TREŚCI NAUCZANIA
1. Śpiew i ćwiczenia mowy
Śpiew jest jedną z podstawowych form ekspresji dziecka, a piosenka najprostszym
utworem muzycznym, który dziecko jest w stanie przeżyć, zrozumieć, zapamiętać i
odtworzyć.
Dzięki różnorodności charakteru i nastroju śpiewanych piosenek wzbogaca się świat
uczuć dziecka, kształtuje jego postawa estetyczna.
Na prostym materiale śpiewanej piosenki dziecko jest w stanie zaobserwować rytm,
metrum, dynamikę, linię melodyczną, budowę, charakter i nastrój czyli to wszystko, co w
przyszłości będzie podstawą świadomej percepcji utworu muzycznego.
Teksty piosenek poszerzają wiadomości o świecie i otoczeniu, wzbogacają
doświadczenie, rozwijają słownictwo dziecka, kształtują uczucia.
Zbiorowy śpiew wzmacnia więź z grupą i uaktywnia dzieci nieśmiałe, zahamowane, które
poprzez tą formę śpiewu nawiązują kontakt z rówieśnikami.
Śpiew wpływa pozytywnie na rozwój fizyczny dziecka: wzmacnia aparat głosowy, rozwija
klatkę piersiową, dotlenia organizm, wyzwala naturalną potrzebę ekspresji - wpływa
korzystnie na system nerwowy.
Praca nad głosem dziecka obejmuje prowadzenie:
a. ćwiczeń prawidłowej postawy i oddechu ( bez fonacji i z fonacją);
b. ćwiczeń artykulacji i dykcji;
c. ćwiczeń intonacji.
3-latki
*wykonywanie ćwiczeń prawidłowej postawy i oddechu
*ćwiczenia artykulacji
*śpiewanie piosenek o treści zrozumiałej, ilustrowanej zabawką, obrazkiem (1, 2 w ciągu
miesiąca), śpiew zbiorowy i indywidualny
*wykonywanie ćwiczeń rytmicznych w oparciu o piosenki
*utrwalanie piosenek poprzez różne formy doskonalące śpiew
np. powtarzanie fragmentu piosenki ze zmianą dynamiki
4-latki
*wykonywanie ćwiczeń ortofonicznych i emisyjnych w oparciu o znane piosenki, według
pomysłu dzieci i nauczycielki
*uczenie dwóch nowych piosenek w ciągu miesiąca
*rozwijanie możliwości słuchowo-głosowych poprzez śpiew indywidualny
*improwizowanie głosem np. śpiewanie o ulubionej zabawce na wybranej melodii
5-latki
*systematyczna praca nad poprawnym wydobywaniem głosu i prawidłowym
wymawianiem tekstu
*wykonywanie ćwiczeń logorytmicznych - mowa ekspresyjna
z akompaniamentem naturalnym i perkusyjnym *powtarzanie wcześniej poznanych i
uczenie się nowych piosenek (2, 3 w ciągu miesiąca)
*improwizacje wokalne do krótkich, prostych wierszy czy przysłów
6-latki
*doskonalenie śpiewu poprzez systematyczne wykonywanie ćwiczeń intonacji i dykcji
*uczenie się trzech nowych piosenek w ciągu miesiąca oraz powtarzanie wcześniejszych
*śpiewanie piosenek indywidualnie, zespołowo, całą grupą
* powtarzanie głosem krótkich motywów melodycznych granych lub śpiewanych przez
nauczycielkę
* układanie i śpiewanie własnych rytmizowanych tekstów na temat własnych przeżyć,
obrazków, bajek
2. Ruch przy muzyce
Ruch należy do naturalnych potrzeb dziecka, warunkujących jego prawidłowy rozwój
fizyczny i psychiczny.
Jest on również bardzo ważnym środkiem kształcenia dyspozycji muzycznych i wpływa
także w zasadniczy sposób na ogólny rozwój dzieci.
Stanowi podstawową formę reagowania na otaczający świat dźwięków: ich rytm, tempo,
dynamikę, barwę, nastrój.
Różnorodne formy ruchu:
- zabawy ruchowe ze śpiewem:
a. ilustracyjne i inscenizowane,
b. rytmiczne,
c. taneczne
- zabawy ruchowe przy akompaniamencie instrumentu:
a. ćwiczenia z zakresu techniki ruchu wyrabiające poczucie świadomego ruchu,
naprężające i rozluźniające, rozwijające koncentrację uwagi, doskonalące koordynację
ruchów, wzmacniające różne grupy mięśni, inhibicyjno – incytacyjne, użytkowe (różne
sposoby ustawiania się, bieg, marsz, skoki, podskoki, cwał), korektywne.
b. zabawy uwrażliwiające na różne elementy muzyki (dynamika, agogika, rytm,
artykulacja, metrum, budowa formalna, wysokość i barwa dźwięku),
c. opowieści ruchowe,
d. elementy tańca klasycznego i nowoczesnego,
e. tańce ludowe: regionalne i narodowe,
f. tańce charakterystyczne
3-latki
*udział w zabawach ruchowych ze śpiewem, ilustrowanie piosenek ruchem
*zabawy rytmiczne przy akompaniamencie dowolnego instrumentu muzycznego - w
formie opowieści ruchowej
* ćwiczenia użytkowe:
bieg i marsz, skoki obunóż w miejscu i z pozycji podpartego przysiadu, ustawianie się w
rzędzie, formowanie koła, dobieranie parami, ćwiczenie dużych grup mięśni, cwału
bocznego i kroku dosuwanego *zabawy uwrażliwiające na różne elementy muzyki
(skrajne zmiany tempa dynamiki i rejestru wysokości dźwięku oraz jego barwę)
4-latki
*ćwiczenia użytkowe: ustawianie się w dwóch kołach, szeregu, parach,, w luźnej grupie,
*utrzymywanie równowagi przy ćwiczeniach z przyrządami, skokach, obrotach, staniu na
jednej nodze itp.
* ćwiczenia doskonalące koordynację ruchów - wykonywanie dwóch różnych czynności
jednocześnie
* zabawy oparte na treści piosenek, obserwacji otoczenia
* zabawy taneczne, uczenie się prostych form tanecznych - kroku podstawowego
* odpowiednie reagowanie ruchem na trzy rodzaje zmian agogiki, dynamiki i wysokości
dźwięku
* zabawy inhibicyjno - incytacyjne
5-latki
*sprawne poruszanie się w czasie biegu, marszu i podskoków
*poruszanie się cwałem, galopem, podskokami z nogi na nogę,
* umiejętne reagowanie ruchem na zmiany metrum, artykulacji akompaniamentu podczas
zabaw
* nauka prostych kroków i figur tanecznych
6-latki
*estetyczne poruszanie się przy różnego rodzaju marszach, biegach, skokach, cwałach
itp.
*szybkie i prawidłowe reagowanie na różne sygnały hamowaniem i pobudzaniem ruchu
oraz ustawianiem się w sali z zachowaniem równych odległości
* sprawne posługiwanie się rekwizytami w zabawach
* poznanie kroku podstawowego i prostych figur kilku tańców
3. Gra na instrumentach
Gra na instrumentach muzycznych jest bardzo atrakcyjną formą zabawy dla dzieci.
Poprzez grę dziecko kształci poczucie rytmu, wrażliwość na barwę, uczy się różnicowania
wysokości dźwięku oraz prowadzenia linii melodycznej.
Samodzielne muzykowanie wyzwala aktywność, rozwija wyobraźnię muzyczną i inwencję
twórczą.
Gra na instrumentach wpływa na koncentrację uwagi i zdyscyplinowanie, jest też
doskonałym środkiem rozwijania sprawności manualnych dziecka.
Po wstępnym okresie zapoznawania dziecka z barwą i budową instrumentów można
przejść do systematycznej nauki gry.
Do instrumentów o nieokreślonej wysokości dźwięku najbardziej popularnych w
przedszkolach należą: bębenek, tamburyn, grzechotka, kołatka, drewienka, tarka, trójkąt,
talerze oraz różnorodne brzękadełka wykonane przez dzieci przy pomocy nauczycielki.
Z instrumentów o określonej wysokości dźwięku można wykorzystać w przedszkolu:
dzwonki, ksylofony, metalofony i fortepian.
Szeroko należy stosować efekty akustyczne uzyskane poprzez ruch własnego ciała, jak
tupanie, uderzanie o uda itp.
Grę dzieci na instrumentach wykorzystujemy:
- w ćwiczeniach rytmicznych, słuchowych i ruchowych,
- w powiązaniu z piosenką,
- w zadaniach twórczych.
3-latki
*zapoznanie dzieci z budową i wyglądem instrumentów perkusyjnych: grzechotki, kołatki
i sposobem grania na nich
*szukanie w najbliższym otoczeniu przedmiotów, które wydają odgłosy, np. klucze,
papier, łyżeczki oraz próby wydobywania z nich dźwięków
* improwizowanie dźwiękiem - naśladowanie za pomocą instrumentów: szumu wiatru,
padającego deszczu
* wykorzystanie efektów akustycznych powstających przy ruchu własnego ciała:
klaskanie, tupanie, kląskanie itp.
* poznanie i rozróżnianie barwy dźwięku instrumentów muzycznych o określonej i
nieokreślonej wysokości dźwięku np. flet prosty - kołatka
4-latki
* zapoznanie z budową oraz sposobem gry na bębenku, tamburynie, trójkącie
*poznawanie i różnicowanie głosów instrumentów muzycznych w większym zakresie
* wykorzystanie gry na instrumentach do ćwiczeń słuchowych i rytmicznych
* wykorzystanie naturalnych efektów perkusyjnych: tupanie, klaskanie, itp. jako
akompaniamentu podczas słuchania i śpiewania piosenek
5-latki
*zapoznanie z budową i techniką gry na takich instrumentach melodycznych jak:
dzwonki, ksylofon, metalofon
*rozpoznawanie i nazywanie przedszkolnych instrumentów perkusyjnych oraz
usłyszanych w nagraniach
* stosowanie instrumentów i pomocy akustycznych do ilustrowania zjawisk przyrody,
improwizacji rytmicznych i melodycznych
* próby grania własnego akompaniamentu do piosenki
* szukanie nowych efektów brzmieniowych do muzycznego opracowania wierszy i
opowiadań
* stosowanie zmiennych technik gry na instrumentach perkusyjnych: uderzanie, tremolo,
klastery itp.
* wykonywanie akompaniamentu tutti i solo
6-latki
* doskonalenie techniki gry na instrumentach perkusyjnych
*utworzenie orkiestry perkusyjnej z dyrygentem
* wykonywanie na dzwonkach prostych fragmentów melodii znanych piosenek
* improwizacje rytmiczne na instrumentach do ćwiczeń ruchowych
* wymyślanie własnych melodii i swobodne granie ich na cymbałkach
* wykonywanie rytmów piosenek i prostych tematów rytmicznych na instrumentach
* improwizacje melodii na pentatonice
* wykonywanie akompaniamentu burdonowego do piosenek
* samodzielne wykonywanie prostych instrumentów perkusyjnych z wykorzystaniem
różnorodnych materiałów, np. puszek, pudełek, kapsli, koralików, fasoli itp.
* wykonywanie ostinata rytmiczno – melodycznego
4. Słuchanie muzyki
Zakres percepcji słuchowej dzieci w przedszkolu obejmuje trzy rodzaje aktywności:
- słuchania mowy ludzkiej, odgłosów cywilizowanego środowiska i głosów natury,
- słuchania śpiewu i gry instrumentalnej w czasie ćwiczeń i zabaw,
- słuchania muzyki "żywej" i z nagrań.
Dzieci powinny nauczyć się rozróżniać i klasyfikować te dźwięki i odgłosy oraz cechy
dźwięku, takie jak barwa, czas trwania i natężenie, rodzaj i odległość źródła pochodzenia
itd., a także umieć dostrzegać ich piękno.
3-latki
*wsłuchiwanie się w dźwięki mowy, odróżnianie głosu męskiego i żeńskiego
*spostrzeganie i rozróżnianie zjawisk akustycznych w otoczeniu społecznym i
przyrodniczym
* słuchanie piosenek z tekstem o treści zrozumiałej dla dzieci , ilustrowanych zabawką,
kukiełką, obrazkiem
* odróżnianie rejestrów dźwięków wydobywanych na pianinie: niskiego i wysokiego
* określanie czy muzyka jest głośna czy cicha