dynamiki), miana > 640
Różnicowanie szczepów:
- europejski ® PAM (komórki makrofagów płucnych)
- amerykański ® MAC-145 i PAM
Zapobieganie + zwalczanie:
- zgłoszenie do Wojew. Lek. Wet. (nie jest zwalczana z urzędu)
- gospodarstwa dotknięte chorobą izolować – rygory przez 6 m-cy
- Su z ogniska ® ubój
- tusze z wyj. płuc – zdatne
Ograniczenie transmisji zarazka:
- kontrolowany obrót zwierząt
- kwarantanna zwierząt hodowlanych
- deratyzacja chlewni i gospodarstw (szczur – wektor)
- higiena osobista i sprzętu
- oczyszczanie i dezynfekcja chlewni i środków transportu
- utylizacja zwierząt padłych
Zwalczanie ® patrz Med. Wet. „Sposoby uwalniania stad świń od zespołu rozrodczo-oddechowego”
Szczepienia:
- szczep amerykański i europejski – Porcilis PRRS > 6 tyg. życia
- szczepy nie uodparniają przeciwko sobie
Piśmiennictwo:
1. wykłady – Epizootiologia
2. Houszka M. – ćwiczenia