Choroby przewodu pokarmowego,
wątroby i trzustki
Czynności układu pokarmowego
• Trawienie i wchłanianie, w wyniku czego
dostarczane są składniki pokarmowe dla
wytwarzania energii, rozwoju , aktywności itd.
• Obrona przed wnikaniem przez barierę jelitową i
wątrobową antygenów pokarmowych i toksyn
• Wydalanie niestrawionych resztek pokarmowych
• Czynność endokrynna regulująca pracę układu
pokarmowego oraz pośrednio wpływająca na
metabolizm ogolnoustrojowy
1
2012-05-16
Objawy zaburzeń funkcji przewodu
pokarmowego
• Wymioty
• Biegunka
• Zaparcia
• Bóle brzucha
• Żółtaczka
• Encefalopatia (śpiączka)
• Krew w stolcu i wymiotach
• Wodobrzusze
• Objawy ogólne: apatia, jadłowstręt, stany
podgorączkowe, chudnięcie
Ostra biegunka
Definicja:
Jest to stan utrzymujący się nie dłużej niż
10 dni, w którym niemowlę karmione
sztucznie oddaje 3 lub więcej stolców/24h
lub jeden tzw. stolec patologiczny, czyli
zawierający śluz, krew lub ropę
Niemowlę karmione piersią – stolce są
częstsze i luźniejsze
2
2012-05-16
Przyczyny biegunek ostrych
• Zakażenia wirusowe (40-50% -rotawirusy)
• Zakażenia bakteryjne (Salmonella,
Shigella, Campylobacter jejuni,
Escherichia coli, Yersinia enterocolitica,
Clostridium deficile, Staphylococcus
aureus)
• Zakażenia pasożytnicze (Gardia lamblia)
• Zatrucia pokarmowe, błędy dietetyczne
• Leki (antybiotyki, środki przeczyszczające)
Biegunki rotawirusowe
Patogeneza:
• Wirus uszkadza dojrzałe
enterocyty obniżone
działanie disacharydaz (laktazy)
upośledzenie wchłaniania glukozy i Na
• Toksyna wirusowa wywołuje sekrecję
elektrolitów i wody do światła jelita
Objawy:
• Przebieg biegunki łagodny, stolce wodniste,
współwystępuje infekcja górnych dróg
oddechowych (20-40%) i wymioty (90%)
3
2012-05-16
Zasady postępowania
• Wywiad –czas trwania, obecność krwi,
otoczenie
• Ocena stopnia odwodnienia !!!
• Decyzja co do leczenia w warunkach
domowych (odwodnienie lekkie i
umiarkowane) lub szpitalnych
(odwodnienie ciężkie)
Ocena stopnia odwodnienia
Stopień
odwo-
dnienia
Pragnienie
skóra
Ubytek
masy
ciala
(%)
Niedobór
płynów
(ml/kg)
Stan
ogólny
Gałki
oczne
łzy
Jama
ustna i
język
I
lekkie
Spokojne,
przytomne
Prawidło-
wo napięte
są
Wilgo-
tne
Pije
normalnie
Fałd skórny
rozprostowuje
się normalnie
<5
<50
II
umiark
owane
Pobudzo-
ne
Zapadnięte brak
Suche
Pije
łapczywie,
spragnio-
ne
Fałd
rozprostowuje
się powoli
5-10
50-100
III
ciężkie
Podsypia-
jące, nie-
przytomne
wiotkie
Zapadnięte
podsycha-
jące
Brak
Bardzo
suche
Pije słabo
lub
niezdolne
do picia
Fałd
rozprostowuje
się bardzo
powoli
>10
>100
4
2012-05-16
Postępowanie
• W odwodnieniu lekkim i umiarkowanym – nawadnianie
płynami doustnymi, nie ma znaczenia, czy odwodnienie
jest hipo- izo- czy hiperosmotyczne – nawodnienie
doustne jest skuteczne niezależnie od stężenia Na w
surowicy
• U niemowląt karmionych piersią – kontynuowanie
karmienia naturalnego niezależnie od rodzaju
nawodnienia
• U karmionych sztucznie – odstawienie pokarmu na 4 h i
nawadnianie doustne, realimentację należy rozpocząć
po 4 h, mieszanką, którą podawano przed biegunką
• U niemowląt niedożywionych, u których biegunka nie
ustępuje w ciągu kilku dni – stosowanie mieszanek
hipoalergicznych lub bezlaktozowych (alergia na białka
mleka krowiego, nietolerancja laktozy)
Nawadnianie doustne
• Mechanizm sprzężonego aktywnego transportu
Na i glukozy w jelicie wraz z biernym
wchłanianiem wody
• Płyny nawadniające muszą ściśle określone
stężenie Na i glukozy:
Na – 60 mmol/l, glukoza -20-30 g/l
• Zbyt wysokie stężenie Na powoduje
hipernatremię, a glukozy biegunkę osmotyczną,
zbyt niskie – brak dostatecznego wchłaniania Na
i wody
5