physiotherapy&medicine
WYSI
Ħ
KOWE ZAPALENIE OPŁUCNEJ
Choroba polega na gromadzeniu si
ħ
wysi
ħ
ku w jamie opłucnej z nast
ħ
powymi powikłaniami
w układzie kr
ĢŇ
eniowo – oddechowym.
Etiologia
Jest to najcz
ħĻ
ciej powikłanie lub objaw innych chorób, głównie:
•
Choroby nowotworowej
•
Gru
Ņ
licy
•
Zapalenia płuc
•
Zawału płuca
•
Gor
Ģ
czki reumatycznej
•
Urazu klatki piersiowej ze złamaniem
Ň
eber.
Patofizjologia
Wysi
ħ
kowe zapalenie opłucnej rozpoczyna si
ħ
głównie suchym zapaleniem opłucnej. Blaszki
opłucnej s
Ģ
przekrwione, obrz
ħ
kłe, odkładaj
Ģ
si
ħ
na nich złogi włóknika. Zmiany te mog
Ģ
si
ħ
cofn
Ģę
lub zaczyna si
ħ
gromadzi
ę
wysi
ħ
k w zatoce przeponowo –
Ň
ebrowej opłucnej, co
oddala od siebie blaszki opłucnej, dochodzi do ucisku płuca i odsuwania płuc od klatki
piersiowej. W gorzej wentylowanych partiach płuc dochodzi do zastojów wydzieliny w
oskrzelach i wtórnego zaka
Ň
enia. Rozwijaj
Ģ
ce si
ħ
zapalenie przysposabia do rozedmy,
rozstrzenia oskrzeli i marsko
Ļ
ci płuc. Zrosty powoduj
Ģ
zapadni
ħ
cie si
ħ
klatki piersiowej po
stronie chorej, poci
Ģ
gaj
Ģ
serce w swoj
Ģ
stron
ħ
, dochodzi do zaburze
ı
hemodynamicznych,
skoliozy, przyro
Ļ
ni
ħ
cia przepony. Form
Ģ
schyłkow
Ģ
jest serce płucne – czyli zaburzenie
wentylacji, rozwoju niewydolno
Ļ
ci oddechowej i kr
ĢŇ
eniowej.
Zmiany
1)
ucisk na „chore” płuco
2)
powi
ħ
kszenie, poszerzenie „chorej” strony klatki piersiowej
3)
przesuni
ħ
cie serca w kierunku zdrowej połowy
4)
zmniejszenie wentylacji w „chorym” płucu
1
www.pandm.org
physiotherapy&medicine
5)
przeci
ĢŇ
enie zdrowego płuca
6)
wysi
ħ
k uciska na narz
Ģ
dy wewn
ħ
trzne klatki piersiowej
7)
obni
Ň
enie przepony i ucisk na narz
Ģ
dy jamy brzusznej
8)
tworzenie si
ħ
zrostów opłucnej po ust
Ģ
pieniu wysi
ħ
ku
Objawy:
•
Kaszel
•
Wzrost temperatury na pocz
Ģ
tku choroby
•
Kucie w klatce piersiowej
•
Oddychanie powierzchowne i hamowanie kaszlu ze wzgl
ħ
du na kucie
•
Ból, który ust
ħ
puje gdy odsunie si
ħ
blaszka trzewna od blaszki
Ļ
ciennej
•
Przy du
Ň
ym wysi
ħ
ku t
ħ
py ucisk w klatce piersiowej i duszno
Ļę
•
Choroba przewlekła
•
Upo
Ļ
ledzenie stanu ogólnego chorego
•
Niewydolno
Ļę
oddechowa i serce płucne w ko
ı
cowej fazie.
Leczenie:
1.
farmakologia (antybiotyki, glikokortykosteroidy, leki przeciwbólowe)
2.
przy du
Ň
ym wysi
ħ
ku – nakłucie usuwaj
Ģ
ce go tzw. punkcja opłucnej
3.
pozycje uło
Ň
eniowe zapobiegaj
Ģ
ce zrostom opłucnej, stosowane od momentu
rozpoznania choroby. Chory zwykle układa si
ħ
na boku chorym a
pozostawienie go w tej pozycji jest bł
ħ
dne.
Zalecane jest
LE
ņ
ENIE NA BOKU ZDROWYM
z dodatkowo podło
Ň
onym wałkiem pod
klatk
Ģ
piersiow
Ģ
dla jej rozci
Ģ
gni
ħ
cia po stronie wysi
ħ
ku. Nawet je
Ļ
li powstan
Ģ
wtedy zrosty
to nie ogranicz
Ģ
ruchomo
Ļ
ci przepony. Pozycja ta tak
Ň
e zapobiega zniekształceniom. Chory w
takiej pozycji powinien pozostawa
ę
jak najdłu
Ň
ej przez cał
Ģ
dob
ħ
najlepiej. Dodatkowo
2
www.pandm.org
physiotherapy&medicine
zapobiegamy zrostom w zatokach przeponowo –
Ň
ebrowych przednich i tylnych poprzez
rotacj
ħ
tułowia w przód i w tył z pozostaniem w ka
Ň
dej z nich po 30 – 45 minut, 3 – 4 x
dziennie. Pozycje te s
Ģ
m
ħ
cz
Ģ
ce wi
ħ
c czasowo pozwalamy na le
Ň
enie tyłem lub przodem. Po
wchłoni
ħ
ciu wysi
ħ
ku pacjent powinien przyjmowa
ę
w/w pozycje jeszcze przez 10 – 14 dni.
Podczas wysi
ħ
ku i gor
Ģ
czki chory musi pozostawa
ę
w łó
Ň
ku. Decyzj
ħ
o pionizacji podejmuje
lekarz.
4.
kinezyterapia oddechowa, rozpoczynamy j
Ģ
po wchłoni
ħ
ciu wysi
ħ
ku
.
Stosujemy:
•
Ę
wiczenia przepony tak
Ň
e le
ŇĢ
c na boku chorym
•
Ę
wiczenia oddychania
Ň
ebrowego w uło
Ň
eniu na boku chorym przy
udziale fizjoterapeuty, który układa r
ħ
ce z boku klatki piersiowej i
stwarza opór przy wdechu. Mo
Ň
na to zrobi
ę
z workiem 3 – 4 kg.
Stosuje si
ħ
tak
Ň
e te
ę
wiczenia z ruchami kkg i/lub kkd. Czas
ę
wicze
ı
10 – 15 minut 2x dziennie. Potem
ę
wiczenia te wykonujemy w siadzie,
staniu i marszu.
•
Ę
wiczenia skłonów w bok w stron
ħ
zdrow
Ģ
•
Ę
wiczenia mi
ħĻ
ni mi
ħ
dzy
Ň
ebrowych zewn
ħ
trznych z nieelastyczn
Ģ
opask
Ģ
na
Ň
ebrach poni
Ň
ej mostka i w ten sposób oporowanie na
wdech
•
Ę
wiczenia ogólno – kondycyjne celem:
-
rozci
Ģ
gania istniej
Ģ
cych zrostów
-
poprawa czynno
Ļ
ci oddechowych
-
zwi
ħ
kszenie ogólnej wydolno
Ļ
ci
-
zwi
ħ
kszenie sprawno
Ļ
ci fizycznej
-
poprawa postawy ciała – korektyw
Ę
wiczenia te nie mog
Ģ
powodowa
ę
du
Ň
ych bólów (mog
Ģ
by
ę
niewielkie). Na pocz
Ģ
tku
wolne tempo, ruchy płynne, stopniowo zwi
ħ
kszamy amplitud
ħ
ruchów i tempo.
3
www.pandm.org
physiotherapy&medicine
•
Przy zrostach w k
Ģ
tach
Ň
ebrowo – przeponowych ruchy skłonu w
stron
ħ
zdrow
Ģ
i wznos kg z wdechem a przy zrostach w bocznych
cz
ħĻ
ciach klatki piersiowej ruch ten sam ale z wydechem.
Bibliografia :
Milanowska – Podstawy rehabilitacji ruchowej
Rosławski – Lecznicze
ę
wiczenia oddechowe w chorobach płuc
Obrazki A.D.A.M
4