Czas pracy
– to czas, w któ rym po zo sta jesz w dys -
po zy cji pra co daw cy w za kła dzie pra cy lub w in nym miej -
scu wy zna czo nym do wy ko ny wa nia pra cy.
Nor my cza su pra cy
– mak sy mal na licz ba go dzin
w cią gu do by i ty go dnia, ja ką po wi nie neś wy pra co wać.
Nor ma do bo wa
– wy no si 8 go dzin, na to miast nor -
ma śred nio ty go dnio wa – to prze cięt nie 40 go dzin
w prze cięt nie 5-dnio wym ty go dniu. Ozna cza to, że nie
możesz pracować więcej niż 8 godzin na dobę, ale wię-
cej niż 40 godzin w tygodniu i więcej niż 5 dni tygodnio-
wo. Jednak praca ponad 40 godzin musi być zrów-
no wa żo na cza sem wol nym, tak by w da nym okre sie
roz li cze nio wym pra cow nik nie pra co wał śred nio wię cej
niż 5 dni w tygodniu po 40 godzin.
Przy kład:
Pra cow nik pra cu je w 4-ty go dnio wym okre sie roz li -
cze nio wym. W pierw szym ty go dniu w wy mia rze 50
godzin, w drugim – 30, w trzecim – 48 godzin,
a w czwar tym – 32 go dzin. Tu za cho wa no nor mę
śred nio ty go dnio wą, gdyż prze cięt nie w okre sie roz -
li cze nio wym pra cow nik wy ko ny wał pra cę przez 40
godzin tygodniowo (50 + 30 +48 + 32 = 160, 160: 4
= 40 godzin).
Wy miar cza su pra cy
– mak sy mal na licz ba go dzin,
ja ką mo żesz prze pra co wać w okre sie roz li cze nio wym.
Wy miar cza su pra cy za le ży od dłu go ści okre su roz li cze -
nio we go oraz od wiel ko ści eta tu, na ja ki je steś za trud -
nio ny.
Czas pracy
Przydatne pojęcia
Wymiar czasu pracy nie zawsze jest identyczny
z nor mą cza su pra cy:
jest rów ny licz bie go dzin wy ni ka ją cej z nor my, je -
że li w da nym okre sie roz li cze nio wym nie ma żad -
ne go świę ta,
jest ni ższy, je że li w da nym okre sie roz li cze nio wym
przy pa da świę to w in nym dniu niż nie dzie la.
Okres roz li cze nio wy
– to od ci nek cza su wy ra żo ny
w ty go dniach lub mie sią cach, na któ ry jest pla no wa na
i po upły wie któ re go jest roz li cza na pra ca ka żde go pra -
cow ni ka.
Do ba pra cow ni cza
– to ko lej ne 24 go dzi ny, po czy -
na jąc od go dzi ny, w któ rej roz po czy nasz pra cę zgod nie
z obo wią zu ją cym Cię roz kła dem cza su pra cy. Po ję cie do -
by pra cow ni czej nie po kry wa się za tem z po ję ciem do -
by astro no micz nej. Je śli za czy nasz pra cę w po nie dzia łek
o 8.00, to doba trwa do godziny 8.00 we wtorek. A więc
w cią gu tych 24 go dzin (do by pra cow ni czej) mo żesz
prze pra co wać nie wię cej niż 8 go dzin.
Ty dzień pra cy
– to nie ty dzień ka len da rzo wy, lecz 7
ko lej nych dni, po czy na jąc od pierw sze go dnia okre su
roz li cze nio we go. Je śli za tem okres roz li cze nio wy bę dzie
rozpoczynał się np. w środę 1 czerwca 2011 r., to każdy
ty dzień pra cy w tym okre sie roz li cze nio wym bę dzie
obej mo wał dni od śro dy do wtor ku.
Od po czy nek
– to czas w ciągu każdej doby pracow-
ni czej, w któ rym od po czy wasz od pra cy. Pra co daw ca ma
obo wią zek za pew nie nia Ci nie mniej niż 11 ko lej nych go -
dzin od po czyn ku w ka żdej do bie pra cow ni czej.
Czas pracy
Oblicz wymiar czasu pracy
W celu obliczenia wymiaru czasu pracy, czyli liczby
godzin, jaką masz do przepracowania w danym okresie
rozliczeniowym:
do uzy ska ne go wy ni ku do dać wy nik mno że nia 8 go -
dzin przez liczbę dni pozostałych do końca okresu roz-
li cze nio we go przy pa da ją cych od po nie dział ku do
piąt ku,
od uzy ska ne go wy ni ku od jąć wy nik mno że nia 8 go -
dzin przez licz bę dni świą tecz nych przy pa da ją cych
w in nych dniach niż nie dzie le w tym okre sie roz li cze -
nio wym.
Ważne:
Od 1 stycz nia 2011 ro ku obo wią zu je za sa da, że
je że li zgod nie z przy ję tym roz kła dem cza su
pra cy świę to przy pa da w dniu wol nym od pra -
cy, wy ni ka ją cym z roz kła du cza su pra cy w prze -
cięt nie pię cio dnio wym ty go dniu pra cy, to nie
ob ni ża ono wy mia ru cza su pra cy.
Wymiar czasu pracy w sierpniu 2011 r.
dla za trud nio ne -
go na pełny etat. Sierpień ma 4 pełne tygodnie pracy
(1–7, 8-14, 15-21, 22-28) i 3 dni wystające poza pełne
tygodnie (28–31). Jest też jedno święto w innym dniu niż
nie dzie la (15 sierp nia).
A więc li czy my:
4 pełne tygodnie x 40 godzin = 160 go-
dzin, 160 godzin + 3 dni wystające poza pełny tydzień x 8
go dzin = 184 go dzi ny, 184 go dzi ny – 8 go dzin z ty tu łu
świę ta = 176 go dzin. Ty le mo żesz prze pra co wać w sierp -
niu 2011 roku.
Czas pracy
na le ży po mno żyć licz bę peł nych ty go dni z da ne go
okre su roz li cze nio we go przez 40 go dzin,
Najczęstsze systemy
czasu pracy
To, ile go dzin mo żesz pra co wać, wy ni ka z sys te mu
cza su pra cy, w któ rym je steś za trud nio ny. Ten zaś wy ni -
ka z tre ści Two jej umo wy o pra cę, z re gu la mi nu pra cy lub
z ukła du zbio ro we go pra cy obo wią zu ją ce go u Two je go
pra co daw cy.
I tak, je śli je steś za trud nio ny w sys te mie:
pod sta wo wym
– mo żesz pra co wać nie wię cej niż 8
go dzin na do bę i prze cięt nie 40 go dzin w prze cięt -
nie 5-dnio wym ty go dniu pra cy w przy ję tym okre sie
roz li cze nio wym,
rów no wa żnym, w któ rym mo żna przed łu żyć
do bo wy wy miar cza su pra cy, nie wię cej jed nak
niż do 12 godzin
, w okre sie roz li cze nio wym nie -
prze kra cza ją cym 1 mie sią ca. Przed łu żo ny do bo wy
wy miar cza su pra cy po wi nie neś mieć rów no wa żo ny
krót szym do bo wym wy mia rem cza su pra cy w nie któ -
rych dniach lub dniami wolnymi od pracy,
rów no wa żnym, w któ rym mo żna przed łu żyć
do bo wy wy miar cza su pra cy, nie wię cej jed nak
niż do 16 godzin
, w okre sie roz li cze nio wym nie -
prze kra cza ją cym 1 mie sią ca mo że być sto so wa ny
przy pra cach po le ga ją cych na do zo rze urzą dzeń lub
zwią za nych z czę ścio wym po zo sta wa niem w po go -
to wiu do pra cy,
rów no wa żnym, w któ rym mo żna przed łu żyć
do bo wy wy miar cza su pra cy, nie wię cej jed nak
niż do 24 godzin
, w okre sie roz li cze nio wym nie -
prze kra cza ją cym 1 mie sią ca (mo że być sto so wa ny
przy pil no wa niu mie nia lub ochro nie osób),
Czas pracy