Podejście metodyczne do budowy algorytmów proj. S.O. Przed.
Cele i zadania wg Refa. – Organizacja zajmuje się takim planowaniem, kształtowaniem, sterowaniem systemami pracy oraz pozyskiwaniem (określonych) danych w celu zapewnienia humanistycznego i ekonomicznego działania
CELE ORGANIZACJI GOSPODARCZYCH – rrentowność (stopa zainwestowanych kapitałów)
pozycja na rynku (przewaga strategiczna, dane przeds. Stara się opanować segment rynku lub jego część; o przewadze strategicznej decydują: sposób dostarczenia produktu, cena, jakość)
produktywność (stosunek wytworzonych dóbr i usług do nakładów),
stan zasobów (chodzi o utrzymanie płynności produkcyjnej),
sprawność działania (terminowe i jakościowe reagowanie na potrzeby klienta, punktualność dostaw na życzenie klienta),
innowacja (wprowadzenie i dostarczenie nowych wyrobów na rynek),
świadczenia na rzecz społeczeństwa (działania proekologiczne).
CECHY PROCESÓW ZORGANIZOWANYCH – proporcjonalność (chodzi o zachowanie jedności między liczbą zatrudnionych, jednostką organizacyjną i liczbą maszyn, najwyższy stopień proporcjonalności występuje w formach potokowych procesów prod), podręczność (dotyczy procesów prod i inform. , wszystkie procesy muszą być „pod ręką”, np. stanowisko technologa wydziałowego), ciągłość (unikanie zbędnych przerw w pracy JO i JP, maszyn, ludzi), równoległość (najlepiej gdyby procesy prod. były realizowane równolegle, wymaga synchronizacji procesów), specjalizacja (dokonywanie podziału pracy wg ustalonego kryterium. Przedmiotowa, technologiczna), rytmiczność proces prod. Z określonym rytmem i taktem), koncentracja (efekt synergii), terminowość, elastyczność (łatwość dostosowania się do zmian na rynku), rzetelność (solidność)
PROCES - łańcuch przemian, jakim podlegają tworzywa. Przemiany te mogą odbywać się w zakresie przedmiotów materialnych, energii i informacji. Mogą odbywać się samorzutnie, lub mogą być wymuszone przez człowieka.
PROCESY PRODUKCJI - obejmują tę część przemian, które człowiek wymusza lub reguluje ich naturalny bieg w celu uzyskania dóbr służących do zaspokojenia potrzeb RYS
Pr. pomocnicze: remonty maszyn urządzeń budynków, kontr. jak., gosp. narz., przes. i wytwarzanie energii
Pr. usługowe: transport., magaz., tzw. gospod. (ochrona obiektów, utrzymanie czystości i estetyki)
WYRÓB – jest przedmiotem, który w wyniku procesu produkcyjnego staje się gotowy do użytku, lub sprzedaży.
ZESPÓŁ – przedmiot składający się z dwu lub więcej części lub zespołów wyższego rzędu.
CZĘŚĆ – przedmiot, dl którego z pktu. Widzenia użytkownika tego pojęcia, nie istnieje zapotrzebowanie na dalszy podział.
ELEMENT – część nie dająca się podzielić bez zniszczenia.
SUROWIEC – materiał wyjściowy do wytworzenia elementu.
CZĘŚĆ POWTARZAJĄCA – przedm stos w różnych zespołach.
WARIANTY – są w powtarzalnej formie lub funkcji z reguły w wysokiej liczbie identycznych zespołów lub części.
ZABIEG – zespół ruchów i czynności wykonywanych na stanowisku roboczym wywołujący określony efekt widoczny na przedmiocie, np. zmiana kształtu.
ZESPÓŁ ZABIEGÓW – czynności pomocnicze składające się na operacje.
OPERACJA – zespół zabiegów i czynności pomocniczych wykonywanych na jednym stanowisku roboczym i na różnych przedmiotach.
System Prod.: stat. i dyn. kombinacje zasobów transformujących zasilenia wejściowe (pr., przedmioty pracy, środki pr., inf.) w wyjścia mogące wyst. w postaci mater. lub jako inf. Elementy: cel, wej., człowiek, przeb. pracy, śr. pracy, wyj., wpł. środ.
UOGÓLNIONY MODEL SYSTEMU PRODUKCYJNEGO RYS
OGÓLNY ALGORYTM PROJ STR. ORG PRZEDS RYS
Parametryczny opis pr. org. prod.: 1)STANOWISKO ROBOCZE (S) – najmniejsza JO zdolna do samodzielnego działania; zespół maszyna człowiek; stan jest niepodzielne, pracuje min 1 człowiek. (r [szt] jedn stanowiska). 2)OPERACJA(O) – informacja sterująca dla stanowiska roboczego za pomocą jakich narzędzi jakie zabiegi (operacje) ma wykonać na przedmiocie. (m [op] l operacji). 3)PRZEDMIOT(P) – rzecz ulegająca przekształceniu na stanowisku pracy ([szt] il sztuk) asortyment – zbiór wyrobów + relacje . CZAS (t) – kalendarz jest modelem czasu (t [gr]).
PRZESTRZEŃ ORGANIZACYJNA- układ kartezjański((u nas)oś x=>r, y=>t , z=>a); r-t płaszcz. ster. wg operacji (r*t - pracochłonność) ; a-t płasz. ster. wg przedmiotów, pojawiają się terminy rozpoczęcia i zakończenia, cykl wykonania wyrobu; a-r płaszcz .alokacji przedmiotów i operacji, 1O może być wykonana na wielu stan. rob.
PROGRAM PROD.: mówi jakie wyroby i w jakich ilościach mają być wyk. w określ. okresach kalendarzowych.
Wynika on z planu prod., będącego gł. składnikiem planu tech-ekon. Pcz=(Pf*d+Pk+Pz)*(1+b) [szt/rok]. Pf-program wyrobów finalnych; d-powtarzalność części; Pk-program wyrobów kooperacji; Pz-program wyrobów części zamiennych; b-braki [%]; af-asortyment wyrobów finalnych.
Plan T-E- dokument okr. całokształt dział. przeds. Określa cz. ludzki, rzeczowe cz. produkcji, śr. finansowe, efekt ekon. Dobry plan T-E: zas. ciągłości, jedności, optymalności.
System planów w przedsiębiorstwie1) plan produkcji (określa w ujęciu ilościowym i jakościowym rozm prod, terminy wykonania poszczególnych wyrobów, asort. strukturę), 2) plan rozwoju technicznego (podnoszenie jakości i nowoczesności techniki wytwarz, technol jakości), 3) plan zaopatrzenia materiał-technicznego (wielkośc zuż materiału, zapasu, dostaw), 4) plan zatrudnienia i funduszu płac (niezbędny stan zatrudnienia do wyk prod, efektywność wykorzystania pracy ludzkiej, wydajność), 5) plan remontów, 6) plan kosztów własnych (stałe koszty i zadania w zakresie ich obniżki), 7) plan zbytu i eksportu (rozliczenie prod pod wzgl zbytu, działalność eksportowa, efektywność ekonomiczna), 8) plan finansowy (zestawienie dochodów i wydatków, podział dochodów, wielkości środków obrotowych), 9)plan inwestycyjny (wielkość nakładów na inwestycje), 10) plan wykorzystania zdolności prod (niezbędny do tego jest plan produkcji, bilansowanie obciążeń), 11) plan kooperacji
TEMPO PRODUKCJI ŚREDNIE – (zadanie godzinowe- ile trzeba wykanać szt/gr aby w ciągu roku wykonać określoną ilość ). P=P/F [szt/gr]. F-fundusz czasu pracy.
TAKT (RYTM)JEDNOSTKOWY – Rj=F/P [gr/szt].
RODZAJE FUNDUSZU CZASU PRACY – kalendarzowy(Fk=365*8gr(16gr;24gr)), fundusz czasu wolnego(Fw), nominalny maszyn. (Fmn=Fk-Fw) lub rob. (Fmr=Fk-Fw), dysponowany efektywny ((Fde=Fmn*hn), dysponowany robotnika (Fdr=Fmr-Ful-4% ‘’choroby’’ -76h ’’śniadania i potrz. nat.’’ ), efektywny robotnika(Fer=Fdr*W) hn- normatywny wsk. wykorzys. stan. rob. hn=hm* hL * hrem* he* hr* hnarz (brak gotowości mat. na stan. pracy, brak obsady robotniczej, strat na remonty maszyn i urządzeń, brak energii, przestoje z przyczyn techn-org., brak narzędzi) Prod. ciągła: Rm£tm., nieciągła Rm.>tm , rytmiczna Rm=const
CYKL PROD.: 1)okres upł. od momentu rozp. procesu prod. do jego zakończ. 2)ukł. wyprzedzeń terminowych zach. przy wykon. wyrobu lub przebieg wyk. wyrobu w czasie.
Cykl prod. dzieli: cykl operacji; cyklu wyr. prostego, cyklu wyr. złożonego
4 okresy dyspozycji w cyklu prod. : Okresy w dyspozycji stan roboczego, transportu, rozdzielcy lub mistrza, Kontroli technicznej
okres wykon. czyności – okres czynny , okres bierny(oczekiwania)
PODZIAŁ OKR MIĘDZYOPER NA OKR CZYNE I BIERNE RYS
Cykl prod. oper. potrzebny jako : składnik cyklu wyr. prostego, okres planowania obciążenia stan.
Długotrw. wiązania przedm. w oper. (1), dług. wiąz. st. rob. z oper.(2)
CYKL PRODUKCYJNY WYR. PROSTEGO RYS
Prz. szereg (a): partia przedmiotów przekazywana jest w całości z jednego stanowiska na drugie lub do magazynu, nie ma potrzeby dzielenia partii na partie transportowe, wielkość partii jest stała. Prosty do opanowania organizacyjnego (długi cykl), stos w operacjach krótkotrwałych (n *tj<=4godz) dla detali dużych gabarytowo i technologicznej strukturze nawet gdy n tj<=16, stosowany w produkcji jednostkowej (nieustabilizowanej, nieciągłej).
Prz. sz-r (b): Typowy dla przedmiotowej struktury JP, prod wielkoseryjnej przy operacjach niezsynchronizowanych; stos gdy n tj>4godz (struktura przedmiotowa) lub n tj>16 (struktura technolog); wymagany zwiększony nadzór nad przebiegiem oraz koordynacją robót i zwiększona obsługa transportowa, sposób optymalny w gniazdach przedmiotowych.
Prz. równol. (c): pozwala na max skrócenie czasu, może jednak wywołać przestoje na stan roboczych gdy brak synchronizacji czasów operacji; stos przy wyrównanych czasach tj *odchylenia<10%), zastosowanie w produkcji seryjnej n tj>16godz, przy małych odległościach transportowych, wąsko specjalizowane etapy, dla prod masowej i pracy w liniach.
Metody okr. cyklu wyr. złoż.: a) szacunkowa (określenie czasu wykonania serii wyrobów gotowych na podstawie podobnego wyrobu produkowanego wcześniej) b)statystyczna (tablice statystyczne); c) badawcza (analiza dokumentacji, pomiar na warsztacie w zakładzie); d) obliczeniowe (-rachunkowa; -graficzna (cyklogram); sieciowe
CYKLOGRAM WYR. ZŁOŻ.: jest modelem, graf. obrazem złożoności cyklu, wsp. miarą dla osób go wykorz.. Potrzeba jego stos. wynika z: zróżnic. w czasie dost. części do montażu, opanowania tego procesu, prod. w seriach. Służy do: ustalenia przepływu produkcji przez JP, wyzn. terminów, regulacji, org. zasobów i procesów, zapewn. obsady. Niepotrzebny: w prod. potokowej, przy małej złoż. wyrobu i części, przy krótkich cyklach mont. Dane wej.: sch. montażowy, nt, no, pracochłonność oper., wsk. wielostrum., normatywy przerw międzyoper.
JEDNOSTKA TERMINOWANIA - (określony przedział czasu niezbędny do wyróżnienia na danym szczeblu sterowania)
WYPRZEDZENIE - (długotrwałość określonego działania lub czynności odłożona w kierunku przeciwnym do osi czasu
TERMIN - (zdarzenie przyporządkowane do określonej jednostki terminowania)
Termin ideowy: termin okr. wyst. danego zdarzenia w stos. do zdarzeń pozost. nie ma przyporz. do kalendarza
Termin limitowy: jednostr. ograniczony, dyrektywny- ogr.
Terminowanie jednostopniowe
Terminowanie dwustopniowe
Analit. określ. długości cyklu wyr.złożonego (WZ) (wzory-
Naturalna kolejność wykonywania operacji
-czesc pojedyncza
-wiele czesci
USTALENIE WIELKOŚCI PARTII
SERIA– zgrupowanie wyrobów złożonych, finalnych; Seria konstrukcyjna – zbiór wyrobów wykonywanych z danej dokumentacji konstrukcyjnej, bez istotnych zmian konstrukcych PARTIA – zgrupowanie wyrobów prostych; Partia detali – zgrupowanie jednakowych detali wykonywanych na stanowisku roboczym (lub grupie stanowisk) w ramach jednej detalooperacji przy jednorazowym nakładzie czasów tpz; Wielkość partii produkcyjnej decyduje o: 1. rozłożeniu kosztów powstałych ze zużycia czasów tpz stan. roboczego na liczbę sztuk wykonywanych za jednym przygotowaniem stanowiska, 2. wielkości środków obrotowych wiązanych w procesie prod. yjn ZWIĘKSZENIE WIELKOŚCI PARTII PROD. Zalety: 1. wzrost wydajności pracy robotnika, 2. polepszenie jakości produkcji, 3. lepsze wykorzystanie maszyn i urządzeń, 4. zmniejszenie nakładów na przygotowanie prod. i dokumentacji, 5. zmniejszenie kosztów własnych. Wady: 1. wydłużenie cyklu prod., 2. zwiększenie zapasów prod. w toku, powierzchni i pomieszczeń prod.-magazynowych, 3. wzrost zamrożenia środków obrotowych, 4. wzrost odsetek kredytowych od zapasów, 5. wzrost kosztów własnych. OKREŚLANIE WIELKOŚCI PARTII- A. udział czasu przezbrojenia w czasie wykonania, B. minimalizacja kosztów własnych prod., C. okres powtarzalności produkcji i uwzględnienie warunków prod. rytmicznej. EKONOMICZNA WIELKOŚĆ PARTII- zapewniająca osiągnięcie najniższego kosztu jednostkowego (kosztu wytworzenia). Przedział liczbowy, w którym odchylenia kosztu produkcji są zaniedbywalnie małe i dają potrzebne pole manewru przy regulacji toku produkcji; Koszt wytw. elementu =koszt surowca+ suma kosztów stanw. wyk. na 1 szt. + koszt magazynowania + koszt zamrożenia robót w toku; k. wykonania oper. =Ktpz+Ktj; k. wykonania detalu= Ktw+ k. magaz.(w cyklu tech i mag. międzyfazowych), k.zam zamrożenia kapitału
MOŻLIWOŚĆI PRODUKCYJNE- rozmiar produkcji możliwy do wytworzenia w oznaczonym czasie.
TRUDNOŚĆI Z OKREŚLANIU- niedostatecznie konsekwentne przyjmowanie obiektu obliczeń; traktowanie możliwości produkcyjnej jako wielkości statycznej; utożsamianie możliwości produkcyjnych z planem produkcji; brak rozgraniczenia poszczególnych szczebli możliwości prod w zależności od przedziału czasowego; nieuwzględnianie w obliczeniach wielu istotnych czynników wpływających na możliwości prod; nieprawidłowy wybór odpowiednich mierników produkcji; braki w systemie normatywów i zróżnicowania napięcia norm; brak powiązania określania możliwości prod z analizą i obliczaniem rezerw; uproszczenia związane z zagadnieniem tzw wąskich gardeł; rozbieżności w uwzględnianiu zmianowości w obliczeniach.
SZCZEBLE (POZIOMY) MOŻLIWOŚCI PRODUKCYJNYCH:
PRZEPUSTOWOŚĆ...