Wykład 8 Wymiana mi
ħ
dzynarodowa 1
__________________________________________________________________________
QSGC;H; GCÛ>TSH;LI>IQ;
1. TEORIA KOSZTÓW KOMPARATYWNYCH
David Ricardo
(1772-1823) -
przedstawiciel klasycznej szkoły ekonomii,
twórca
teorii kosztów komparatywnych
Do czasów D. Ricardo panował pogl
Ģ
d,
Ň
e przesłank
Ģ
mi
ħ
dzynarodowego podziału pracy
s
Ģ
ró
Ň
nice w absolutnych kosztach wytwarzania.
Ricardo dowiódł
,
Ň
e nie jest to warunek konieczny opłacalnej wymiany handlowej -
korzy
Ļ
ci z handlu zagranicznego pojawiaj
Ģ
si
ħ
, gdy istniej
Ģ
ró
Ň
nice w kosztach
wzgl
ħ
dnych
(inaczej, gdy istniej
Ģ
ró
Ň
nice w kosztach alternatywnych). Tzw.
przewaga
komparatywna
pozwala czerpa
ę
korzy
Ļ
ci z mi
ħ
dzynarodowej wymiany towarów równie
Ň
krajom znajduj
Ģ
cym si
ħ
na ni
Ň
szym poziomie rozwoju gospodarczego.
Ricardo posłu
Ň
ył si
ħ
hipotetycznym
przykładem Anglii i Portugalii.
Zało
Ň
enia:
Zarówno Anglia jak i Portugalia dysponuj
Ģ
jednakowymi zasobami pracy = 900.
Kraje te produkuj
Ģ
dwa dobra: sukno i wino.
Anglia produkuje przy ni
Ň
szych kosztach jednostkowych zarówno sukno i wino, ale
relacje wzgl
ħ
dne jednostkowych nakładów dla tych krajach s
Ģ
ró
Ň
ne:
w przypadku sukna: 15 : 5 (Anglia produkuje sukno 3 razy taniej ni
Ň
Portugalia)
w przypadku wina:
3 : 2
(Anglia produkuje wino 1,5 razy taniej ni
Ň
Portugalia)
Oznacza to,
Ň
e ró
Ň
ni
Ģ
si
ħ
tak
Ň
e koszty alternatywne obu dóbr w tych krajach.
Koszt alternatywny dobra
a
- koszt utraconych mo
Ň
liwo
Ļ
ci, oznacza ilo
Ļę
innego dobra (innych dóbr), z którego trzeba zrezygnowa
ę
, aby wyprodukowa
ę
dodatkow
Ģ
jednostk
ħ
dobra
a
W Anglii:
koszt alternatywny jednostki sukna = 5:2 = 2,5 jednostki wina
W Portugalii:
koszt alternatywny jednostki sukna = 15:3 = 5 jednostek wina
______________________________________________________________
Irena Woroniecka
G;ELI?EIHIGC;
Wykład 8 Wymiana mi
ħ
dzynarodowa 2
__________________________________________________________________________
Produkcja i koszty przed rozpocz
ħ
ciem wymiany handlowej
Kraj
Ł
Ģ
czne nakłady na
produkcj
ħ
Nakłady jednostkowe na
produkcj
ħ
Wielko
Ļę
wytwarzanej
produkcji
sukno
wino
sukno
wino
sukno
wino
Anglia
600
300
5
2
120
150
Portugalia
600
300
15
3
40
100
Razem
1200
600
-
-
160
250
Zgodnie z zasad
Ģ
przewagi komparatywnej, kraje wytwarzaj
Ģ
i eksportuj
Ģ
te dobra,
których wzgl
ħ
dne jednostkowe koszty produkcji s
Ģ
ni
Ň
sze ni
Ň
w innych krajach.
Poniewa
Ň
Anglia produkuje sukno wzgl
ħ
dnie taniej ni
Ģ
wino, powinna specjalizowa
ę
si
ħ
w
produkcji sukna i ten towar eksportowa
ę
. Analogicznie, Portugalia powinna specjalizowa
ę
si
ħ
w produkcji wina.
Produkcja i koszty po rozpocz
ħ
ciu wymiany handlowej
Kraj
Ł
Ģ
czne nakłady na
prod
u
kcj
ħ
Nakłady jednostkowe na
prod
u
kcj
ħ
Wielko
Ļę
wytwarzanej
prod
u
kcji
sukno
wino
sukno
wino
sukno
wino
Anglia
900
-
5
-
180
-
Portugalia
-
900
-
3
-
300
Razem
900
900
-
-
180
300
Ł
Ģ
czne korzy
Ļ
ci z nawi
Ģ
zania wymiany handlowej znajduj
Ģ
swój wymiar we wzro
Ļ
cie
produkcji wytwarzanej przez oba kraje (dotyczy to zarówno sukna jak i wina).
Podział korzy
Ļ
ci mi
ħ
dzy oba kraje zale
Ň
y od relacji wymiennej, po jakiej dokonana zostanie
transakcja handlowa mi
ħ
dzy krajami.
PI
ex
Terms of trade
=
×
100
%
charakteryzuje stosunek przeci
ħ
tnego wska
Ņ
nika cen
PI
im
uzyskiwanych przy eksporcie towarów do przeci
ħ
tnego wska
Ņ
nika cen płaconych za towary
importowane wyra
Ň
ony w procentach.
______________________________________________________________
Irena Woroniecka
G;ELI?EIHIGC;
Wykład 8 Wymiana mi
ħ
dzynarodowa 3
__________________________________________________________________________
2. KORZY
ĺ
CI Z HANDLU ZAGRANICZNEGO
Handel zagraniczny
umo
Ň
liwia przepływ towarów, kapitału, pracy i technologii, jest wiec
czynnikiem przyspieszaj
Ģ
cym wzrost gospodarczy, katalizatorem post
ħ
pu technicznego i
rozwoju ekonomicznego..
Wi
ħ
cej w podr
ħ
czniku oraz na
wykładzie z przedmiotu
MI
Ħ
DZYNARODOWE
STOSUNKI GOSPODARCZE
3. BILANS HANDLU ZAGRANICZNEGO I BILANS PŁATNICZY
Bilans płatniczy
obejmuje zarówno obroty bie
ŇĢ
ce jak i kapitałowe:
A
Bilans handlu zagranicznego
(
Ex
–
Im
)
Obroty bie
ŇĢ
ce
B
Bilans usług
C
Bilans obrotów bie
ŇĢ
cych
C
=
A
+
B
D
Inwestycje netto
E
Kredyt netto
Obroty kapitałowe
F
Transakcje finansowe netto
Bilans obrotów kapitałowych i
finansowych
G
=
D
+
E
+
F
G
Rozbie
Ň
no
Ļ
ci - saldo bł
ħ
dów i
opuszcze
ı
H
Saldo bł
ħ
dów i opuszcze
ı
Bilans płatniczy
P
Bilans płatniczy
P
=
C
+
G
+
H
Zmiany netto warto
Ļ
ci rezerw
dewizowych
W
= –
P
Operacje wyrównawcze
W
Saldo handlu zagranicznego:
SHZ
=
Ex
–
Im
(nadwy
Ň
ka eksportu nad importem)
______________________________________________________________
Irena Woroniecka
G;ELI?EIHIGC;
Wykład 8 Wymiana mi
ħ
dzynarodowa 4
__________________________________________________________________________
4. KURS WALUTOWY
Definicja kursu walutowego:
kurs walutowy
- warto
Ļę
wymienna waluty jednego kraju wyra
Ň
ona w walucie innego
kraju,
oznacza cen
ħ
obcej waluty wyra
Ň
on
Ģ
w walucie krajowej
Np. kurs dolara w stosunku do złotego oznacza cen
ħ
dolara wyra
Ň
on
Ģ
w polskiej walucie
Kurs walutowy jako instrument równowa
Ň
enia bilansu handlu zagranicznego
W sytuacji,
gdy wyst
ħ
puje deficyt w handlu zagranicznym
(
SHZ
jest ujemne, import
przewy
Ň
sza eksport) nale
Ň
y doprowadzi
ę
do
deprecjacji
(dewaluacji)
waluty krajowej (do
wzrostu kursu walutowego).
Wyst
Ģ
pi
Ģ
nast
ħ
puj
Ģ
ce
skutki wzrostu kursu walutowego
:
wzrost eksportu
spadek importu
skutki inflacyjne
(w krótkim okresie mo
Ň
e wyst
Ģ
pi
ę
inflacja kosztowa wywołana
wzrostem cen towarów importowanych)
Deficyt handlu zagranicznego maleje – doprowadzaj
Ģ
c do sytuacji zrównowa
Ň
onego bilansu
wymiany z zagranic
Ģ
(
SHZ
= 0 ).
W sytuacji,
gdy wyst
ħ
puje nadwy
Ň
ka w handlu zagranicznym
(
SHZ
> 0, eksport jest
wi
ħ
kszy do importu) nale
Ň
y doprowadzi
ę
do
aprecjacji
(rewaluacji)
waluty krajowej (do
obni
Ň
enia kursu walutowego).
Wyst
Ģ
pi
Ģ
nast
ħ
puj
Ģ
ce
skutki obni
Ň
ki kursu walutowego
:
spadek eksportu
wzrost importu
Nadwy
Ň
ka w handlu zagranicznym maleje – doprowadzaj
Ģ
c do zrównania eksportu z
importem.
______________________________________________________________
Irena Woroniecka
G;ELI?EIHIGC;
Wykład 8 Wymiana mi
ħ
dzynarodowa 5
__________________________________________________________________________
5. PRZYWRACANIE RÓWNOWAGI ZEWN
Ħ
TRZNEJ W KRÓTKIM OKRESIE
Równowaga mi
ħ
dzy eksportem a importem
kurs
walutowy
eksport (poda
Ň
waluty
zagranicznej)
nadwy
Ň
ka
k
1
handlu zagranicznego
E
k
E
punkt równowagi
deficyt
handlu zagranicznego
k
2
import (popyt na
walut
ħ
zagraniczn
Ģ
)
0
SHZ
=0
eksport, import
Zmiany kursu walutowego dostosowuj
Ģ
ce si
ħ
do sytuacji na rynku zagranicznym
umo
Ň
liwiaj
Ģ
przywracanie
równowagi
mi
ħ
dzy
eksportem
a
importem
w
handlu
zagranicznym.
Działa tu
prawo popytu
–
w wyniku rosn
Ģ
cego kursu walutowego maleje popyt na walut
ħ
obc
Ģ
. Spada import, bo produkty importowane staja si
ħ
relatywnie dro
Ň
sze w porównaniu z
krajowymi, mniej te
Ň
potrzeba dewiz, aby zapłaci
ę
za zakupione za granic
Ģ
towary i usługi).
Je
Ļ
li kurs walutowy spada import ro
Ļ
nie i zwi
ħ
ksza si
ħ
zapotrzebowanie na walut
ħ
zagraniczn
Ģ
.
I
prawo poda
Ň
y
–
na skutek rosn
Ģ
cego kursu walutowego
zwi
ħ
ksza si
ħ
eksport.
Eksportowane towary staj
Ģ
si
ħ
dla odbiorców zagranicznych ta
ı
sze (eksporterzy mog
Ģ
w tej
sytuacji obni
Ň
a
ę
ceny wyra
Ň
one w walucie obcej), ro
Ļ
nie wi
ħ
c popyt zagraniczny na produkty
wytwarzane w danym kraju. Poprawia si
ħ
równie
Ň
opłacalno
Ļę
produkcji na eksport. Ro
Ļ
nie
eksport i zwi
ħ
ksza si
ħ
strumie
ı
dewiz płyn
Ģ
cych z zagranicy do kraju,
powi
ħ
ksza si
ħ
wi
ħ
c
poda
Ň
waluty zagranicznej
.
______________________________________________________________
Irena Woroniecka