BOTANIKA FARMACEUTYCZNA
WYKŁAD: 14
DATA: 25.01.12
Opracowanie: Ola Tomczak
GROMADA TELOMOPHYTA – rośliny telomowe
Podgromada: Psylophytina – psylofity (wymarłe)
Rodzaj: Rhynia – wczesne rośliny lądowe (dewon)
- dichotomiczne rozgałęzienie pędów; najwyższe rozgałęzienie zakończone sporangium – telom
- telom – najmniejsza jednostka, z której zbudowane są ciała i organy sporofitów roślin lądowych
- telom – jednoosiowe odgałęzienie sporofitu ostatniego rzędu
- przekształcanie telomów: przewyższanie, skracanie, spłaszczanie, zrośnięcie
- Hipoteza telomowa – pogląd zakładający, że wszystkie organy roślin wyższych (, i ) powstały w toku ewolucji z przekształcenia pierwotnego układu . Hipoteza zakłada, że w roślinie posiadającej dwa pędy, jeden z nich przewyższył drugi, następnie rozrósł się na odgałęzienia boczne, które z czasem zrosły się tworząc .
PODGROMADA BRYOPHYTA (mchy, mszaki) – rodzaj Sphagnum (torfowcowate)
- pokrój
- komórka wodna (retortowa) – gromadzenie wody, dawniej torf był używany jako materiał opatrunkowy
- schemat anatomii łodyżki ®
- przemiana pokoleń – przewaga gametofitu nad sporofitem
- torfowce występują na bagnach, pH kwaśne
- pojedynczy liść, tkanka liścia – połowa komórek żywa (asymilujące), druga połowa to komórki martwe (komórki wodne).
PODGROMADA LYCOPHYTA (widłakowe) – gatunek Lycopodium clavatum (widłak goździsty)
Klasa: Lycopsida - widłaki jednakozarodnikowe
Rząd: Lycopodiales - widłakowce
Rodzina: Lycopodiaceae – widłakowate
Rodzaj: Lycopodium - widłak
- pęd płożący, pędy wzniesione, drobne korzenie, szypułka, sporofilostan, spory, sporofil (zarodnia)
- zastosowanie farmaceutyczne: spory (nie są trujące, cała roślina jest trująca)
- Sporae Lycopodii – zarodniki widłaka:
· Żółty proszek, otrzymywany przez wytrząsanie
· Zachowują się jak ciecz
· Wdmuchiwane do płomienia wybuchowo się spalają
·
Używany do wysypywania form, odlewów
· Do posypywania tabletek, czopków, leków, aby nie sklejały się ze sobą
PODGROMADA Sphenophyta (sfenofity) – gatunek Equisetum arvense (skrzyp polny)
Klasa: Sphenopsida - skrzypowe
Rząd: Equisetales - skrzypowce
Rodzina: Equisetaceae – skrzypowate
Rodzaj: Equisetum – skrzyp
- sporofit zarodnikonośny (2n)
- gametofit dwupienny (n) – protalium (przedrośle) męskie (antheridia – plemnie) i żeńskie (archegonium – lęgnie)
- strobile, sporofit ze sporangiami, kłącze, korzenie, zarodniki, młode pędy
- haptery - sprężyce - zewnętrzna warstwa zarodników skrzypów, która ma postać dwóch taśm. Taśmy mają zdolność do higroskopijnych ruchów, co umożliwia grupowe rozsiewanie zarodników. Ma to duże znaczenie, ponieważ gametofity (przedrośla) skrzypów są dwupienne i niewielkie odległości między nimi zapewniają proces zapłodnienia.
- morfologia Equisetum arvense:
· Pęd płonny, zieleniowy (surowiec farmaceutyczny)
· Pęd zarodnionośny
· Liście mocno zredukowane
· Węzeł głównej łodygi z pochwą zredukowanych liści przebitą przez pędy boczne
- anatomia Equisetum arvense
- skórka i aparaty szparkowe:
· Listewki kutyny wysycane krzemionką na komórkach przyszparkowych
- dużo rozpuszczalnej krzemionki
- zawiera enzymy rozkładające witaminę B1
PODGROMADA POLYPODIOPHYTA
Klasa: Pteropsida – paprocie
Podklasa: Filicidae – paprocie cienkozarodniowe
Rząd: Filicales - paprotkowce
Rodzina: Polypodiaceae – paprotkowe
Gatunek: Dryopteris filix-mas – Nerecznica samcza
Surowiec: Rhizoma Filicis
- kłącze, zarodnia, kupka zarodniowa z zawijkami i sporangiami
ROŚLINY NASIENNE
PODGROMADA Cycadophyta (nagozalążkowe wielkolistne)
- klimat ciepły
- występowały głównie w erze dinozaurów
PODGROMADA Pinophyta = Coniferophyta (nagozalążkowe drobnolistne, iglaste)
· zdrewniałe łodygi;
· w drewnie znajdują się cewki – brak naczyń;
· drobne, szpilkowate liście
· zalążki (mikrosporangia) nie są osłonięte
- otoczone integumentem = osłonką (powstałą prawdopodobnie ze zrośniętych nieczynnych mikrosporangiów płonnych)
- umieszczone na owocolistkach
· rośliny kwiatowe, jakkolwiek kwiaty męskie i żeńskie są bardzo zredukowane
· zalążki przekształcają się w niczym nieosłonięte nasiona – brak owocni (owocolistki nie tworzą słupka)
6