BOTANIKA FARMACEUTYCZNA
WYKŁAD: 2
DATA: 12.10.11
ŚCIANA KOMÓRKOWA – c.d.
Część ściany komórkowej
Materiał budowlany
Struktura chemiczna
Blaszka środkowa
Pektyna
Sól wapniowa pektyny.
Pektyna – kwas poligalakturonowy – polimer kwasu galakturonowego z wiązaniami a(1-4)
Ściana pierwotna
Celuloza
Wapń (20%)
Hemiceluloza
Celuloza – liniowy polimer glukozy z wiązaniami b(1-4). Łańcuchy celulozy tworzą mikrofibryle
Hemiceluloza – polimer innych cukrów, np. arabinozy i ksylozy.
Ściana wtórna
Celuloza (60-90%)
Hemiceluloza, często obecne są inne polimery takie jak lignina czy suberyna
MODYFIKACJE CHEMICZNE ŚCIANY KOMÓRKOWEJ
Rodzaj modyfikacji
Substancja
Budowa chemiczna
Testy histochemiczne (zabarwienie)
Zdrewnienie (lignifikacja)
lignina
Rozgałęziony polimer związków aromatycznych, pochodnych fenylopropanu – alkoholu koniferylowego (nagozalążkowe) lub aldehydu syryngowego (okrytozalążkowe)
Floroglucyna + HCl (kolor od czerwonego do fioletowego)
Skorkowacenie (subernizacja)
suberyna
Spolimeryzowany ester nasyconych i nienasyconych kwasów tłuszczowych i hydroksotłuszczowych
Sudan III (czerwone)
kutynizacja
kutyna
Jak suberyna, ale ze znacznie większym udziałem nasyconych KT
Sudan III (czerwone)
Odkładanie wosków
wosk
Estry alifatycznych kwasów o długich łańcuchach (C-16, C-26,
C-29, C-30) i alifatycznych alkoholi jednowodorotlenowych o długich łańcuchach (C-16, C-24)
Sudan III (czerwone)
ześluzowacenie
śluz
Złożony polimer różnych cukrów (kwasy uronowe, heksozy, pentozy)
- tworzą lepką masę z wodą
- błękit metylenowy (niebieski)
Odkładanie hemicelulozy
Hemiceluloza
Polimery cukrów: pentozany lub heksozany, lub pentozany-heksozany
Hydroliza słabymi kwasami
mineralizacja
Związki mineralne
SiO2 (krzemionka)
CaCO3 (węglan wapnia)
- fenol (różowe)
- kwas (perlenie; kryształy gipsu z kwasem siarkowym)
JAMKI KOMÓRKOWE
1). Jamki proste
- rurkowate kanaliki zapobiegające hamowaniu ruchu substancji odżywczych i przekazywania podniet przez ścianę komórkową
- proste kontury, wyloty mają kształt kolisty
- przegrodzone cienką ścianą pierwotną i blaszką środkową (błonka zamykająca)
- w błonce delikatne pory, poprzez nie przenikają liczne plazmodesmy i odbywa się krążenie roztworów wodnych
- jamki obustronne (jamki proste sąsiadujących komórek naprzeciw siebie tworzą wspólny kanalik)
- jamki jednostronne (po jednej stronie ściany komórki)
- jamki rozgałęzione (opatrzone licznymi kanalikami i łączą się w jeden kanał); często w silnie zgrubiałych ścianach komórkowych (sklerenchyma).
2). Jamki lejkowate
- w cewkach drzew iglastych
- kanalik jamki obustronnie rozszerza się i wyglądem przypomina 2 lejki, nałożone na siebie szerszymi końcami
- widok z góry – 2 koncentryczne koła (mniejsze to wylot kanalika większe – zrąb lejka przy ścianie)
- w centralnej części ściany zatyczka (torus), odchyla się w 1 lub 2 stronę jamki i ruchem tym reguluje krążenie roztworów wodnych.
- jednostronne lub obustronne
- u roślin nasiennych są bez zatyczek i wyloty kanalików są owalne lub szczelinowate.
BŁONA KOMÓRKOWA
RETIKULUM ENDOPLAZMATYCZNE
Funkcje:
- RER (ziarniste) – synteza białek i ich modyfikacja (głównie glikozylacja mannozy)
- SER (gładkie) – synteza lipidów i węglowodanów
APARAT GOLGIEGO (diktiosomy)
- utwory błonowe
- spłaszczone woreczki (cysterny) zebrane w pakiety, podkowiaste lub miseczkowate
- mają długie wypustki w postaci rurek sięgające w głąb cytoplazmy lub kanaliki łączące cysterny
- pęcherzyki (wakuole) na brzegach diktiosomów, zmienna liczba, odrywają się i przenoszą substancje do innych elementów cytoplazmy włączając się w nie
- zachowują łączność z ER, prawdopodobnie z niego powstają
- duża koncentracja witaminy C, duża aktywność fosfatazy kwaśnej i zasadowej
- fosfolipidy, galaktolipidy odgrywają dużą rolę
- masowe występowanie w intensywnie dzielących się komórkach embrionalnych i gruczołach wydzielniczych (udział w syntezie polisacharydów – śluzy, pektyny, gromadzeniu substancji zapasowych i olejków lotnych, tworzeniu wodniczek, przegrody pierwotnej, blaszki środkowej)
PEROKSYSOMY
- zawierają enzym katalazę, która rozkłada nadtlenek wodoru (szkodliwy)
OLEOSOMY (ciałka olejowe)
- wewnątrzkomórkowe organelle składające się z kropelek tłuszczu pokrytych błoną fosfolipidową i lipofilnych białek – oleozyn.
- np. w nasionach migdałów
MITOCHONDRIUM
- centrum energetyczne komórki
- wpuklenia różnego rodzaju
Funkcje:
- produkcja energii w formie ATP (trifosforan adenozyny); w wyniku oddychania komórkowego pirogronian utworzony z glukozy w procesie glikolizy (w cytozolu) jest „spalony” do dwutlenku węgla i wody w cyklu Krebsa i łańcuchu oddechowym.
- z 1 cz. glukozy – 36 cz. ATP
MIKROTUBULE I MIKROFILAMENTY
- Mikrotubule – wrzeciono kariokinetyczne i cytokinetyczne
Paclitaxel – produkt przemysłu farmaceutycznego „Taxol” z kory cisa, uniemożliwia depolaryzację.
- mikrofilamenty – białko (aktyna), czasami tworzą strukturę dwóch skręconych łańcuchów (2-niciowej helisy).
PLASTYDY
CHLOROPLAST
Tylakoidy – faza świetlna fotosyntezy
Granum – stos tylakoidów
Stroma – cykl Calvina
...