Definicji ergonomii jest wiele, ujmują one różne charakterystyczne cechy ergonomii: jako nauki lub działalności praktycznej, z punktu widzenia podmiotu pracy, czyli człowieka lub całego układu pracy. Ergonomia w swoim podstawowym ujęciu zajmuje się optymalizacja, pracy, rozumianej jako układ lub system współdziałania człowieka ze środkami pracy w określonym środowisku materialnym i społecznym, zmierzający do wytworzenia tzw. produktu. Ergonomia określana jest też bardzo często jako: interdyscyplinarna nauka, zajmująca się przystosowaniem narzędzi, maszyn, środowiska i warunków pracy do anatomicznych i psychofizycznych cech człowieka, zapewniając sprawne, wydajne i bezpieczne wykonywanie przez niego pracy, przy stosunkowo niskim koszcie biologicznym. W niektórych definicjach ergonomię określa się jako wiedzę charakteryzująca możliwości człowieka, potrzebna, do prawidłowego projektowania narzędzi, maszyn, systemów pracy i środowiska, zapewniającego bezpieczna, i efektywna pracę. Szersze definicje jako przedmiot ergonomii określają nie tylko wiedzę o możliwościach człowieka, ale całą analizę i kształtowanie współzależności wszystkich elementów składowych systemu pracy, aktywności zawodowej człowieka, organizacji i środków pracy oraz produktu, będącego wynikiem pracy. Obecnie zakres działania ergonomii rozszerza się na inne, poza pracą, dziedziny aktywności człowieka, mówi się o ergonomicznych warunkach życia, sportu i wypoczynku, ergonomicznych mieszkaniach, meblach, samochodach, zabawkach. Rozwijająca się w ostatnich latach ergonomia produktu ma na celu zwiększenie funkcjonalności również i dóbr konsumpcyjnych. Jedna ze współczesnych definicji szeroko pojętej ergonomii i zawieraja.ca cel jej działania brzmi: „ergonomia jest dziedziną nauki i praktyki, której celem jest kształtowanie działalności człowieka - w tym przede wszystkim pracy - odpowiednio do jego fizjologicznych i psychologicznych właściwości\".
Z definicji tych wynika, że podstawowym celem ergonomii jest optymalne kształtowanie całego systemu aktywności człowieka, na który składają się wszystkie jej elementy jak: możliwości człowieka, organizacja i środki używane w pracy (działaniu) oraz produkt, który jest wynikiem tej pracy (działalności).
1. Wyposażenie ogólno-dydaktyczne pracowni:
– stoliki i krzesła,
– komputer z oprogramowaniem przydatnym w pracach złotniczo-jubilerskich,
– próbki skał i minerałów, kamieni szlachetnych i ich imitacji,
– tablice poglądowe.
2. Wykaz niezbędnych stanowisk dydaktycznych właściwych dla danej pracowni:
– stanowisko do prac przygotowawczych i pomocniczych,
– stanowisko do topienia i odlewania metali,
– stanowisko do walcowania blach i drutów,
– stanowisko do obróbki elektrochemicznej,
– stanowisko do szlifowania i polerowania,
– stanowisko do montażu elementów wyrobów złotniczo-jubilerskich.
3. Opis infrastruktury i wyposażenia stanowisk dydaktycznych:
3.1. Stanowisko do prac przygotowawczych i pomocniczych
3.1.1. Opis infrastruktury stanowiska
a. usytuowanie stanowiska:
– w budynku, w zakładzie rzemieślniczym;
b. wielkość i inne wymagania dotyczące pomieszczenia lub innego miejsca, w którym
znajduje się stanowisko:
– wielkość pomieszczenia uzależniona od rodzaju, wielkości i ilości poszczególnych
stanowisk zgodna z obowiązującymi przepisami bhp i ochrony ppoż., sanitarnymi
oraz zasadami ergonomii,
– podłogi równe, łatwo zmywalne i anty-poślizgowe,
– oświetlenie dzienne i sztuczne,
– zabezpieczenie antywłamaniowe okien i drzwi,
– instalacja alarmowa,
– wentylacja nawiewno-wywiewna,
– ogrzewanie (ewentualnie instalacja klimatyzacyjna);
c. minimalna powierzchnia niezbędna dla pojedynczego stanowiska:
– powierzchnia stanowiska odpowiada powierzchni blatu stołu do prac
przygotowawczych i pomocniczych i wynosi średnio od 0,75 do 1,2m2;
d. wyposażenie stanowiska w niezbędne media z określeniem ich parametrów:
– instalacja elektryczna 230V.
3.1.2. Opis wyposażenia stanowiska
Stół do prac przygotowawczo-pomocniczych powinien posiada_ konstrukcją umożliwiając
montowanie na nim niej wymienionych urządzeń oraz szuflady, w których będą się
znajdowały ogólnodostępne narzędzia i przybory.
a. wykaz maszyn, urządzeń, aparatów, narzędzi i innego sprzętu właściwego
dla zawodu:
– wiertarka stołowa,
– imadło,
– przyrząd do zmniejszania i powiększania obrączek,
– podkładki do kształtowania blach i drutów,
– kastowniki, wykrojniki do cętek,
– zestaw młotków jubilerskich,
– nożyce do cięcia blach,
– piłki do cięcia metali (gesztelki),
– przeciągadła pojedyncze i zespolone,
– rygle o różnych kształtach,
– wiertarka spiralna (furkadełko),
– kula grawerska i rylce;
b. wykaz sprzętu/urządzeń pomiarowych, diagnostycznych:
– suwmiarka,
– mikromierz,
– cyrkle do pomiarów i trasowania,
– rygiel miarowy i komplet obrączek miarowych,
– przenośna waga elektroniczna,
– zestaw iglic i cieczy probierczych do określania próby metali szlachetnych na
kamieniu probierczym,
– lupa (powiększenie minimum 10-krotne),
– Leveridge (miernik do kamieni);
c. wykaz modeli, symulatorów, fantomów:
– modele opraw kamieni jubilerskich;
d. wykaz materiałów, surowców, półfabrykatów i innych środków niezbędnych
w procesie kształcenia oraz podczas egzaminu zawodowego:
– blachy,
– druty;
e. stanowisko komputerowe z wykazem urządzeń peryferyjnych oraz programów
właściwych dla danego zawodu/pracowni/stanowiska dydaktycznego:
– organizacja stanowiska multimedialnego pozwalającego na pokazanie możliwości
wykonywania prac związanych ze stanowiskiem;
f. biblioteczka zawodowa wyposażona w dokumentacją, instrukcje, normy, procedury,
przewodniki, regulaminy, przepisy prawne właściwe dla danego
zawodu/pracowni/stanowiska:
– katalogi narzędzi, maszyn, urządzeń i przyrządów pomiarowych,
– instrukcje stanowiskowe uwzględniające przepisy bhp i ochrony ppoż.,
– literatura branżowa (czasopisma, podręczniki, nośniki elektroniczne),
– tabele cech probierczych i monet różnych państw;
g. wykaz środków do udzielania pierwszej pomocy:
– apteczka z wyposażeniem uwzględniającym zagrożenia występujące przy
pracach złotniczo-jubilerskich;
h. wykaz środków zapewniających przestrzeganie zasad ergonomii oraz
bezpieczeństwa i higieny pracy:
– środki ochrony indywidualnej takie jak okulary ochronne, rękawice itp.,
– środki i sprzęt do utrzymania czystości na stanowisku;
3.1.3. Inne, szczególne wymagania dotyczące stanowiska, właściwe dla danego zawodu:
– pojemniki na odpady metali szlachetnych.
3.2. Stanowisko do topienia i odlewania metali
3.2.1. Opis infrastruktury stanowiska
a. usytuowanie stanowiska:
– w budynku;
b. wielko__ i inne wymagania dotyczące pomieszczenia lub innego miejsca, w którym
znajduje się stanowisko:
– wielkość pomieszczenia uzależniona od rodzaju, wielkości i ilości poszczególnych
stanowisk zgodna z obowiązującymi przepisami bhp i ochrony ppoż., sanitarnymi
oraz zasadami ergonomii;
c. minimalna powierzchnia niezbędna dla pojedynczego stanowiska:
– powierzchnia stanowiska powinna wynosi_ minimum 1,5m2;
d. wyposażenie stanowiska w niezbędne media z określeniem ich parametrów:
– instalacja elektryczna 230V,
– instalacja gazowa,
– wentylacja nawiewno-wywiewna.
3.2.2. Opis wyposażenia stanowiska
a. wykaz maszyn, urządzeń, aparatów, narzędzi i innego sprzętu właściwego
dla zawodu:
– piec tyglowy do topienia stopów srebra i złota,
– palnik gazowy,
– wlewaki pionowe i poziome do odlewania blachy i drutów,
– tygle do topienia metali,
– uchwyty do tygli,
– płytki do wywarzania nie zawierające azbestu;
b. wykaz materiałów, surowców, półfabrykatów i innych środków niezbędnych
w procesie kształcenia oraz podczas egzaminu zawodowego:
– topniki i związki chemiczne stosowane przy topieniu rafinacyjnym:
c. stanowisko komputerowe z wykazem urządzeń peryferyjnych oraz programów
właściwych dla danego zawodu/pracowni/stanowiska dydaktycznego:
– organizacja stanowiska multimedialnego pozwalającego na pokazanie możliwości
wykonywania prac związanych ze stanowiskiem;
d. biblioteczka zawodowa wyposażona w dokumentację, instrukcje, normy, procedury,
przewodniki, regulaminy, przepisy prawne właściwe dla danego
zawodu/pracowni/stanowiska:
– katalogi narzędzi, maszyn, urządzeń i przyrządów pomiarowych,
– instrukcje stanowiskowe uwzględniające przepisy bhp i ochrony ppoż.,
– literatura branżowa (czasopisma, podręczniki, nośniki elektroniczne),
– tabele cech probierczych i monet różnych państw;
e. wykaz środków do udzielania pierwszej pomocy:
– apteczka z wyposażeniem uwzględniającym zagrożenia występujące przy
pracach złotniczo-jubilerskich;
f. wykaz środków zapewniających przestrzeganie zasad ergonomii oraz
bezpieczeństwa i higieny pracy:
– rękawice ochronne nie zawierające azbestu,
– okulary ochronne,
– inne środki ochrony osobistej stosowane przy topieniu i odlewaniu metali.
3.2.3. Inne, szczególne wymagania dotyczące stanowiska, właściwe dla danego zawodu:
– organizacja stanowiska powinna umożliwią przeprowadzenie wywarzania
międzyoperacyjnego.
3.3. Stanowisko do walcowania blach i drutów
Stanowisko to może być połączone ze stanowiskiem do prac przygotowawczych
w przypadku zastosowania stołowej walcarki ręcznej.
3.3.1. Opis infrastruktury stanowiska
a. usytuowanie stanowiska:
– w budynku;
b. wielko__ i inne wymagania dotyczące pomieszczenia lub innego miejsca, w którym znajduje się stanowisko:
– wielkość pomieszczenia uzależniona od rodzaju, wielkości i ilości poszczególnych stanowisk zgodna z obowiązującymi przepisami bhp i ochrony ppoż., sanitarnymi
oraz zasadami ergonomii;
c. minimalna powierzchnia niezbędna dla pojedynczego stanowiska:
– wielkość powierzchni określa wielkość zastosowanej walcarki i może wynosić
ok. 1m2;
d. wyposażenie stanowiska w niezbędne media z określeniem ich parametrów:
– instalacja elektryczna 230/380V w przypadku zastosowania walcarki elektrycznej.
3.3.2. Opis wyposażenia stanowiska
a. wykaz maszyn, urządzeń, aparatów, narzędzi i innego sprzętu właściwego dla
zawodu:
– walcarka ręczna lub elektryczna,
– płyta kowalska, kowadło,
– młotki;
b. wykaz sprzętu/urządzeń pomiarowych, diagnostycznych:
– suwmiarka,
– mikromierz;
c. wykaz materiałów, surowców, półfabrykatów i innych środków niezbędnych
w procesie kształcenia oraz podczas egzaminu zawodowego:
– wlewki do walcowania na blach_ i na drut;
d. stanowisko komputerowe z wykazem urządzeń peryferyjnych oraz programów
właściwych dla danego zawodu/pracowni/stanowiska dydaktycznego:
– organizacja stanowiska multimedialnego pozwalającego na pokazanie możliwości
wykonywania prac związanych ze stanowiskiem;
e. biblioteczka zawodowa wyposażona w dokumentację, instrukcje, normy, procedury,
przewodniki, regulaminy, przepisy prawne właściwe dla danego
zawodu/pracowni/stanowiska:
– katalogi narzędzi, maszyn, urządzeń i przyrządów pomiarowych,
– instrukcje stanowiskowe uwzględniające przepisy bhp i ochrony ppoż.,
– literatura branżowa (czasopisma, podręczniki, nośniki elektroniczne),
– tabele cech probierczych i monet różnych państw;
f. wykaz środków do udzielania pierwszej pomocy:
– apteczka z wyposażeniem uwzględniającym zagrożenia występujące przy
pracach złotniczo-jubilerskich;
g. wykaz środków zapewniających przestrzeganie zasad ergonomii oraz
bezpieczeństwa i higieny pracy;
– środki ochrony indywidualnej wymagane przy walcowaniu i wywarzaniu.
3.3.3. Inne, szczególne wymagania dotyczące stanowisk, właściwe dla danego zawodu:
– technologia robót wykonywanych na tym stanowisku wymaga korzystania ze
stanowiska do wywarzania.
3.4. Stanowisko do obróbki elektrochemicznej
3.4.1. Opis infrastruktury stanowiska
a. usytuowanie stanowiska:
– w budynku;
b. wielko__ i inne wymagania dotyczące pomieszczenia lub innego miejsca, w którym
znajduje się stanowisko:
– digestorium (stół laboratoryjny obudowany przeźroczystymi ściankami i daszkiem
obudowy powietrze do specjalnego kanału, z wylotem najczęściej na dachu
budynku);
c. minimalna powierzchnia niezbędna dla pojedynczego stanowiska:
5
– wielko__ powierzchni ok. 0,5m2;
d. wyposażenie stanowiska w niezbędne media z określeniem ich parametrów:
– instalacja elektryczna 24V,
– instalacja elektryczna 230V,
– ciepła i zimna woda,
– wentylacja wywiewna.
3.4.2. Opis wyposażenia stanowiska
a. wykaz maszyn, urządzeń, aparatów, narzędzi i innego sprzętu właściwego dla
zawodu:
– urządzenia do platerowania,
– urządzenie elektryczne do wytrawiania;
b. wykaz sprzętu/urządzeń pomiarowych, diagnostycznych:
– przyrządy do pomiaru grubości powłok;
c. wykaz materiałów, surowców, półfabrykatów i innych środków niezbędnych
w procesie kształcenia oraz podczas egzaminu zawodowego:
– kąpiele do platerowania,
– bezcjankowe kąpiele do usuwania powłok,
– substancje odtłuszczające,
– kąpiele trawiące,
– substancje do oksydowania złota i srebra,
– zlewki;
d. stanowisko komputerowe z wykazem urządzeń peryferyjnych oraz programów
właściwych dla danego zawodu/pracowni/stanowiska dydaktycznego:
– organizacja stanowiska multimedialnego pozwalającego na pokazanie możliwości
wykonywania prac związanych ze stanowiskiem;
e. biblioteczka zawodowa wyposażona w dokumentację, instrukcje, normy, procedury,
przewodniki, regulaminy, przepisy prawne właściwe dla danego
zawodu/pracowni/stanowiska:
– katalogi narzędzi, maszyn, urządzeń i przyrządów pomiarowych,
– instrukcje stanowiskowe uwzględniające przepisy bhp i ochrony ppoż.,
– literatura branżowa (czasopisma, podręczniki, nośniki elektroniczne),
– tabele cech probierczych i monet różnych państw;
f. wykaz środków do udzielania pierwszej pomocy:
– apteczka z wyposażeniem uwzględniającym zagrożenia występujące przy
pracach złotniczo-jubilerskich;
g. wykaz środków zapewniających przestrzeganie zasad ergonomii oraz
bezpieczeństwa i higieny pracy:
– środki ochrony indywidualnej stosowane przy pracach z substancjami
chemicznymi.
3.4.3. Inne, szczególne wymagania dotyczące stanowisk, właściwe dla danego zawodu:
– umieszczenie digestorium w pobliżu instalacji wodnej.
3.5. Stanowisko do szlifowania i polerowania
3.5.1. Opis infrastruktury stanowiska
a. usytuowanie stanowiska:
– w budynku;
b. wielkość i inne wymagania dotyczące pomieszczenia lub innego miejsca, w którym
znajduje się stanowisko:
– kubatura stanowiska zależna od rodzaju szlifierko-polerki;
c. minimalna powierzchnia niezbędna dla pojedynczego stanowiska:
– wielkość powierzchni ok. 0,7m2;
d. wyposażenie stanowiska w niezbędne media z określeniem ich parametrów:
– instalacja elektryczna 230V.
3.5.2. Opis wyposażenia stanowiska
a. wykaz maszyn, urządzeń, aparatów, narzędzi i innego sprzętu właściwego dla
zawodu:
– polerka stołowa,
– szczotki i filce polerskie,
– tarcze i szczotki szlifierskie,
– szczotki do matowania;
b. wykaz materiałów, surowców, półfabrykatów i innych środków niezbędnych
w procesie kształcenia oraz podczas egzaminu zawodowego:
– pasty i preparaty polerskie,
– papiery _cierne;
c. stanowisko komputerowe z wykazem urządzeń peryferyjnych oraz programów
właściwych dla danego zawodu/pracowni/stanowiska dydaktycznego:
– organizacja stanowiska multimedialnego pozwalającego na pokazanie możliwości
wykonywania prac związanych ze stanowiskiem;
d. biblioteczka zawodowa wyposażona w dokumentację, instrukcje, normy, procedury,
przewodniki, regulaminy, przepisy prawne właściwe dla danego
zawodu/pracowni/stanowiska:
– katalogi narzędzi, maszyn, urządzeń i przyrządów pomiarowych,
– instrukcje stanowiskowe uwzględniające przepisy bhp i ochrony ppoż.,
– literatura branżowa (czasopisma, podręczniki, nośniki elektroniczne),
– tabele cech probierczych i monet różnych państw;
e. wykaz środków do udzielania pierwszej pomocy:
– apteczka z wyposażeniem uwzględniającym zagrożenia występujące przy
pracach złotniczo-jubilerskich;
f. wykaz środków zapewniających przestrzeganie zasad ergonomii oraz
bezpieczeństwa i higieny pracy:
– środki ochrony osobistej przewidziane dla stanowiska do szlifowania
i polerowania.
3.6. Stanowisko do montażu elementów wyrobów złotniczo-jubilerskich (oddzielne
dla wyrobów ze złota, oddzielne dla wyrobów ze srebra)
3.6.1. Opis infrastruktury stanowiska
a. usytuowanie stanowiska:
– w budynku;
b. minimalna powierzchnia niezbędna dla pojedynczego stanowiska:
– wielkość powierzchni ok. 0,75m2;
c. wyposażenie stanowiska w niezbędne media z określeniem ich parametrów:
...