T. charakterystyka niektórych zbóż
/ Pszenica
Pszenica pochodzi z południowo-zachodniej i środkowej Azji. Wyróżnia się około 20 gatunków pszenicy. Jest jednym z najstarszych zbóż chlebowych i uprawia się ją co najmniej od 6 tysięcy lat.
· Wymagania klimatyczne
- potrzebuje ponad 100 dni okresu wegetacyjnego i minimum 3 miesięcy z temperaturą powyżej +10C
- słabo udaje się w klimacie wilgotnym i gorącym oraz przy zbyt dużych lub zbyt małych opadach
·
Wymagania glebowe
- gleby żyzne, pylaste lub gliniaste, odczyn gleby obojętny, duża zawartość próchnicy i zasobność w wapń
- wymaga obfitego nawożenia mineralnego i starannej uprawy
·
Znaczenie
- ważna rola w wyżywieniu - ziarno do produkcji mąki i kasz; produkcja pasz z ziarna gorszej jakości; wykorzystywanie w przemyśle spirytusowym
- ziarno zawiera duże ilości skrobi; zawiera największe ilości białka i glutenu spośród wszystkich zbóż,
- związki mineralne (sodu, wapnia, potasu, magnezu, fosforu, siarki, żelaza) i witaminy B1, B2, B12, D, E, K, PP.
/Ryż
·
Wymagania klimatyczne
- klimat gorący o dużej ilości Słońca
- temperatura 25-35C w okresie kwitnienia i ok. 20C w czasie dojrzewania
- wymagania wodne wysokie dla odmian mokrych (nawet 900 mm), mniejsze dla odmian suchych
·
Wymagania glebowe
- najlepiej udaje się na glebach zawierających glinę
- wymaga nawodnienia
·
Znaczenie
- ziarno spożywane po ugotowaniu
- również w produkcji kaszy, mąki, makaronów, ryżu preparowanego, alkoholu, skrobi
- słoma na paszę, do wyplatania mat, wyrobu papieru (wysokogatunkowe bibułki papierosowe)
/Kukurydza
Pochodzi z Meksyku - początki uprawy datuje się na 5 tys. lat p.n.e. Praktycznie nie występuje w odmianie dzikiej.
· Wymagania klimatyczne
- roślina ciepłolubna o okresie wegetacji ponad 140 dni.
- najbardziej sprzyja jej klimat gorący wilgotny oraz ciepły umiarkowany
- opady 500-700 mm i stosunkowo wysoka temperatura ok. 30C
·
Wymagania glebowe
- wymaga dobrych gleb
· Znaczenie
- wszechstronne zastosowanie - żywieniowe, pastewne i przemysłowe
- ziarno spożywane w całości, jako kasze, płatki lub produkty mączne
- dla celów pastewnych całe rośliny do kiszonek lub tylko ziarno (komponenty paszowe)
- w przemyśle do produkcji skrobi, cukru, celulozy i papieru, dekstryny, alkoholu, oleju
/Jęczmień
·
Wymagania klimatyczne
- jęczmień jary ma krótki okres wegetacji
- jęczmień ozimy, odporny na upał i suszę można uprawiać w strefie podzwrotnikowej
·
Wymagania glebowe
- niskie wymagania glebowe
·
Znaczenie
- głównie w produkcji pasz
- przeznaczenie spożywcze głównie pod postacią kasz
- przemysł piwowarski oraz gorzelniczy (produkcja whisky)
/Proso i sorgo
·
Wymagania klimatyczne
- odporne na suszę, udają się w klimacie suchym
·
Wymagania glebowe
- nie wymagają dobrych gleb
·
Znaczenie
- ważna roślina żywieniowa na obszarach zagrożonych głodem (Afryka, Indie)
- sorgo używane jest do produkcji kasz i płatków, inne - wypiek chleba
- w krajach rozwiniętych głównie wykorzystany do pasz
/Owies
· Wymagania klimatyczne
- krótki okres wegetacji
- klimat chłodny i wilgotny
- uprawiany daleko na północy i wysoko w górach
·
Wymagania glebowe
- udaje się dobrze na słabych glebach
·
Znaczenie
- ziarno na paszę dla koni, do wyrobu płatków, kasz owsianych, napojów alkoholowych (whisky)
- na paszę również zielonka, słoma i plewy
/Żyto
·
Wymagania klimatyczne
- duża tolerancja na warunki klimatyczne
- małe wymagania cieplne, duża odporność na mróz
·
Wymagania glebowe
- gleby słabe
· Znaczenie
- zboże chlebowe, głównie produkuje się mąkę
- w przemyśle alkoholowym
- otręby żytnie na paszę
- słoma na ściółkę