Zachowania konsumenckie
Koncepcja E. Fromma:
Ø Dewiza współczesnego człowieka: „jestem tym co posiadam ,tym bardziej jestem im więcej mam”.
Człowiek jest egoistą skoncentrowanym na tym, aby coraz więcej posiadać, ogarnięty jest pasją posiadania. To jakie przedmioty posiadamy świadczy o tym kim jesteśmy.
Wg. Fromma konsumpcja uwalnia od niepokoju, ponieważ to co posiadamy nie może być nam odebrane.
Stanowimy społeczeństwo ludzi notorycznie nieszczęśliwych,samotnych,lękliwych,przygnębionych,destrukcyjnych,uzależnioych.
Współczesne pokolenie narażone jest ciągle na depresje ,frustrację, na poczucie zagubienia, niepewności. Związane jest to z szybkim tempem życia, którego ludzkość nie wytrzyma.
Koncepcja Maxa Webera:
Ø Konsumpcja uwodzi jednostkę, stanowi żelazną klatkę. Z jednej strony konsumpcja ogranicza wolność człowieka, zamykając go w klatce, z drugiej strony daje możliwość wyboru spośród nieograniczonej ilości przedmiotów.
Koncepcja Ritzera:
Ø Konsumpcja jest formą umagicznienia zracjonalizowanego świata. Magia świata konsumpcji przyciąga konsumentów. Nowe środki konsumpcji stają się świątyniami konsumpcji.
Koncepcja T.Veblena:
Ø Jednostka kupuje coraz droższe dobra, aby zdobyć uznanie, prestiż ze strony otoczenia. Konsumpcja na pokaz zaspokaja potrzebę psychiczną, daje poczucie, że jest się lepszym od innych.
Klasyfikacja sfer konsumpcji
Termin konsumpcja z łac. Consumptio – oznacz:
· Spożywanie
· Używanie
· Niszczenie
Znaczenie terminu konsumpcja:
1. Konsumpcja-bezpośredni akt spożycia, czyli bezpośrednie zaspokojenie pewnej potrzeby.
2. Konsumpcja-proces złożony z działań zachowań człowieka zmierzającego do bezpośredniego, pośredniego zaspokajania potrzeb
3. Konsumpcja-faz procesu reprodukcji społecznej
Segmenty sfery konsumpcji:
· potrzeby ludzkie
· środki zaspokajania potrzeb –przedmioty konsumpcji
· sposoby zaspokajania potrzeb- zachowania konsumpcyjne
· efekty zaspokajania potrzeb.
Potrzeba to stan psychofizyczny człowieka, przejawiający się w subiektywnym odczuciu braku czegoś lub pożądania jakiegoś dobra.
Jan Szczepański wyróżnia potrzeby:
· Rzeczywiste
· Otoczkowe
· Pozorne
Klasyfikacja sfery konsumpcji:
Ø Ze względu na podmiot:
· K. indywidualna
· K. grupowa
· K. zbiorowa
Ø Ze względu na źródło finansowania:
· K. prywatna
· K. publiczna
Zasady konsumpcji prywatnej:
A. Konkurencyjność
B. Wykluczalność
C. Dobrowolność konsumpcji
D. Finansowana ze środków prywatnych
Zasady konsumpcji publicznej:
A. Niekonkurecyjność
B. Niewykluczalność
C. Nieodmawialność
D. Finansowana ze środków publicznych
06.03.2013r.
Źródła pochodzenia dóbr konsumpcyjnych:
· Konsumpcja rynkowa
· Konsumpcja naturalna
· Konsumpcja społeczna
Klasyfikacja sfer konsumpcji:
1. Komercjalizacja konsumpcji-wzrost udziału konsumpcji rynkowej w globalnej konsumpcji gospodarstw domowych
2. Denaturalizacja konsumpcji-obniżenie udziału konsumpcji aturalnej w globalnej konsumpcji gospodarstw domowych.
Kategorie sfer konsumpcji:
Ø Poziom życia-stopień zaspokojenia potrzeb ludzkich
Ø Dobrobyt-zasób przedmiotów konsumpcji oraz środków finansowych będących w dyspozycji człowieka
Ø Sposób życia- sposób zaspokajania potrzeb
Ø Jakość życia- stopień satysfakcji człowieka z całokształtu swojej egzystencji.
Koszty konsumpcji:
1. Koszty przedkonsumpcyjne- powstałe w fazie organizacji konsumpcji
2. Koszty samego aktu konsumowania dobra
3. Koszty pokonsumpcyjne- bezpośrednie i pośrednie
Funkcje konsumpcji- rola jaką pełni konsumpcja w życiu społecznym i gospodarczym.
· Gospodarcze
· Społeczno-kulturowe
Prawidłowości rozwoju konsumpcji:
· Prawo Hermana Gossena:
· Prawo nasycalności albo prawo malejącej użyteczności krańcowej:
Ø „W miarę zwiększania się konsumpcji albo posiadania jakiegoś dobra, przyrost zadowolenia z konsumpcji każdej następnej jednostki zmniejsza się czyli maleje jego użyteczność krańcowa”
· Prawo Ernesta Engla: dochody a wydatki na żywność
Ø Im wyższy jest dochód i większy dobrobyt, tym stosunkowo mniejsza część dochodów przeznaczana jest na wydatki żywnościowe.
Ø W miarę wzrostu dochodów, udział wydatków na żywność w dochodach ogółem, obniża się.
3 sytuacje ekonomiczno-gospodarcze:
I. Sytuacja przedenglowska – prawo nie działa
II. Sytuacja englowska – prawo działa
III. Sytuacja poenglowska – prawo przestaje działać
· Hipoteza dochodu absolutnego J.M.Keynesa:
Ø Konsumpcja rośnie wraz z dochodami, lecz jej przyrost jest mniejszy od przyrostu dochodu.
· Hipoteza dochodu permanentnego M. Friedmana
Ø Poziom wydatków konsumpcyjnych nie jest uzależniony wprost od wielkości bieżących dochodów , lecz przede wszystkim od przeciętnego dochodu uzyskiwanego w dłuższym okresie.
· Hipoteza cyklu życia Franco Modiglianiego i Alberta Ando
Ø Ludzie kształtują swój poziom i strukturę konsumpcji nie tylko na podstawie wielkości aktywnych dochodów czy dochodów w perspektywie kilku lat, ale uwzględniają także spodziewane przyszłe dochody w skali całego, czyli pozostałego życia, a nawet włączają do tego rachunku spadek na rzecz swoich dzieci.
· Hipoteza dochodu relatywnego Jamsa Duesentterry”ego:
Ø Rozmiary konsumpcji gospodarstwa domowego zależą nie tyklo od bezwzględnego poziomu dochodu tego gospodarstwa i jego zmian, ale także od relacji do dochodów innych gospodarstw w bliższym lub dalszym otoczeniu społecznym.
Efekt rygla- mimo zmniejszania się dochodów, konsumenci starają się utrzymać dotychczasowy poziom konsumpcji.
· Prawo Marshalla:
Ø Wraz ze wzrostem cen, spada popyt i odwrotnie
Zmiany cen dóbr konsumpcyjnych – 3 efekty
1) Efekt dochodowy, majątkowy zmiany ceny
2) Efekt substytucyjny zmiany ceny
3) Efekt komplementarny zmiany ceny
· Paradoks Giffena:
Ø „Wraz ze wzrostem ceny danego dobra, popyt na to dobro nie obniża się lecz rośnie” np. podczas epidemii
Dobro Giffena tzn. dobro niższego rzędu, zwane dobrem poślednim.
· Paradoks Veblena:
Ø „Czynnik prestiżowy, czyli chęć wyróżniania się, zaimponowania otoczeniu, wzbudzenia zazdrości, powoduje że część ludzi chętniej nabywa dobra ekskluzywne, droższe,”
· Paradoks spekulacyjny:
Ø Występuje on zazwyczaj przy ciągłych zmianach cen np. giełdy towaroe i kapitałowe.
· Paradoks sezonowości-
13.03.2013r.
Typologia decyzji konsumenta:
1.Decyzje impulsywne:
1. Bardzo krótki
2. Niska
3. Produkt standardowy
4. Brak
2.Decyzje nawykowe:
1. Krótki
2. Niska
3. Produkt standardowy
4. Brak
3.Decyzje nierutynowe:
1. Średni
2. Przeciętna do wysokiej
3. Możliwość wyboru pewnych cech
4. W pewnym zakresie
4.Decyzje rozważne:
1. Długi
2. Bardzo wysoka
3. Produkt na zamówienie
4. W znacznym zakresie
1-czas poszukiwania inf o produkcie
2-cena produktu
3-cechy produktu
4-możliwość negocjacji.
Rozpoznawanie sposobów zaspokojenia potrzeby:
§ Odwołanie się do własnego doświadczenia i posiadanej wiedzy nt. różnych produktów
§ Skorzystanie z doświadczeń innych osób lub inf. udostępniane przez mass media
§ Kombinacja dwóch powyższych.
Modele decyzji rodzinnych:
...