Z pewnością wszyscy znacie Koziołka Matołka. Osławione przygody Koziołka bawią nieprzerwanie kolejne pokolenia dzieci.
Czytelników przyciąga humor książki i liczne przygody tytułowego bohatera. Koziołek w poszukiwaniu Pacanowa, gdzie „kozy kują”, podejmuje daleką wędrówkę. Wędruje po różnych krajach, spotyka egzotycznych ludzi i dzikie zwierzęta. Przeżywa liczne niebezpieczeństwa, ale zawsze wychodzi z nich cało. Matołek jest sympatycznym spryciarzem, ciągle robi głupstwa, rozumu nie posiada za wiele (w czym przypomina Kubusia Puchatka). Jest śmieszny, łatwowierny i niezdarny.
Historia powstania tej książki jest bardzo ciekawa. Otóż przed wojną w jednej z krakowskich kawiarń siedział sobie smutny, ubogo odziany mężczyzna. A przy sąsiednich stolikach kilku literatów prowadziło ożywioną rozmowę. Wśród nich był właśnie Kornel Makuszyński. Po pewnym czasie zwrócili oni uwagę na samotnego pana i zapytali skąd pochodzi. Okazało się, że z Pacanowa, małej i bardzo biednej osady na Kielecczyźnie. Wtedy Makuszyński rzekł:
- Trzeba jakoś pomóc temu Pacanowi. Ja coś napiszę.
- To ja namaluję – dorzucił Marian Walentynowicz.
I tak narodził się pomysł uciesznej historii Koziołka Matołka.
Twórcy Koziołka
Tekst i rysunki występują w książce na równych prawach.
Twórcą dowcipnej części pisanej jest Kornel Makuszyński (1884-1953), autor niezwykle popularnych utworów dla dzieci i młodzieży, m.in. „O dwóch takich, co ukradli księżyc”, „Przyjaciel wesołego diabła”, „Panna z mokrą głową”, „Wyprawa pod psem”, „Awantura o Basię”, „Szatan z siódmej klasy”, „Szaleństwa panny Ewy”.
Ilustracje są dziełem Mariana Walentynowicza (1896-1967) – rysownika, architekta i pedagoga. Wspólnie z Makuszyńskim stworzyli jeszcze inne książeczki dla najmłodszych - „Awantury i wybryki małej małpki Fiki Miki”, „Bajka o wawelskim smoku”, „Wanda leży w naszej ziemi”.
Czy wiecie, że Koziołek Matołek
to już sędziwy staruszek?
Pierwsze dwie księgi ukazały się u Gebethnera i Wolffa w Warszawie w 1933 roku, a dwie następne w roku 1934. Od razu zyskały ogromną popularność wśród dzieci.
Czyli Koziołek Matołek ma 70 lat!!
Pierwsze narysowane przez M. Walentynowicza obrazki do tekstów
K. Makuszyńskiego znacznie odbiegały od tego, do czego jesteśmy przyzwyczajeni. Artysta trzykrotnie rysował cały komiks.
Najpierw powstało "120 przygód Koziołka Matołka". Kolejna część nosi tytuł "Druga księga przygód Koziołka Matołka". Ostatnie dwie to "Trzecia księga przygód Koziołka Matołka" i "Czwarta księga przygód Koziołka Matołka".
Sympatyczny Koziołek Matołek należy do naszych najpopularniejszych bohaterów narodowych.
Nosi przecież narodowe barwy (biały kolor sierści i czerwone spodenki), odbywa służbę w wojsku, kocha polskie dzieci, podróżuje po świecie, ale zawsze wraca do stron ojczystych. Po całym świecie szuka serca polskości, którym dla niego jest Pacanów.
„Koziołek Matołek” to lektura dla wszystkich. Niejeden z nas rozpoczął swoją przygodę z książką właśnie od niezwykłych przygód Matołka. To książka szczęśliwego dzieciństwa. Matołek, choć jest rówieśnikiem naszych dziadków, wciąż podbija serca najmłodszych czytelników i ciągle jest na topie.
Zapisane ośmiozgłoskowcem czterowiersze i krótkie pojedyncze wersy powtarzają dziś dorośli, dziwiąc się nieustannej aktualności i "akuratności" tej niewinnej książeczki. Chociaż wywodzą się z niej także przeróżne wyzwiska w rodzaju: „ty matole” czy „ty pacanie”. Chyba je znacie?
”Przygody Koziołka Matołka” znalazły się na liście 50 tytułów
zaliczonych do KANONU KSIĄŻEK DLA DZIECI I MŁODZIEŻY (ogłoszonych 18 lutego 2003 r.).
Swoje urodziny Koziołek Matołek będzie obchodził 1 czerwca w Międzynarodowym Dniu Dziecka.
Tego dnia Pacanów zostanie ogłoszony symboliczną Europejską Stolicą Bajki. W przyszłości powstanie tu również Europejska Biblioteka Bajki.
Koziołek Matołek jest bohaterem II Ogólnopolskiego Tygodnia Czytania Dzieciom (obchodzonym w dniach 1-8 czerwca br.), którego inicjatorem jest Fundacja „ABC XXI - Program Zdrowia Emocjonalnego”.
Życzymy solenizantowi niekończących się
zastępów nowych czytelników!
Koziołek Matołek został uwieczniony na pomniku poświęconym Kornelowi Makuszyńskiemu, znajdującym się w Zakopanem.
Jest też bohaterem multimedialnych gier edukacyjnych i patronem ogólnopolskich zawodów narciarskich w Zakopanem.
Ma też znaczki pocztowe ze swoją podobizną (wprowadzone do obiegu
1 czerwca 1993 r.)
Zachęcamy gorąco do czytania książek o przygodach Koziołka!
”Kto jej jeszcze nie przeczytał,
Niech to powie swej mamusi,
Bo książeczkę tę prześliczną
Każde dziecko poznać musi!”
Bibliografia:
Frycie Stanisław: Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1945-1970. T.1.- proza. Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1978.
Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży. Warszawa, Wiedza Powszechna 1984.
Mierzejewska Barbara: Kornel Makuszyński. Dałem wam największy skarb – uśmiech. Płomyczek 1999 nr 3 s. 6-7