Linie wymiarowe:
a) ze strzałkami wewnatrz,
b) ze strzałkami na zewnatrz,
c) kształt grota,
d) poczatek linii wymiarowej,
e) ukosne kreski zastepujace groty,
f) kropka zastepujaca dwa groty.
- ostrze grota może miec dowolny kat rozwarcia, zawarty w przedziale 15 – 90 o
- Ponieważ wymiary na rysunku powinny byc łatwo czytelne, a umieszczenie wymiarów wewnatrz zarysu przedmiotu powoduje przecinanie sie linii wymiarowych ze soba i z zarysem przedmiotu (co jest niedopuszczalne, gdyż zaciemnia rysunek), wiekszosc wymiarów umieszcza sie poza zarysem przedmiotu, posługujac sie pomocniczymi liniami wymiarowymi. Sa to linie cienki ciagłe bedace albo przedłużeniami linii rysunku albo stycznymi do nich
- odstepy miedzy równoległymi liniami wymiarowymi powinny byc równe i nie mniejsze niż 7 mm, a odległosc miedzy zarysem przedmiotu i najbliższa linia wymiarowa powinna wynosic co najmniej 10 mm,
- Pomocnicze linie wymiarowe moga sie przecinac i można je przerywac gdy przecinają napis.
- Przy wymiarowaniu długosci przedmiotu przerwanego na rysunku linii wymiarowej nie przerywa się.
Liczby wymiarowe:
- wymiary liniowe (długosciowe) podaje się w milimetrach
- Wymiary katowe podaje sie w stopniach, minutach i ewentualnie sekundach, np. 1o 52’ 35’’, przy czym w postaci ułamkowej moga wystepowac tylko sekundy, np. 0o 20’ 36,5’’
- Liczby wymiarowe okreslajace wymiary nominalne pisze sie pismem o wysokości co najmniej 3,5 mm, a ułamki zwyczajne i odchyłki graniczne pismem o jeden stopien mniejszym, lecz nie mniej niż 2,5 mm. Na dużych rysunkach pogladowych wysokosc cyfr przyjmuje sie odpowiednio do grubosci linii rysunkowych.
Rozmieszczenie wymiarów na rysunku
- Liczby wymiarowe należy podawac w taki sposób, aby można było je odczytac, patrzac od dołu lub z prawej strony rysunku (metoda I), Liczby wymiarowe należy wpisywac tak, aby można było je odczytac, patrzac od dołu rysunku (metoda II),
- Należy unikac przecinania sie pomocniczych linii wymiarowych z liniami wymiarowymi innych wymiarów i z liniami rysunku
- Należy unikac wymiarowania niewidocznych zarysów i powierzchni przedmiotów
Wymiarowanie srednic i promieni
- Przy wymiarowaniu srednic powierzchni obrotowych liczbe wymiarowa poprzedza się znakiem ɸ
- Znaku srednicy nie pisze sie tylko w przypadku gdy:
+ wymiar srednicy podaje sie w postaci symbolu literowego D (w normach),
+ przed oznaczeniem gwintu.
Wymiarowanie sciec krawedzi, wprowadzajacych zakonczen wałków i zaokraglen
przejsciowych
- Sciecia krawedzi przedmiotów wykonane pod katem 45o wymiaruje sie w postaci iloczynu wymiaru liniowego i katowego nad linia wymiarowa lub nad linia wymiarowa
-W przypadku ścięcia pod katem innym niż 45o zasade wymiarowania przedstawia rys.
Wymiarowanie równoległe, szeregowe i mieszane
- Wymiarowanie w układzie równoległym polega na podawaniu wszystkich wymiarów równoległych od jednej bazy (powierzchni lub linii). W płaskim prostokatnym układzie współrzednych baz tych, wzajemnie prostopadłych jest dwie; tak samo dwie bazy wystepuja w płaskim biegunowym układzie współrzędnych
-Wymiarowanie w układzie szeregowym polega na wpisywaniu wymiarów równoległych jeden za drugim. Ten sposób wymiarowanie stosuje sie gdy zależy na dokładnosci zajemnego położenia sasiednich elementów przedmiotu a nie na dokładnym ich położeniu wzgledem jednej bazy.
- Wymiarowanie w układzie mieszanym jest połaczeniem obu sposobów wymiarowania i jednoczy zalety obu tych sposobów.
Wymiarowanie od baz konstrukcyjnych obróbkowych i pomiarowych
- Wymiarowanie od baz konstrukcyjnych stosuje sie, gdy zależy na podaniu na rysunku tych wymiarów, które maja bezposredni wpływ na działanie wymiarowanej części maszynowej w zespole, do którego należy, i na montaż. Sa to wymiary majace wpływ na położenie czesci w zespole, na wymagane luzy docisk itd.
- Do zalet wymiarowania od baz konstrukcyjnych należa:
+ krótkie łancuchy wymiarowe, co ułatwia analize wymiarowa całego zespołu i wyrobu oraz zwiekszenie dokładnosci wymiarowania czesci,
+ niezmiennosc w znacznym stopniu rysunku czesci, gdyż zmiany czesci nie maja wpływu na wymiarowanie,
- Wymiarowanie od baz obróbkowych stosuje sie, gdy zależy przede wszystkim na uproszczeniu procesu technologicznego.
- Wada wymiarowanie od baz konstrukcyjnych jest własnie oderwanie sie od technologii, co zmusza czesto w przygotowaniu produkcji do przeliczania wymiarów, zaciesniania tolerancji.
- Wymiarowanie od baz pomiarowych stosuje sie, gdy w przewidywaniu sprawdzania wymiarów w okreslony sposób pragnie podac sie te wymiary, które bedzie można bez trudnosci sprawdzic.