Rehabilitacja w dysfunkcjach narządu ruchu – 5. Uszkodzenia nerwów obwodowych kończyny górnej
Uszkodzenia slotu ramiennego:
Przyczyny uszkodzenia splotu ramiennego:
-uszkodzenie, naciągnięcie, zmiażdżenie (75%)
-uraz okołoporodowy
-promienie RTG
-guzy
-rany postrzałowe, cięte
-wtórny ucisk po urazie,
-różne: prąd elektryczny, choroby wirusowe
Obraz kliniczny:
-zależy od lokalizacji uszkodzenia
-rozległości uszkodzenia
-etiologii
Niedowład- porażenia mm KG- zależnie od poziomu i lokalizacji uszkodzenia (które pnie, gałęzie, nerwy)
Zmniejszenie czucia w obrębie uszkodzenia nerwów, mięśni.
Rodzaje uszkodzeń splotu ramiennego:
1. górny niedowład splotu-uszkodzenie korzeni C5/6-rotacja wewn. ramienia, wyprost st. łokciowego,
2. uszkodzenie korzeniC5/C6/C7 porażone prostowniki nadgarstka i palców m. trójgłowy-możliwe zginanie ręki,
3. uszkodzenie korzeni C5-C8 można zginać tylko 3 palce str. łokciowej,
4. uszkodzenie korzeni C5-Th1 – całkowite porażenie kończyny górnej,
(często zespół Hornera)
Górny niedowład splotu ramiennego: zanik mięśnia naramiennego, mięśnia dwugłowego, mięśni nad i podgrzebieniowych, ramię w rotacji wewnętrznej
Dolny i środkowy- zanik zginaczy przedramienia, niedowład.
Uszkodzenia okołoporodowe splotu ramiennego:
Najczęściej typu Erba-Duchenna- górna C5,C6
splot barkowy - część górna (C5 - C6)
(porażenie Erba- Duchenne’a)
unerwienie ruchowe:
- odwodziciele i przywodziciele stawu barkowego
- zginacze ramienia
- m. odwracacz
- prostowniki przedramienia
- grzbietowe prostowniki ręki
- niektóre mm. łopatki
unerwienie czuciowe:
- okolica nadłopatkowa
- zewnętrzna strona ramienia
- promieniowy brzeg przedramienia
zaburzenia ruchowe:
- brak lub osłabienie odwodzenia, przywodzenia i zginania w stawie barkowym;
- upośledzenie odwracania ramienia
- częściowe osłabienie prostowników ręki i niektórych mm. łopatki
zaburzenia czuciowe:
- niedoczulica powyżej łopatki i po zewnętrznej stronie ramienia, a także przy promieniowym brzeg
przedramienia
Typ Dejanire Klumpke- dolny:
splot barkowy - część dolna (C8 - Th1)
(porażenie Dejerine’a- Klumpke)
unerwienie ruchowe:
- drobne mięśnie dłoni
- długie zginacze palców
- zginacze stawu promieniowo-nadgarstkowego
- m. trójgłowy ramienia
unerwienie czuciowe:
- ręka i przedramię po stronie łokciowej
zaburzenia ruchowe:
- zajęte są wszystkie drobne mięśnie w obrębie ręki, niekiedy też długie zginacze palców, rzadko zginacze stawu promieniowo- nadgarstkowego;
- m. trójgłowy jest sprawny
zaburzenia czuciowe:
- zaburzenia czucia obejmujące rękę i przedramię po stronie łokciowej
Następstwa:
-ograniczenie ruchu w stawie ramiennym, zaniki mięśniowe, asymetria ciała
-wolniejszy wzrost kończyny,
-niedobór prawidłowych impulsów dośrodkowych, zaburzona kinetyka, zmysl dotyku
-ciężkie upośledzenia czynności kończyny
Leczenie: często operacyjne- 2-3 miesiące po porodzie
-szyna odwodząca w rotacji zewnętrznej
-szyna Kramera
-od 1-4 tyg terapia techniką Vojty
Od 3 miesięcy- NDT Bobath
-zabezpieczenie przed przykurczami
-opóźnienie zaników mięśniowych
-przyspieszenie regeneracji włókien nerwowych (fizykoterapia, ciepłolecznictwo)
-reedukacja, ćwiczenia w odciążeniu, następnie z oporem
-terapia zajęciowa
>Uszkodzenie nerwów kończyn górnych:
* n. łokciowy: zginanie dłoniowe i odchylanie łokciowe nadgarstka, zginanie palców IV i V, mm. międzykostne
nerw łokciowy (C8 - Th1)
unerwienie ruchowe:
- m. zginacz łokciowy nadgarstka
- łokciowa część m. zginacza głębokiego palców
- m. dłoniowy krótki
- mm. międzykostne od strony łokciowej
- mm. glistowate od strony łokciowej
unerwienie czuciowe:
- powierzchnia dłoniowa ręki po stronie łokciowej
- łokciowa część grzbietu ręki
- czuciowa końcowa gałąź n. łokciowego unerwia m. dłoniowy krótki
- skóra na powierzchni dłoniowej ręki oraz palca małego i serdecznego po stronie łokciowej
zaburzenia ruchowe:
- tzw. ręka szponowata
- brak możliwości zgięcia palców IV i V w stawach międzypaliczkowych dalszych
- upośledzenie przywodzenia kciuka
- brak odwodzenia i przywodzenia palców
- w późniejszym okresie zanik mięśni międzykostnych, kłębu kciuka i kłębika palca V
zaburzenia czuciowe:
- brak czucia na powierzchni palca V i łokciowej powierzchni palca IV
etiologia:
- uraz stawu łokciowego
- ucisk nerwu przy koślawości łokcia (najczęściej pourazowo)
n. pośrodkowy:
Zespół cieśni nadgarstka
- w wąskiej przestrzeni między kośćmi nadgarstka i troczkiem zginaczy
Bóle, zanik mm kłębu kciuka
Unerwia: mm. Nawracacza, zginacza nadgarstka, zginacze palców z wyjątkiem 4 i 5.
nerw pośrodkowy (C6 - Th1)
unerwienie ruchowe:
- m. nawrotny obły
- m. zginacz promieniowy nadgarstka
- m. dłoniowy długi
- m. zginacz powierzchowny palców
- m. zginacz długi kciuka
- m. zginacz głęboki palców w części promieniowej
- m. nawrotny czworoboczny
- m. odwodziciel krotki kciuka
- m. przeciwstawiacz kciuka
- m. powierzchowna głowa zginacza krótkiego kciuka
unerwienie czuciowe:
- promieniowa połowa powierzchni dłoniowej ręki
- dłoniowa powierzchnia 3 i ½ palca od strony promieniowej,
- na powierzchni grzbietowej: paliczek środkowy i dalszy palców II, III i ½ IV
zaburzenia ruchowe:
- osłabienie zginania palców w stawach międzypaliczkowych
- brak odwodzenia, przeciwstawiania i zginania kciuka
- upośledzenie zginania palców w bliższych stawach międzypaliczkowych
- upośledzenie pronacji i odwiedzenia w stawie nadgarstkowym
- charakterystyczne ustawienia ręki (jak do przysięgi): zgięte palce IV i V oraz częściowo III, a kciuk i palec II są wyprostowane
- w późniejszym okresie zanik mięśni kłębu
zaburzenia czuciowe:
- po promieniowej stronie ręki, głownie na powierzchni dłoniowej
- zaburzenie czucia w palcach I- III po stronie dłoniowej i II – IV po stronie grzbietowej
etiologia:
- uraz stawu łokciowego
-przy próbie zamknięcia ręki w pięść charakterystyczne ustawienie „błogosławiącej”.
>Uszkodzenie n. pośrodkowego w obrębie ręki:
-uszkodzenie w okolicy stawu nadgarstkowego niedowład odwodziciela krótkiego kciuka.
N. promieniowy.
nerw promieniowy (C5 - C8)
unerwienie ruchowe:
- m. trójgłowy
- m. ramienno-promieniowy
- m. prostownik promieniowy długi nadgarstka
- boczna część m. ramiennego
- mm. prostowniki dłoni i palców
- m. odwracacz
unerwienie czuciowe:
- gałąź skórna ramienia tylna
- gałąź skórna przedramienia
- skóra okolicy promieniowej grzbietu ręki
zaburzenia ruchowe:
- brak wyprostu nadgarstka i palców (tzw. ręka wisząca)
- osłabienie uścisku ręki
- brak supinacji wyprostowanego przedramienia
- brak odwodzenia kciuka
- zniesienie odruchu z m. trójgłowego ramienia i m. ramienno-promieniowego (później zanik m. trójgłowego)
zaburzenia czuciowe:
- na promieniowo-grzbietowej powierzchni ręki i palców I-III
etiologia:
- uraz okolicy dołu pachowego
- złamania trzonu kości ramiennej
- ucisk w śnie po upojeniu alkoholowym
- złamania głowy kości promieniowej
- złamania kości przedramienia
Nerw promieniowy unerwia grzbietową grupę mm. prostowników.
*uszkodzenie w dole pachowym- uszkodzenie mięśnia trójgłowego
*uszkodzenie w okolicy ramienia- uszkodzenie mięśnia ramienno-promieniowego- ręka opadająca
*uszkodzenie okolicy przedramienia- ręka opadająca, radializacja
Przykurcz Dupuytrena:
Przykurcz rozcięgna dłoniowego, zwany chorobą Dupuytrena, charakteryzuje się bliznowaceniem z następczym przykurczeniem zgięciowym palców.
-obkurczenie powięzi dłoniowej
-zgięciowe ustawienie palców głownie IV i V
Przyczyna:
-przewlekłe drażnienie nerwów,
-uszkodzenie nerwu pośrodkowego i łokciowego
Leczenie: chirurgiczne- wyciągnięcie rozcięgna dłoniowego
Przykurcz Volkmana:
-powikłanie złamań nadkłykciowych kości ramiennej
-zaburzenia ukrwienia- uszkodzenie tętnicy łokciowej
-nieodwracalne niedokrwienne uszkodzenie mięśni
-deformacja- nadgarstek w zgięciu dłoniowym, palce w stawach śródręczno-paliczkowych w przeproście
11