WYKŁAD 10
RACHUNEK PRZEPŁYWU PIENIĄDZA
Rachunek ten ułatwia ocenę zdolności przedsiębiorstwa do generowania środków pieniężnych czyli ułatwia ocenę płynności (opłacalności).
Powinien uwzględniać wszystkie wpływy i wydatki z ich podziałem na związane z działalnością operacyjną, inwestycyjną i finansową.
Środki pieniężne – gotówka w kasie, depozyty płatne na żądanie i dla potrzeb rachunku przepływu pieniądza do środków pieniężnych zalicza się także ekwiwalenty środków pieniężnych.
Ekwiwalenty środków pieniężnych – krótkoterminowe lokaty o dużej płynności, łatwo wymienialne na gotówkę i inne aktywa finansowe krótkoterminowe (do 3 m-cy) charakteryzujące się nieznacznym ryzykiem utraty płynności i wysokim stopniem płynności.
Przepływy środków pieniężnych - to wpływy i wydatki środków pieniężnych i ich ekwiwalentów.
Działalność operacyjna – podstawowa działalność przedsiębiorstwa.
Działalność inwestycyjna – nabywanie lub zbywanie składników aktywów trwałych zarówno rzeczowych jak i finansowych, także krótkoterminowych aktywów finansowych oraz wszystkie z nimi związane koszty i korzyści.
Działalność finansowa – to wpływy i wydatki związane pasywami czyli związane z pozyskiwaniem lub utratą źródeł finansowania własnego i obcego oraz wszystkie z nimi związane pieniężne koszty i korzyści.
A. DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNA
Metody sporządzania rachunku przepływu pieniądza:
- bezpośrednie
- pośrednie
Metody te różnią się tylko częścią operacyjną a część finansowa i inwestycyjna jest taka sama.
Metoda bezpośrednia wykorzystuje informacje księgowe o ruchu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów.
Metoda pośrednia – wychodzi od zysku netto czy wyniku finansowego netto.
Wynik finansowy ustalony metodą memoriałową i zawierający w sobie efekty działalności podstawowej ale także inwestycyjnej i finansowej trzeba przekształcić czyli dokonać jego korekt tak, aby doprowadzić do wyniku kasowego i to z działalności operacyjnej.
Metoda pośrednia
Metoda bezpośrednia
I Zysk/strata netto
II Korekty razem
1. Amortyzacja +
2. Zysk (strata) z tyt różnic kursowych – (+/-)
3. Odsetki i udziały w zyskach (dywidendy) –
4. Zysk (strata) z dział inwestycyjnej –
5. Zmiana stanu rezerw +
6. Zmiana stanu zapasów – (+/-)
7. Zmiana stanu należności – (+/-)
8. Zmiana stanu zobow krótkoterminowych z wyjątkiem kredytów i pożyczek + (+/-)
9. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych (czynne - (+/-) bierne + (+/-) )
10. Inne korekty
III Przepływy pieniężne netto z dział operacyjnej ( I +/- II)
I Wpływy
1. Sprzedaż
2. Inne wpływy z dział operacyjnej
II Wydatki
1. Dostawy i usługi
2. Wynagrodzenia netto
3. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz inne świadczenie
4. Podatki i opłaty o charakterze publiczno-prawnym
5. Inne wydatki operacyjne
UWAGA!
Celem korekt jest:
- wyłączenie pozycji tzw niepieniężnych (amortyzacja, różnice kursowe niezrealizowane czyli wynikające z wyceny na dzień bilansowy składników bilansu wyrażonych w walutach obcych)
- wyłączenie przychodów i kosztów wpływających na ?czynnik? finansowy ale nie dotyczy działalności operacyjnej (odsetki i udziały w zyskach, zysk z działalności inwestycyjnej)
- uwzględnienie zmian stanu aktywów obrotowych i krótkoterminowych zobowiązań związanych z działalnością operacyjną (zapisy 6,7,8,9).
B. DZIAŁALNOŚĆ INWESTYCYJNA
I Wpływy
1. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych
2. Zbycie inwestycji nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych
3. Z aktywów finansowych, w tym
a) w jednostkach powiązanych
b) w pozostałych jednostkach:
- zbycie aktywów finansowych w tym udziałów, akcji własnych
- dywidendy i udziały w zyskach
- spłata oddzielnych pożyczek długoterminowych
- odsetki
- inne wpływy z aktywów finansowych
4. Inne wpływy inwestycyjne
II Wydatki
1. Nabycie wartości niemat i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych
2. Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niema i prawne
3. Na aktywa finansowe, w tym
a) w jednostkach powiązanych
b) w pozostałych jednostkach
- nabycie aktywów finansowych
- udzielenie pożyczki długoterminowej
4. Inne wydatki inwestycyjne
III Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (I – II)
C. DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA
I Wpływy
1. Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitałów
2. Kredyty i pożyczki
3. Emisja dłużnych papierów wartościowych
4. Z tyt innych zobowiązań finansowych
5. Inne wpływy finansowe
II Wydatki
1. Umorzenie udziałów (akcji)
2. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli
3. Inne niż wypłaty na rzecz właścicieli wydatki z tyt podziału zysku
4. Spłaty kredytów i pożyczek
5. Wykup dłużnych papierów wartościowych
6. Z tyt innych zobowiązań finansowych
7. Płatności zobowiązań z tyt umów leasingu finansowego
8. Odsetki
9. Inne wydatki finansowe
III Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (I – II)
D. Przepływy pieniężne netto (A +/- B +/- C)
E1. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych
E2. W tym zmiana stanu środków pieniężnych z tyt różnic kursowych
F. Środki pieniężne na początek okresu
G. ????
Jeżeli w przedsiębiorstwie nie ma środków pieniężnych wyrażonej w walucie obcej to:
środki pieniężne na początek okresu + przepływy pieniężne netto = środki pieniężne na koniec okresu
Aby sporządzić rachunek przepływu pieniądza trzeba mieć dane z bilansu, rachunku zysków i strat i koniecznie informacje dodatkowe, bo np. spadek stanu zapasów może być wynikiem przeszacowania ich wartości czyli taki spadek nie ma efektu w postaci uwolnionego pieniądza.
Spadek zapasów może być wynikiem wniesienia aportu do innego powstającego przedsiębiorstwa albo spadek zobowiązań może być wynikiem ich umorzenia albo wynikiem restrukturyzacji finansowej polegającej na zamianie długu na udziały.
WYKŁAD 11
RACHUNEK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI
Rachunek ten potrzebny jest, ponieważ nakłady inwestycyjne i efekty odczuwane są w przyszłości a przyszłość zawsze jest obciążona ryzykiem.
Inwestycja – wyrzeczenie się czegoś pewnego (bieżącej konsumpcji) na rzecz niepewnych efektów w przyszłości (przyszłej konsumpcji).
Efekty inwestycji produkcyjnych:
- wzrost produkcjiàwzrost sprzedaży
- obniżka kosztów
- poprawa jakości umożliwiająca utrzymanie sprzedaży na dotychczasowym poziomie
- zmiana struktury produkcji
- poprawa warunków pracy
- ochrona środowiska
Metody oceny efektywności inwestycji:
a) metody proste
b) metody dyskontowe
Ad. a) Metody proste – powinny one być wstępem do oceny pełnej, powinny służyć wstępnej selekcji projektów inwestycyjnych.
Metody proste nie uwzględniają zmienności wartości pieniądza w czasie, bazują na nieprzetworzonych wielkościach charakteryzujących nakłady i efekty.
W rachunku efektywności wykorzystujemy często nadwyżkę finansową.
Nadwyżka finansowa (cash flow, CF) = zysk netto + amortyzacja
Dzięki amortyzacji i osiągniętemu zyskowi nakład się zwraca.
Do prostych metod zaliczamy:
1) okres zwrotu
2) stopa zwrotu
Ad 1) okres zwrotu
OZ=I/CFt, gdzie I-nakład inwestycyjny, CFt-nadwyżka finansowa
Można wykorzystać gdy nadwyżka w kolejnych latach jest taka sama.
Przykład
Okres zwrotu – metoda tabelaryczna:
Rok
CF
Skumulowana CF
0
-3200
-3200
1
1600
-1600
2
1200
-400
3
1000
+600
4
800
Zwrot po: 2 + 400/1000 = 2,4 roku
Jaki jest okres zwrotu do zaakceptowania przez inwestora? Krótszy od przewidywanego okresu amortyzacji/eksploatacji przedsięwzięcia.
Przy ocenie okresu zwrotu warto także uwzględnić ryzyko regionu, polityczne, konfliktu zbrojnego, nacjonalizacji, produktu.
Ad. 2) stopa zwrotu
stopa zwrotu = roczny zysk netto/przeciętny nakład inwestycyjny
lub stopa zwrotu = roczny zysk netto/nakład inwestycyjny
Do oceny stopy zwrotu można wykorzystać stopę zwrotu z inwestycji finansowych aktualnie uzyskiwaną w kraju.
Do wyliczenia stopy zwrotu w liczniku można uwzględnić:
- zysk netto z roku typowego
- (lub zysk netto najczęściej się powtarzający)
- średni zysk netto wyliczony z całego badanego okresu
Ad b)
Metody dyskontowe są to metody, które uwzględniają zmienność wartości pieniądza w czasie. Do najczęściej używanych zaliczamy:
1) wartość zaktualizowana netto
2) wewnętrzna stopa zwrotu
ad. 1) Zaktualizowana wartość netto (NPV):
NPV – jest to różnica pomiędzy...