demogracznych i medycznych na poziom
sprawności funkcjonalnej pacjentów
geriatrycznych
The inuence assessment of the socio-demographic and medical factors on the level of the
functionality skills of geriatric patients
Marta Muszalik
1
, Anna Ćwikła
2
, Kornelia Kędziora-Kornatowska
1,3
, Tomasz
Kornatowski
3,4
1
Katedrai KlinikaGeriatriiCollegiumMedicumw Bydgoszczy,UMKToruń
2
Kujawsko-Pomorskie Centrum Pulmonologii w Bydgoszczy, Oddział
Anestezjologii i Intensywnej Terapii
3
Wyższa Szkoła Ekonomii i Prawa – Wydział Nauk o Zdrowiu w Kielcach
4
Katedrai ZakładFarmakologiii TerapiiCollegiumMedicumw Bydgoszczy,UMK
Toruń
AUTOR DO KORESPONDENCJI:
Marta Muszalik
Katedra i Klinika Geriatrii
ul. M. Skłodowskiej-Curie 9
Bydgoszcz 67-090
Tel. 52-585-40-21
fax: (0-52) 585 49 21
muszalik@cm.umk.pl
STRESZCZENIE
OCENA WPŁYWU CZYNNIKÓW SOCJO-DEMOGRAFICZNYCH I MEDYCZNYCH NA
POZIOM SPRAWNOŚCI FUNKCJONALNEJ PACJENTÓW GERIATRYCZNYCH
Zmiany zjopatologiczne następujące wraz z wiekiem oraz dołączające się schorzenia i dolegliwości prowadzą do stopniowego
ograniczenia samodzielności, sprawności funkcjonalnej i niezależności w życiu codziennym, utraty poczucia bezpieczeństwa
zycznego i psychicznego u osób starszych. W grupie osób w późnej dorosłości obniża się również globalna, a szczególnie związana
ze zdrowiem jakość życia.
Cel badań
. Celem badań było dokonanie analizy wpływu czynników socjo-demogracznych i medycznych na sprawność funkcjonalną
oraz jakość życia pacjentów w starszym wieku przewlekle chorych w świetle badania skalą ADL i kwestionariuszem FACIT-F.
Materiał i metodyka
. Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego, przy użyciu techniki ankiety. Do badań
zastosowano standaryzowane narzędzia badawcze, kwestionariusz ADL (Activity of Daily Living) na podstawie skali Katza i FACIT –F
questionnaire (Version 4)- Functional Assessment of Chronic Illness Therapy.
Badaną grupę stanowili pacjenci w wieku powyżej 60 roku życia 122 osoby, hospitalizowane w Katedrze i Klinice Geriatrii CM
w Bydgoszczy.
Wyniki
. W badanej grupie było 70,5% osób z ADL powyżej 4 pkt. Wysokie ryzyko odleżyn zauważono u pacjentów z niskim
wskaźnikiem FACIT. Pacjenci z niedowagą mieli istotnie niższy wynik FACIT-F niż pozostałe osoby (za wyjątkiem leżących).
Z przeprowadzonych badań wynika, że FACIT-F koreluje z wybranymi schorzeniami, pacjenci z odwodnieniem uzyskali istotnie niższy
poziom FACIT, niż pacjenci z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą, utratą masy ciała i niedokrwistością. Wraz ze wzrostem ADL i IADL
rośnie poziom FACIT . Wynik badania potwierdza analiza statystyczna w modelu regresji liniowej.
Wnioski
. 1. Poziom sprawności funkcjonalnej i jakości życia badanej grupy pacjentów kształtował się w granicach wartości średnich.
2. Poziom funkcjonowania badanych osób oraz ich jakość życia nie była zależna od czynników socjodemogracznych takich jak: wiek,
płeć, stan cywilny, miejsce zamieszkania, sytuacja materialna oraz wykształcenie. 3. Na poziom funkcjonowania badanych osób
miały wpływ czynniki medyczne i zdrowotne jak: ryzyko narażenia na odleżyny, występowanie odleżyn, samoocena stanu zdrowia,
wskaźnik masy ciała obliczany za pomocą skali BMI, rodzaj schorzenia, wskaźnik ADL i IADL. 4. Poziom sprawności funkcjonalnej
badany kwestionariuszem ADL i IADL koreluje ze wskaźnikiem FACIT- F.
Słowa kluczowe:
stan funkcjonalny, choroby przewlekłe, pacjenci w starszym wieku, jakość życia
9
Nr 1-2 (30-31)/2010
Ocena wpływu czynników socjo-demogracznych i medycznych na poziom sprawności funkcjonalnej pacjentów geriatrycznych
ABSTRACT
THE INFLUENCE ASSESSMENT OF THE SOCIO-DEMOGRAPHIC AND MEDICAL FACTORS
ON THE LEVEL OF THE FUNCTIONALITY SKILLS OF GERIATRIC PATIENTS
The physiopathological changes occurring together with the age advance and joining ailments and discomforts lead to gradual
independence limitation, also the one in everyday life, and to functionality skills limitation; lead to the loss of physical and mental
safety sense as for the older people. In the group of people of late adulthood the global life quality decreases, especially the one
associated with health.
The aim of the study
. The aim of the examinations was to make an exact analysis of the inuence of the socio-demographic and
medical factors on the functionality skills and life quality of the older patients, ones who are chronic patients in the light of the ADL
(Activity of Daily Living) scale and FACIT-F (Functional Assessment of Chronic Illness Therapy) questionnaire examination.
Material and methodology
. The examination was carried out by means of diagnostic survey, with the use of survey technique.
One used the standardized examination tool to the examinations, a tool that was ADL questionnaire on the basis of Katz scale and
FACIT -F questionnaire (Version 4). In the group there were patients at the age of more than 60; 120 people hospitalized in the
Geriatrics Chair and Clinic of the CM in Bydgoszcz.
Results
. In the examined group there was 70.5% of people with ADL above 4 points. The high risk of bedsores was noticed at
patients with low FACIT index. The underweight patients had lower FACIT -F result than the remaining people (except for the ones in
a recumbent position). From the above examination it results that FACIT -F correlates with the chosen ailments, the patients suering
from dehydration achieved, in fact, lower FACIT level than the patients with hypertension, diabetes, body mass loss, and anaemia.
Together with the increase of ADL and IADL the level of FACIT increases. The statistical analysis in the model of linear regression
conrms the examination results.
Conclusions
. The level of functional skills and life quality of the examined group were in the average value limits.
The level of functioning of the examined people and the life quality were not related to socio-demographic factors such as: age,
gender, marital status, residence place, material status, and education. The level of functioning of the examined people related to
medical and health factors, such as: risk to expose to bedsores, bedsores occurring, self-evaluation of the health state, body mass
index – calculated with the help of BMI, type of ailment, ADL and IADL index. The ADL and IADL questionnaire correlated with the
level of functional skills and the FACIT -F index.
Key words:
functional state, chronic illnesses, patients in older age, life quality
WPROWADZENIE
cjonalna u osób starszych oznacza zdolność do samodziel-
nego wykonywania podstawowych czynności życiowych,
a miernikiem jest stopień niezależności i samodzielności
życiowej w środowisku [6]. Wieloaspektowe podejście do
oceny stanu funkcjonalnego stanowi wskaźnik percepcji
zdrowia w starszym wieku, który cechuje się dynamiką
zmian starzejącego się ustroju.
Najbardziej obrazowo wydolność funkcjonalną osób
starszych przedstawia całościowa ocena geriatryczna,
w której stosowane są instrumenty oceny sprawności -
zycznej, intelektualnej i oceniające stan emocjonalny [7].
Jako wskaźniki oceny sprawności funkcjonalnej stosowa-
ne są skale ADL oceniające sprawność w zakresie czynno-
ści dnia codziennego. Wyróżnia się skalę podstawowego
ADL (Physical ADL - PADL albo standardowe ADL- Acti-
vities of Daily Living), uwzględniającą podstawowe czyn-
ności codzienne badanego oraz skalę instrumentalnego
ADL (Instrumental ADL -IADL- Instrumental Activities
Daily Living), uwzględniające czynności złożone, których
wykonywanie jest niezbędne do samodzielnego funkcjo-
nowania [7].
Wraz z wiekiem wzrasta ryzyko problemów funkcjo-
nalnych i pojawia się niepełnosprawność obniżająca ja-
kość życia. Jednakże nie należy takiego stereotypu starze-
nia utożsamiać ze wszystkimi osobami starszymi, gdyż ta
populacja jest niejednolita ze względu na dużą sferę czyn-
ników subiektywnych, które wynikają z doświadczenia ży-
ciowego, warunków kulturowych i osobowości wpływają-
cych na kształtowanie postaw i opinii [8].
Jakość życia według denicji przyjętej przez WHO na
Konferencji w Kopenhadze, wyraża się poczuciem satys-
fakcji jednostek lub grup społecznych, wynikających z za-
Życie ludzkie wydłuża się, a z tym wiąże się zwiększe-
nie proporcji osób starszych w społeczeństwie. Sytuacja
demograczna, postęp nauk medycznych, rozwój geron-
tologii i geriatrii rozbudziły szersze zainteresowanie pro-
blematyką ludzi w podeszłym wieku.
W ostatnim stuleciu przyrost oczekiwanej długości ży-
cia wzrósł o blisko 20 lat i obecnie osiągnął średnio 66 lat.
Prognozy demograczne wskazują, że w ciągu najbliższych
50 lat liczba ludzi przekraczających 60 rok życia wzrośnie
5-krotnie, a obecnie żyje ich na świecie ponad 70 milionów
oraz wzrośnie oczekiwana długość z 66 do 77 lat do końca
I połowy XXI wieku. Obecnie w Polsce osoby powyżej 65
roku życia stanowią 13% całej populacji, a w latach 2020-
2030 oczekuje się wzrostu do nawet 24% [1,2,3].
Wydolność to pojęcie biologiczne określające funk-
cjonalne zdolności do wykonywania wysiłków zycznych
przy rozwinięciu najbardziej ekonomicznych i efektyw-
nych reakcji ustroju [4].
Wydolność zyczna osiąga u człowieka najwyższy po-
ziom około 20 roku życia, potem zaczyna się stopniowy
spadek. Osoby 40-letnie oznaczają się zmniejszeniem wy-
dolności, mierzonej poziomem pułapu tlenowego do 80-
90%, osoby 50-letnie do 70-80%, 60-letnie do mniej niż
70%, a około 70-letnie do 50-55% [5].
O wydolności zycznej i sprawności ludzi w starszym
wieku decyduje wydolność zyczna osiągnięta do 25 roku
życia. Aktywność zyczna w wieku dojrzałym, podle-
ga zmianom organicznym i czynnościowym powstałym
w wyniku przebytych chorób i działających na ustrój
ujemnych wpływów rozwoju cywilizacji. Wydolność funk-
10
Pielęgniarstwo XXI wieku
Marta Muszalik, Anna Ćwikła, Kornelia Kędziora-Kornatowska, Tomasz Kornatowski
spokojenia własnych potrzeb oraz postrzegania możliwo-
ści rozwoju jednostkowego i społecznego. Zależy również
ona od czynników pozazdrowotnych np. rodzaju opieki
socjalnej. Część badaczy wyodrębnia jakość życia związa-
ną ze zdrowiem jako istotny wskaźnik oceny procesu tera-
peutycznego [9]. Jakość życia jest zjawiskiem wielowymia-
rowym, zmiennym w czasie, zawierającym komponenty
subiektywne i obiektywne. De Walden Gałuszko określa
jakość życia jako ogólną ocenę położenia życiowego cho-
rego w okresie choroby i leczenia. Jakość życia związana
ze zdrowiem (HRQL) obejmuje cztery obszary: sprawność
ruchową, stan somatyczny, stan psychiczny oraz stan spo-
łeczny. W najnowszych badaniach również aspekt ducho-
wy [10].
-
-
-
dla mężczyzn 75,4 lat, dla kobiet 78,7 lat Wykształcenie
podstawowe posiadało 58 osób, zawodowe 21, średnie 31,
wyższe 12 respondentów. Respondenci pochodzili głównie
z miasta 113 osób, natomiast 9 badanych mieszkało na wsi.
Na wykonanie badań uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej
przy CM w Bydgoszczy. Badania przeprowadzone zostały
metodą sondażu diagnostycznego z zastosowaniem tech-
niki ankiety. Narzędziami badawczymi były: kwestiona-
riusz FACIT-F, zawierający 5 części, które oceniają sfery
życia pacjenta:
1. Stan zyczny - 7 pytań
2. Życie rodzinne i towarzyskie- 7 pytań
3. Stan emocjonalny - 6 pytań
4. Funkcjonowanie w życiu codziennym (FWB) - 7 pytań
5. Podskala oceny zmęczenia - 13 pytań
Kwestionariusz Functional Assessment of Chronic Il-
lness erapy (FACIT)- można zastosować do oceny pa-
cjentów przewlekle chorych, co jest bardzo istotne przy
wielochorobowości w wieku starszym.
Kwestionariusze z grupy FACIT są często używane
w badaniach narodowych i międzynarodowych. FACIT
–F questionnaire (Version 4) służy do oceny czterech dzie-
dzin życia pacjentów przewlekle chorych. Każde pytanie
jest oceniane w pięciostopniowej skali Likerta. Każdy pa-
cjent był oceniany w poszczególnych sferach życia, a na-
stępnie wyniki sumowano wg przyjętych wzorów. Wynik
ogólny skali FACIT-F- Total i wyniki szczegółowe mają
kierunek pozytywny, im większa wartość liczbowa tym
wyższa sprawność i jakość życia pacjentów.
Zastosowano również kwestionariusz oceny sprawno-
ści codziennej (ADL) na podstawie skali Katza oraz kwe-
stionariusz oceny sprawności czynności złożonych dnia
codziennego na podstawie skali Lawtona ( IADL).
Do analizy statystycznej przeprowadzonych badań wyko-
rzystano następujące sposoby oceny danych ilościowych:
1. Za pomocą statystyk opisowych (średnia arytmetycz-
na, minimum, maksimum) opisano badane zmienne
i scharakteryzowano ich rozkład.
2. Różnice między porównywanymi grupami oceniano na
podstawie testu istotności dla zmiennych jakościowych
( kategoryzowanych) – Chi-kwadrat Persona.
3. Zastosowano również współczynnik kontyngencji
(oparta na wartościach chi-kwadrat, miara zależności
między zmiennymi skategoryzowanymi, innymi słowy
pokazuje nam siłę związku, podobnie jak współczyn-
nik korelacji).
4. Za istotne statystycznie przyjęto wyniki, spełniające
istotność statystyczną: p<0,05.
Model regresji wielokrotnej, który pozwala szacować
siłę i związek pomiędzy zmiennymi oraz na predykcję jed-
nej zmiennej bazującej na wiedzy o wartościach skorelo-
wanych z nią innych zmiennych. Ponadto, model regresji
stanowi podstawę ogólnego modelu liniowego oraz mode-
lu równań strukturalnych.
Do obliczeń zastosowano program statystyczny: STA-
TISTICA Data Miner + SAL 8.
Jakość życia, szczególnie w wieku podeszłym, utoż-
samiana jest ze stanem zdrowia lub stanem sprawności
funkcjonalnej, z uwarunkowaniami socjoekonomiczno-
kulturowymi, statusem społecznym w tym okresie życia.
Rodzaj uwarunkowań związanych z szeroko rozumianym
stanem zdrowia dotyczy rodzaju i charakteru zmian w sta-
nie zdrowia zycznego, psychicznego i społecznego, co
w wymiarze sprawności funkcjonalnej oznacza stopień
samodzielności lub zależności od innych osób w wykony-
waniu czynności dnia codziennego [10].
CEL BADAŃ
Celem badań było dokonanie analizy wpływu czynni-
ków socjo-demogracznych na sprawność funkcjonalną
oraz jakości życia pacjentów w starszym wieku, przewlekle
chorych w świetle badania skalą ADL i kwestionariuszem
FACIT-F.
Sformułowano następujące problemy badawcze:
1. Jaki jest poziom sprawności funkcjonalnej i jakości ży-
cia pacjentów badanych kwestionariuszem ADL, IADL
i FACIT.?
2. Jakie czynniki zdrowotne i medyczne określają poziom
funkcjonowania badanych osób?
3. Jakie czynniki socjodemograczne mają wpływ na po-
ziom sprawności funkcjonalnej badanych osób?
4. Czy poziom sprawności funkcjonalnej badany kwe-
stionariuszem FACIT koreluje z badaniem poziomu
sprawności codziennej ADL i IADL?
MATERIAŁ I METODYKA
Badaniami objęto ogółem 122 pacjentów w stanie ogól-
nym średnim i dobrym, sprawnych intelektualnie, w tym
43 mężczyzn i 79 kobiet przebywających w Klinice Geria-
trii CM w Bydgoszczy. Badani pacjenci byli w granicach
wieku od 60-95 lat. Średni wiek badanych wynosił 77 lat,
11
Nr 1-2 (30-31)/2010
Ocena wpływu czynników socjo-demogracznych i medycznych na poziom sprawności funkcjonalnej pacjentów geriatrycznych
Tabela 1.
Ocena sprawności funkcjonalnej i jakości życia badanej grupy pacjentów skalą FACIT-F.
ŻYCIE RODZINNE
I TOWARZYSKIE
FUNKCJONOWA NIE W ŻYCIU
CODZIENNYM
STAN FIZYCZNY
STAN EMOCJONALNY
STAN ZMĘCZENIA
Fatigue
FACIT-F
Social/family well-being
(0-28)
Emotional wellbeing
(0-24)
Physical wellbeing
(0-28)
Functional wellbeing (0-28)
(0-52)
(0-160)
subscale
PWB
SWB
EWB
FWB
FS
FACIT-F
N
124
124
124
124
124
124
MIN
0.00
5.00
0.00
0.00
0.00
9.00
MAX
28.00
28.00
24.00
28.00
52.00
158.00
ŚREDNIA
17.43
19.20
14.01
17.30
31.99
99.93
MEDIANA
18.0
20.0
14.0
18.5
32.5
102.0
SD
8.74
5.33
6.38
9.69
15.54
40.35
WYNIKI BADAŃ
Badani respondenci byli hospitalizowani w większości
do 3 razy. Swoje zdrowie 73 osoby oceniło jako złe, 49 ba-
danych jako dobre, nikt nie określił go jako bardzo dobre-
go. BMI rozkładało się w następujący sposób: poniżej 18,5
kg/m² (niedowaga) - 3 osoby, 18,6 -24,9kg/m² (waga pra-
widłowa )- 29 osób, 25- 29,9 kg/m² (nadwaga) - 41 osób,
powyżej 30 kg/m² (otyłość) - 24 osoby. U 14 spośród 20
leżących pacjentów występowały odleżyny, natomiast 51
badanych było w wysokim stopniu narażonych na wystę-
powanie odleżyn wg skali Norton. Większość responden-
Średni Facit dla 95% przedziału ufności
136
126
116
106
96
84
76
dobry
zły
Tabela 2.
Stan funkcjonalny
wg skal ADL i IADL.
ADL
Ocena stanu zdrowia
N
%
Ryc. 2.
Samoocena stanu zdrowia w zależności od poziomu FACIT-F.
6-4 pkt
86
70,5%
3-0 pkt
36
29,5%
IADL
27-13 pkt
92
75%
Średni Facit dla 95% przedziału ufności
13-0 pkt
30
25%
150
120
tów przyjmowało powyżej 4 leków na dobę, oraz chorowa-
ło powyżej 15 lat.
W grupie 122 badanych 53 osoby uzyskały globalnie
0-91 punktów w skali FACIT, czyli wartości poniżej śred-
90
60
30
0
1
2
3
4
5
Średni Facit dla 95% przedziału ufności
BMI
134
Ryc. 3.
Zależność FACIT-F od wskaźnika BMI w badanej populacji.
BMI- 1. Poniżej 18.5, 2. od 18,6 do 24,9, 3. od 25 do 29,9, 4. , powyżej 30, 5. leżący
124
114
104
niej referencyjnej. Natomiast 69 osób uzyskało 92-149
punktów, czyli wartości uznane za średnie i wysokie.
Poniższy wykres przedstawia ocenę wzrostu zagrożenia
wystąpieniem odleżyn w zależności od poziomu FACIT.
Ogólna jakość życia i stan funkcjonalny badanych
w skali FACIT-F w sposób istotny statystycznie zależały
od samooceny zdrowia. Osoby oceniające swoje zdrowie
jako dobre uzyskały wyższy poziom w tej skali .
94
84
74
wysokie
niskie
Ryzyko odleżyn wg skali Norton
Ryc. 1.
Ryzyko odleżyn wg skali Norton w zależności od poziomu oceny
w skali FACIT.
12
Pielęgniarstwo XXI wieku
Marta Muszalik, Anna Ćwikła, Kornelia Kędziora-Kornatowska, Tomasz Kornatowski
Średni Facit dla 95% przedziału ufności
16 0
Legenda:
120
1. inne
2. nadciśnienie tętnicze
3. cukrzyca
4. spadek masy ciała
5. niewydolność serca
6. POCHP
7. niedokrwistość
8. odwodnienie
9. proces nowotworowy
10. badania planowe
11. zapalenie płuc
80
40
Ryc. 4.
Przedziały punk-
towe testu FACIT-F
w zależności od jedno-
stek chorobowych.
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
rozpoznanie
Z przeprowadzonych badań wynika, że FACIT-F w spo-
sób istotny statystycznie zależy od wskaźnika BMI bada-
nych pacjentów. Pacjenci z niedowagą mieli istotnie niższy
wynik F-F niż pozostałe osoby (za wyjątkiem leżących).
Z naszych badań wynika, że FACIT-F koreluje z wybra-
nymi schorzeniami tzn. pacjenci z odwodnieniem uzyskali
istotnie niższy poziom FACIT, niż pacjenci z nadciśnie-
niem tętniczym, cukrzycą, utratą masy ciała i niedokrwi-
stością.
Badanie FACIT-F koreluje z wynikiem ADL i IADL.
Wraz ze wzrostem ADL i IADL rośnie poziom FACIT
(P<0,05). Wynik badania potwierdza analiza w modelu
regresji liniowej.
Z przeprowadzonych badań wynika, że jakość życia ba-
danych pacjentów hospitalizowanych w Katedrze i Klinice
Geriatrii nie była zależna od miejsca zamieszkania, ilości
przyjmowanych leków, płci, wieku, czasu trwania choroby
oraz ilości pobytów w szpitalu.
Poziom sprawności funkcjonalnej i jakości życia bada-
nych kwestionariuszem FACIT-F kształtował się na pozio-
mie średnim. W poszczególnych badanych sferach życia
badani osiągnęli wyniki zbliżone do średniej lub nieco
wyższe. Przypuszczalnie na powyższe wyniki mogło mieć
wpływ to, iż do badań były kwalikowane osoby sprawne
intelektualnie, jak również w większości sprawne zycz-
nie. Czynnikami pozwalającymi na utrzymanie wysokiej
sprawności funkcjonalnej są m.in. jest aktywny tryb życia
oraz sprawność intelektualna, które to występowały u ba-
danych.
Natomiast w badaniach przeprowadzonych przez Kwa-
pisz, której celem była również ocena stanu funkcjonalne-
go pacjentów geriatrycznych oddziału rehabilitacyjnego,
na podstawie oceny wyznaczników zawartych w kwestio-
nariuszu FACIT- G, stwierdzono znacznie obniżoną oce-
nę stanu zycznego u badanych kobiet oraz duży stopień
trudności w realizacji czynności codziennych ogółu bada-
nych. Większość badanych kobiet pomimo zaakceptowa-
nia własnej choroby, zgłaszała duże trudności odnośnie
sytuacji rodzinnej i towarzyskiej [13]. Z naszych badań
nie wynikają podobne wnioski, lecz spowodowane to jest
prawdopodobnie specyką badanej grupy.
Na stan zmęczenia u osób starszych mogą mieć wpływ
różne dolegliwości i schorzenia takie jak: niedokrwienie
mięśnia sercowego, zaburzenia poziomu glikemii, unieru-
chomienie, oraz wpływ postępujących zmian inwolucyj-
nych procesu starzenia [14]. Uzyskany poziom w zakresie
stanu zmęczenia w badanej grupie kształtował się w gra-
nicach średnich.
Z badań przeprowadzonych w Pracowni Zdrowia Pu-
blicznego, Instytutu Fizjoterapii Uniwersytetu Rzeszow-
skiego wynika, iż częstsze zaburzenia emocjonalne wy-
stępują u osób nieaktywnych zycznie, jak również nie
angażujących się społecznie. Objawią się gorszym samo-
poczuciem lub depresją [15].
W badaniach własnych FACIT-F stan emocjonalny pa-
cjentów oceniono jako zadawalający. Wnioskować można,
iż faktycznie na powyższy wynik miał wpływ dobry stan
zyczny, funkcjonowanie codzienne oraz rodzinne i towa-
rzyskie.
Z dostępnych publikacji wynika, iż problem odleżyn
dotyczy w większości osób w wieku podeszłym (ok.60%
OMÓWIENIE
Zjawisko starzenia się społeczeństwa stało się w ostat-
nich latach przyczyną licznych badań, które ukazują pro-
blemy zdrowotne i społeczne człowieka w podeszłym
wieku. Kompleksowa ocena geriatryczna stosowana w ge-
riatrii jest wielokierunkowym procesem diagnostycznym,
mającym na celu określenie czynnościowej wydolności
pacjenta w starszym wieku, jak również zdeniowanie
jego potrzeb zdrowotnych, psychologicznych i socjalnych.
Taka ocena może służyć zarówno doraźnej interwencji, jak
również działaniom długoterminowym [11, 12].
W literaturze zagranicznej nie znaleziono badań kwe-
stionariuszem FACIT-F dotyczących pacjentów w star-
szym wieku. Badania światowe kwestionariuszami z gru-
py FACIT stosowane są przede wszystkim dla pacjentów
onkologicznych poddanych długiej terapii. Ze względu
na to, że pacjenci w starszym wieku oraz ze schorzenia-
mi przewlekłymi poddawani są długotrwałej terapii, stąd
zdecydowano się na użycie kwestionariusza FACIT –F za
aprobatą jego twórców. Badania kwestionariuszami FA-
CIT oceniają stan funkcjonalny oraz jakość życia pacjen-
tów przewlekle chorych.
13
Nr 1-2 (30-31)/2010