ZŁOŻONE PROCESY POZNAWCZE- ĆWICZENIA
temat 1:
notatki
„być świadomym”- zdawać sobie sprawę z procesów myślowych, wewnętrznych, emocjonalnych, percepcyjnych oraz zdarzeń zewnętrznych.
świadomość- proces, aktywność psychiczna, zmieniająca się w pewnych granicach
zależność od sygnałów wejściowych (stymulacja zbyt wysoka lub zbyt niska)
drogi do zmiany świadomości zmieniają zwykłe środowisko komórek mózgowych
renesans- dusza to zmysły, rozum i zrozumienie
zmiany świadomości- wywołane środkami farmakologicznymi
oddziaływaniami fizjologicznymi
manipulacjami psychologicznymi
Charles Tart:
zmieniony stan świadomości- jednostka odczuwa jakościową zmianę struktury swojego funkcjonowania psychicznego ( nie tylko ilościową)
cechy zmienionych stanów świadomości:
-zniekształcenie procesów percepcyjnych, poczucia czasu i obrazu własnego ciała
-poczucie obiektywności i wykroczenia poza granicę własnego Ja
-odrzucenie ziemskich trosk (przy ekstazie religijnej)
-poczucie prawdy niewymagające zewnętrznego potwierdzenia
-pozytywna jakość emocjonalna
-paradoksalność
-niewyrażalność
-zjednoczenie i zespolenie (tożsamość zbiorowa)
-uczucie odmłodzenia
-przeżycie nagłej, intensywnej emocji
-skrajna podatność na sugestie
Peter Tripp- 200 h maratonu czuwania (wakathon)
-po 2 dniach halucynacji wzrokowe
skutki bezsenności:
-zmęczenie, ból głowy, drżenie, zniekształcenia percepcyjne, trudności w koncentracji uwagi, zaburzenia orientacji, utrata pamięci krótkotrwałej, anomalie EEG, myśli paranoidalne, żywe halucynacje, głód na słodkie, chłód
problem eksternalizacji wewnętrznych zachowań
stany snu:
-REM - całkowite zahamowanie dowolnej aktywności mięśniowej
- mózg wzbudzony lub czuwający (sen paradoksalny)
-aktywność okresowa
-znaczne zmiany fizjologiczne w autonomicznym układzie nerwowym
-NREM - podzielony na cztery stadia
- dezaktywacja kory mózgowej
-percepcyjne odizolowanie od środowiska
-stadium 4 NREM (najgłębszy sen) - pierwsze godziny snu
-ostatnie godziny snu- 2 NREM, przechodząca cyklicznie w REM, co 90 min
amplituda + częstotliwość= wzorzec fal mózgowych, „iglice”
sny: NREM- koszmarne, niespójne, statyczne obrazy z życia codziennego
starsi ludzie śpią mniej, sen płytszy
sen - okres regeneracji?
- sposób zachowania energii w czasie, gdy nie ma potrzeby działania
rytm dobowy
hipotezy dotyczące funkcji fazy REM:
-konsolidacja śladów pamięciowych
-oczyszczanie mózgu z substancji neurochemicznych
-u noworodków i małych dzieci- pobudzenie rozwoju mózgu
-reorganizowanie czynności bioelektrycznych mózgu zdezorganizowanych w NREM
-marzenia senne, rozładowanie silnych napięć (nie ma czystego związku)
-regulacja pierwotnych popędów
-niejasny związek ze schizofrenią (serotonina, chloropromazyna)
Freud:
treść snów- poziom jawny i utajony
Jung:
tematy powtarzające się w snach- zbiorowa nieświadomość, archetyp egzystencji
skala ocen Halla i de Castle’a: różnice między płciami
halucynacje- zjawisko indywidualne
-psychoza
-stres emocjonalny
-deprywacja sensoryczna
-hipnoza
-środki halucynogenne
-brak snu
testy na halucynację:
1. kontrola wolicjonalna +
2. zablokowanie wejścia sensorycznego +
3. walidacja interpersonalna -
4. sprawdzian intermodalny -
5. sprawdzian cech fizycznych -
6. koordynacja reakcji z bodźcem -
7. naga zjawa - =>udaj się do poradni
środki:
-psychotropowe (wpływają na procesy psychiczne)
-halucynogenne
-psychomimetyczne (niezwykłe formy myślenia i pobudzenia)
psychodeliczny- przejawiający się w psychice
środek farmakologiczny- każdy czynnik chemiczny, który wpływa na żywą protoplazmę
1937r. –Loomis
ćwiczenia:
ŚWIADOMOŚĆ
I: „NORMALNA”, NIEZMIENIONA
· continuum świadomości (od braku – śpiączka, głęboka narkoza, omdlenie, senność, obniżenie wrażliwości, świadomość czujna, aktywność, stan normalny, podwyższona czujność, ekstremalna świadomość), nie jest to styl 0-1
· 3 piętra świadomości:
1. zdawanie sobie sprawy ze świata (podstawowa)
2. zdawanie sobie sprawy z tego, że doświadczam, refleksja nad tym, że myślę, procesy meta poznawcze, wiedza symboliczna
3. samoświadomość- zdaję sobie sprawę, że jestem świadomą, myślącą, refleksyjną jednostką (test lustra)
· struktura świadomości:
-nieświadomość
-przed świadomość (to, co może wejść do świadomości)
-świadomość
/ częstość doświadczenia doświadczeń szczytowych, mistycznych, oceanicznych:
-nie są wywoływane
-zachwyt, uniesienie
-bardzo pozytywne /
II: ZMIENIONA ŚWIADOMOŚĆ
· codzienne zmiany świadomości
- sen/ marzenia senne:
-sny jasne, przytomne (lucid dreams)
-stany hipnagogii (jawa/sen)
-marzenia na jawie
-fantazjowanie (najrzadziej tuż po przebudzeniu, podczas jedzenia)
-wizualizacja
-złudzenia
· niezwykłe stany świadomości („rozszerzona”)
-stany medytacyjne/ transowe
-przeżycia transcendentalne
-ekstaza
-halucynacje/ omamy (zjawisko odbierania nieistniejących bodźców)
-urojenia (bezpodstawne przekonania, myśli)
-stany hipnotyczne (zawężenie świadomości, podatność hipnotyczna- f, wyobraźni, jest stała)
· czynniki:
Ø środki psychoaktywne (farmakologiczne, alkohol, kofeina)
Ø środki fizjologiczne (ograniczenie snu, deprywacja, hiperwentylacja, fotostymulacja, brak lub zbyt intensywna stymulacja (optymalny poziom pobudzenia), komory deprywacyjne, przeciążenie kinestetyczne, wysoka gorączka, głód, pragnienie, zatrucia, zaburzenia hormonalne)
Ø środki psychologiczne (autosugestie, sugestie hipnotyczne)
temat 2:
notatki:
styczność- konieczna w większości wypadków uczenia się skojarzeń, ale nie wystarczy, aby je wyjaśnić
związki S-S: natura środowiska
związki R-R: struktura zachowania
S-R: oddziaływanie środowiska na Ciebie
R-S: wpływ na środowisko społeczne i fizyczne
istota: powiązanie bodźca bezwarunkowego z warunkowym i przeniesienie reakcji bezwarunkowej na warunkową
zachowanie reaktywne:
-odpowiedź na bodziec bezwarunkowy
-organizm wykonując mimowolne reakcje zmienia coś w sobie samym, nie w otoczeniu
bodziec bezwarunkowy: taki, który normalnie wywołuje reakcję bezwarunkową
warunkowanie reakcji ślinienia:
-apetytywne (Sb jest pozytywne dla organizmu)
-awersyjne (negatywne)
warunkowanie reaktywne (klasyczne):
1. ogólna pobudliwość (warunek konieczny do warunkowania)
2. układ bodźców w czasie (odstęp między Sw a Sb- dla reakcji mięśniowych optymalne pół sekundy, dla trzewnych-do 15s),warunkowanie na czas- odstęp między Sb spełnia funkcję Sw
3. generalizacja bodźca- wiele bodźców podobnych do właściwego Sw wywołuje reakcję, bodźce o tej samej modalności zmysłowej
gradient (stopień nachylenia) generalizacji bodźca- uporządkowanie bodźców wg relacji do bodźca warunkowego, siłę reakcji na nie można przedstawić za pomocą krzywej, w miarę postępu warunkowania gradient zmienia się z krzywej płaskiej w stromą
4. różnicowanie i hamowanie- warunkowanie to proces, w którym różnicowanie bierze górę nad generalizacją, duża rozbieżność między bodźcami przyśpiesza różnicowanie
hamowanie reakcji- akt bierny w sensie behawioralnym, znaczna aktywność na poziomie nerwowym
koordynująca rola procesów hamowania w tłumieniu niewłaściwych reakcji na wszystkie wejścia sensoryczne z wyjątkiem krytycznego
5. warunkowanie wyższego rzędu (jak cytryna, różne modalności, symbole)- szereg bodźców warunkowych może kolejno służyć za substytut pierwotnego Sw i wywołać Rw, gdy Sw uzyskał zdolność wywoływania silnej Rw można go połączyć z każdym innym bodźcem, który organizm jest w stanie spostrzec i ten drugi bodziec będzie wywoływał Rw pod nieobecność zarówno Sb jak i pierwotnego Sw
6. wygaszanie- większość niefunkcjonalnych reakcji zanika, gdy po Sw wielokrotnie nie następuje Sb, Rw staje się coraz słabsza (dochodzi do 0)
próby wygaszające- doprowadzają do wygaszenia (Sw+ brak Sb)
spontaniczne odnowienie- rzekomo wygaszona Rw ożywia się w nieco słabszej formie za pierwszym ponownym pojawieniem się Sw
ubytek (dekrement) generalizacji- szerzenie się hamowania
przeciw- warunkowanie- człowiek przekonuje się, że po Sw nie następuje zło, tylko nawet przyjemne zdarzenie
7. siła warunkowania- miarą siły reakcji: amplituda, latencja, częstość, odporność na wygaszanie
8. pseudowarunkowanie- spowodowane stanem wzmożonej aktywności organizmu, zmiana siły reakcji w wyniku doświadczenia (artefakt- błędna interpretacja)
wypławki- przecinane na pół, Sw światło
nałóg jedzenia
nerwica eksperymentalna:
-wynik długotrwałego stresu, nieuniknionego konfliktu i niezdolności dokonania wyboru
-zachowanie świadczące o zgeneralizowanym stanie lękowym
-występowanie „symptomów” (reakcje niezwykłe, jedynie częściowe rozwiązanie konfliktu)
-bez wygaszenia przez całe życie, o ile nie będzie przeciwwarunkującej terapii
ćwiczenia:
WARUNKOWANIE KLASYCZNE, REAKTYWNE, PAWŁOWOWSKIE:
-uczenie się: -proste/ elementarne -> sygnałów
-> konsekwencji (instrumentalne i sprawcze, R-S)
- złożone
kojarzenie, asocjacja, S-S, R-R, S-R
warunkowanie dla powiązania między bodźcami (sygnałem), bliskość w czasie, regularność
odruchy- reakcje uwarunkowane biologiczne, genetycznie, charakter ochronny, na ważne bodźce, automatyczne, niewyuczone, bezrefleksyjne przystosowanie się do środowiska
sygnał- wszystko, co może zostać dostrzeżone przez organizm vs szum (S ob)
schizokineza- Gantt, rozdwojenie, gdzie komponenty złożonej Rw rozdzielają się, a potem idą własnymi drogami (w reakcjach lękowych)
Watson- Mały Albert, warunkowanie reaktywne
temat 3:
notatki:
WARUNKOWANIE INSTRUMENTALNE
Thorndike:
- skrzynki problemowe z kotami,
-początek behawioralnego podejścia do uczenia się
-metoda prób i błędów
-zachowanie kotów- WYTWARZANE przez stany wewnętrzne (emitted), niewywołane (elicited) przez zewnętrzne bodźce warunkowe
-wewnętrzne popędy
-zmienne pośredniczące
-cel: nauczenie się reakcji, która jest środkiem (instrumentem) prowadzącym do nagrody
-prawo efektu: uczucie zadowolenia- stan wzmacniający, przypomina doktrynę hedonistyczną J. Benthama
Clark Hull:
-zintegrowana teoria uczenia się/ redukcji popędu
-przedmiotem uczenia się związek między S a R, asocjacja
-jednostką uczenia się jest siła nawyku
-wzmocnienie- niezbędny warunek, bezpośrednio po R- substancja (goal subst.)
-aby wzrosła siła nawyku- czynniki wzmacniające, redukujące popęd
-siła S-R wzrasta stopniowo, w sposób ciągły
E.C. Tolman:
-uczenie się- MOLARNE ZMIANY w elementach poznawczych, w wyniku interakcji z otoczeniem
-elementy poznawcze- spostrzeżenia, przekonania i wiadomości dotyczące otoczenia
-S nie tylko wywołują R, również dostarczają informacji (sygnały, znaki)
-uczenie się jest CELOWE i UKIERUNKOWANE RACJONALNIE
-nabywanie informacji
-potrzeby wytwarzają zapotrzebowania w odniesieniu do celów
-nagrody prowadzą do KATEKSJI przedmiotu (połączenie z obiektem popędu + czynności prowadzą do redukcji napięcia), poszukiwanie lub unikanie celów
-podejście poznawcze, przedmiotem uczenia się związki S-S- całościowy aspekt sytuacji
-tworzenie map poznawczych
F.B. Skinner:
-WARUNKOWANIE SPRAWCZE
-czynnik wzmacniający
-reakcja sprawcza- oddziałuje na otoczenie
...