ZABURZENIA OSOBOWOŚCI TYPU BORDERLINE, moje, pielęgniarstwo, alkoholizm

MEDYCYNAMarta Ciulkin-KosiorekCoraz cz�ciej mamy do czynienia z podw�jn� diagnoz�. Rzadko zdarza si� tak, �e trafia do nas pacjent tylko z samym zespo�em uzale�nienia od alkoholu.ZABURZENIA OSOBOWO�CI TYPU BORDERLINE, A ZESPӣ UZALE�NIENIA OD ALKOHOLUZaburzenia osobowo�ci typu borderline (zotb) (F60.31) (synonimy: osobowo�� "z pogranicza" at the border; osobowo�� graniczna borderline personality; Borderline Personality Disorder, BPD) s� do�� trudne do zdefiniowania. Trudno je odr�ni� od nerwicy, zaburze� nastroju, psychoz, zaburze� organicznych, czy innych zaburze� osobowo�ci.Ekspert w dziedzinie zaburze� osobowo�ci dr Leland Heller twierdzi, �e w�a�ciwym okre�leniem dla ZOTB powinna by� dyslimbia, podkre�laj�ca medyczny charakter choroby uwarunkowany dysfunkcj� uk�adu limbicznego, a nie wynikaj�cy z balansowania "na granicy" (at the border) zaburze� osobowo�ci pacjenta mi�dzy psychoz� a rzeczywisto�ci� [1]. Zotb potrzebuje tak czy inaczej nowej nazwy ze wzgl�du na bardziej humanitarne podej�cie do pacjenta w toku terapii i w kontakcie jego z otoczeniem.Zotb wyst�puje u oko�o 2% ca�ej populacji, cz�ciej u m�odych kobiet rasy bia�ej (75%) [1,2,3]. Cz�sto wsp�istnieje z innymi zaburzeniami afektywnymi w rodzinie [1,4,5].Ryzyko zotb wzrasta w przypadku obci��e� rodzinnych alkoholizmem, uzale�nieniem lekowym [5,6,7,8].(Kryteria diagnostyczne osobowo�ci typu borderline przedstawia Tabela 1.)W etiologii zotb wyr�nia si� [3,9,10]: 1. Uszkodzenia organiczne m�zgu spowodowane np. urazem oko�oporodowym, zapaleniem m�zgu, urazem g�owy. 2. Fizyczne lub seksualne maltretowanie, porzucenie lub nadopieku�czo��.PSYCHODYNAMICZNE OKRE�LENIE ZOTBCechy rozszczepienia zwykle przemijaj�ce. Pacjenci czuj� niepohamowany gniew na kogo�, jednocze�nie nastawieni s� do ludzi przychylnie, nawet ambiwalentnie. W personelu pacjent budzi dwa rodzaje postaw: jedni go lubi�, inni nienawidz�.Pacjenci z zotb odznaczaj� si� niestabilno�ci� w stosunkach mi�dzyludzkich. Idealizuj� swoich terapeut�w, w��czaj� ich w rozmaite interakcje w celu pokonania w�asnej ambiwalencji. Nie�wiadomie pr�buj� wywo�a� u terapeuty takie uczucia, jakich sami do�wiadczaj� (projekcyjna identyfikacja).Mog� te� idealizowa� swoich potencjalnych opiekun�w i partner�w �yciowych. Chc� z nimi sp�dza� du�o czasu, dzieli� si� bardzo intymnymi zwierzeniami we wczesnym okresie znajomo�ci. Mog� szybko zmienia� nastawienie do bliskich os�b; z mi�o�ci przechodz� do nienawi�ci; gwa�townie zmieniaj� pogl�dy na temat bliskich.Maj� trudno�ci w przezwyci�eniu konflikt�w wewn�trznych zmieniaj� plany �yciowe, kryteria w�asnej warto�ci, opinie, relacje z innymi lud�mi. W stosunku do siebie przybieraj� wrog� postaw� czuj� wstr�t, nienawi�� do siebie, brak im jest punkt�w oparcia w sobie. Wyst�puj� u nich zachowania autodestrukcyjne: samookaleczenia (podcinanie �y�, przypalanie cia�a), my�li, plany i pr�by samob�jcze (810%). Te destrukcyjne zachowania wobec samego siebie s� zwykle poprzedzone i powodowane zagro�eniem separacj�, a pacjenci z zotb odczuwaj� silny l�k przed porzuceniem. Oczekuj� od innych np. od terapeut�w, bliskich, zwr�cenia na siebie wi�kszej uwagi. Samookaleczenia zdarzaj� si� podczas rozsta� i cz�sto przynosz� pacjentom ulg� przez to, �e "mog� co� poczu�" lub wyrazi� swoj� postaw� "bycia z�ym". Uog�lniona dysfunkcja ego prowadzi do zaburze� to�samo�ci, kt�re rozpoznaje si� przed uko�czeniem 40. roku �ycia.LECZENIE ZOTBPsychoterapia i leczenie farmakologiczne: leki przeciwdepresyjne, lit, niewielkie dawki neuroleptyk�w, karbamazepina.RokowanieZr�nicowane, z biegiem lat mo�liwa jest poprawa. Na zotb mog� jednak�e nak�ada� si�: samob�jstwo, samouszkodzenia, zaburzenia pod postaci� somatyczn�, przelotne psychozy reaktywne, psychozy atypowe, czy nadu�ywanie �rodk�w psychoaktywnych i zesp� uzale�nienia od alkoholu (kryterium 2 zotb). Wydaje si�, �e cechy zotb u�atwiaj� rozpoznawanie psychologicznych mechanizm�w uzale�nienia od alkoholu.Post�powanie z pacjentem z podw�jn� diagnoz�: zotb i zesp� uzale�nienia od alkoholu uzale�nienia od alkoholuWskazana jest psychoterapia, koniecznie w warunkach szpitalnych. Pacjent powinien mie� jednego terapeut�. �ci�le okre�lone zasady kontraktu terapeutycznego. Zdrowienie pacjenta polega na tym, �e terapeuta funkcjonuje dla pacjenta jako ego. Ego pacjenta o rozlanych granicach jest �r�d�em choroby, st�d rol� terapeuty jest jasne okre�lenie granic, za� wskazaniem dla pacjenta jest nieprzekraczanie tych granic. Osobnym problemem u pacjent�w z zotb jest l�k przed odrzuceniem, st�d przy rozwi�zaniu kontraktu nale�y przygotowa� pacjenta do rozstania. Zatem przed wypisaniem ze szpitala wskazane jest zwi�kszenie cz�sto�ci kontakt�w indywidualnych w celu przygotowania pacjenta do rozstania, zanim pacjent nas ubiegnie i sam na w�asne ��danie wypisze si� "zanim mnie odrzucisz, ja ci� ubiegn�, odejd� sam". Nale�y poinformowa� pacjenta na pocz�tku hospitalizacji, �e b�dzie mia� trudno�ci z rozstaniem si� z terapeut�.W leczeniu uzale�nienia coraz cz�ciej wyst�puj� podw�jne diagnozy. Nale�y zwr�ci� szczeg�ln� uwag� na dok�adne zbadanie pacjenta w celu postawienia w�a�ciwego rozpoznania, a nast�pnie zastosowania odpowiedniego post�powania terapeutycznego. By� mo�e w�r�d os�b uzale�nionych od alkoholu tak cz�sto spotykamy pacjent�w z zotb, poniewa� ich cz�ste frustracje i powsta�e w ich wyniku napi�cia sprzyjaj� si�ganiu po alkohol w celu redukcji tego napi�cia.Bibliografia:1. Heller LM: The Borderline Personality Disorder New Management Concepts. Article for Primary Care Physicians, November 2, 1991.2. The Demographic Profile of the Borderline Personality Disorder. J Clin Psychiatry, 47(4): 1968, 1986.3. Kaplan H, Sadock BJ: Psychiatria kliniczna, Pod red. S. Sidorowicza, Wydanie I polskie, Wydawnictwo Medyczne "Urban & Partner", Wroc�aw 1998, str. 175177.4. Ludolph PS, Westen D, Misle B i wsp.: The Borderline Diagnosis in Adolescents: Symptoms and Developmental History. Am J Psychiatry 1990, 147(4): 4706.5. Pinto A, Grapentine WL, Francis GB i wsp.: Borderline Personality Disorder in Adolescents: Affective and Congenitive Features. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 1996, 35(10): 133843.6. Garnet KE, Levy KN, Mattanah JJ, Edell WS, McGlashan TH: Borderline Personality Disorder in Adolescents: ubiquitous or specyfic? Am J Psychiatry 1994, 151:9,13802.7. Goldman SJ, D<8. Soloff PH, Lis JA, Kelly T i wsp.: Risk Factors for Suicidal Behavior in Borderline Personality Disorder. Am J Psychiatry 1994, 151:9, 131623.9. Cambor RL, Milman RB: Alcohol and Drug Abuse in Adolescents W: Levis M. Child and Adolescent Psychiatry. A Comprehensive textbook. Wydanie II, Williams & Wilkins 1996, str. 732736.10. Deckert GH: Psychiatry and Behavioral Medicine. Rypins<< Intensive Reviews. Wydanie I, LippincottRaven Publishers, Philadelphia 1997, str. 86.Marta Ciulkin-KosiorekAutorka jest lekarzem medycyny, w trakcie specjlaizacji z psychiatrii, jest absolwentk� STU, pracuje w Poradni Leczenia i Rehabilitacji Uzale�nie� w Bia�ymstoku.

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

kachorra.htw.pl