Zalecenia postepowania biopsja, pielęgniarstwo

//-->.pos {position:absolute; z-index: 0; left: 0px; top: 0px;}NOWOTWORY Journal of Oncology•2007•volume 57Number 3•319–322Rekomendacje • RecommendationsZalecenia postępowania w zakresie biopsji mammotomicznejK. Herman, J. Baron, P. Bednarski, J. Haduch, J. Hoffman, J. Jaśkiewicz,P. Kasprzak, A. Komorowski, R. Laskowski, E.Łuczyńska,Z. Mentrak, J. Mituś,P. Murawa, A. Nowak, J. Nowicki, I. Pawłowska-Stojčev, G. Pietrzyk, T.J. Popiela,W. Polkowski, J. Ryś, P. Skotnicki, J. Słuszniak, A. Stanisławek, A. Stelmach,Z. Stoičev, A. Szawłowski, B. Szynglarewicz, E.Śrutek,E. Towpik, A. Urbaniak,K. Wardzyńska, E. Wesołowska, P. Wieczorek, G. Wilk, J. WłochGuidelines regarding mammotomic biopsyA. Standardy organizacyjneStandard pracowni mammotomicznej1. Personel wykonujący biopsję musi posiadać certyfikatuprawniający do jej wykonywania. Certyfikat winienbyć wydany przez Polskie Lekarskie TowarzystwoRadiologiczne we współpracy z Polskim TowarzystwemChirurgii Onkologicznej. Lekarze dopuszczeni do wy-konywania mammotomii muszą przeprowadzić mini-mum 10 zabiegów w obecności doświadczonych w mam-motomii specjalistów, co winno być poświadczoneodpowiednim zaświadczeniem. Certyfikat powinienbyć podpisany przez 3 osoby: przedstawiciela PLTR,PTCHO oraz osobę przeprowadzającą szkolenie.2. Pracownia winna być wyposażona w wysokiej jakościsprzęt do wykonywania biopsji.3. Gabinet mammotomiczny musi spełniać warunki gabi-netu zabiegowego i posiadać zestaw do zaopatrzeniachirurgicznego (w tym zestaw przeciwwstrząsowyi tlen).4. Pracownia (jeśli nie jest częścią szpitala specjalistycz-nego) musi mieć podpisaną umowę z chirurgicznymoddziałem zabiegowym na leczenie chirurgiczne ewen-tualnych powikłań przez 24 godziny na dobę, 7 dniw tygodniu.5. Pracownia (jeśli nie jest częścią szpitala specjalistycz-nego) musi mieć podpisaną umowę z zakładem histo-patologii.6. Ośrodki przeprowadzające mammotomię zobowią-zane są do kontroli jakości badań obrazowych zgod-nie z obowiązującymi przepisami. Dane zbiorcze prze-prowadzonych mammotomii powinny być przekazywa-ne do Sekcji Mammografii i Diagnostyki ObrazowejStandard dokumentacji biopsjimammotomicznej pod USG1. Przed zabiegiem pacjent musi posiadać:– dokumentację obrazową USG w 2 płaszczyznachz podaniem 3 wymiarów zmiany i jej lokalizacji– strona i miejsce wg tarczy zegarowej, odległośćod brodawki,– wypełnioną kartę kwalifikacyjną (wywiad, obciąże-nia chorobowe itd.).2. Karta biopsji mammotomicznej – ujednolicony dlawszystkich ośrodków druk z dołączonymi zdjęciami(w 2 projekcjach) w momencie spozycjonowania igłyoraz zaraz po biopsji.3. Ujednolicony we wszystkich ośrodkach druk infor-macji i zaleceń dla pacjentki po biopsjizinformacjąo pozostawieniu lub nie znacznika i jego typu.4. Karta informacyjna lub karta biopsji dla pacjentki.5. Wyżej opisana dokumentacja wykonania biopsji mam-motomicznej winna zastąpić dotychczasowe dokumen-ty.Standard dokumentacji biopsjimammotomicznej stereotaktycznej (podkontroląmammografii)1. Przed zabiegiem pacjentka musi posiadać:– dokumentację obrazową mammograficzną z poda-nymi wymiarami zmiany i jej lokalizacją – kwa-dranty,– wypełnioną kartę kwalifikacyjną procedury.2. Dokumentację obrazową mammografii cyfrowej wyko-nanego zabiegu, w tym zdjęcia usuniętych wycinków,w przypadku mikrozwapnień – archiwum (ZIP, CD,dokumentacja RTG).Sutka Polskiego Lekarskiego Towarzystwa Radio-logicznego (PLTR).Pod patronatem: Polskiego Lekarskiego TowarzystwaRadiologicznego, Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej.3203. Karta biopsji mammotomicznej – ujednolicony dlawszystkich ośrodków druk z informacją o pozosta-wionym lub nie zaciskowym znaczniku tkanek (klips)i jego typie.4. Ujednolicony we wszystkich ośrodkach druk informa-cji i zaleceń dla pacjentki po biopsji.5. Karta informacyjna lub karta biopsji dla pacjentki.6. Wyżej opisana dokumentacja wykonania biopsji mam-motomicznej winna zastąpić dotychczasowe dokumen-ty.10. Wycinki układać kolejno zgodnie z zaleceniamipatomorfologa.11. Po zakończeniu biopsji wykonać zdjęcie kontrol-ne miejsca diagnozowanego.12. Odessać krew z loży zabiegu, przestawić pro-gram na „pozycjonowanie”, zamknąć komorę,a następnie wysunąć igłę z piersi.13. W razie potrzeby założyć znacznik do loży.14. Zdezynfekować okolicę nacięcia skóry.15. Założyć sterylny, uciskowy opatrunek na lożęi miejsce nacięcia.16. Założyć opatrunek z bandaża elastycznego, ewen-tualnie lód na okolicę zabiegu.III. Postępowanie po biopsji mammotomicznej1. Umieścić wycinki w roztworze formaliny zgod-nie z wymogami pracowni patomorfologicznej.Oznaczyć pojemnik danymi pacjentki.2. Wypełnić druk skierowania na badanie hist-patzgodnie z zaleceniami patomorfologa.3. Wypełnić kartę biopsji mammotomicznej.4. Wydać pacjentce kartę biopsji lub kartę informa-cyjną oraz druk zaleceń i informacji po zabiegu.5. W razie powikłań w trakcie zabiegu postępowaćwg zaleceń „powikłania biopsji mammotomicz-nej”.Procedura biopsji mammotomicznejstereotaktycznejZgodnie z Prawem Atomowym biopsję mammotomicznąpod kontrolą mammografii musi wykonywać radiolog lublekarz innej specjalności, o ile posiada uprawnienia dowykonywania procedur medycznych z użyciem promie-niowania jonizującego, potwierdzone przez SpecjalistęKrajowego d/s Radiologii i Diagnostyki Obrazowej.I. Przygotowanie do zabiegu– kalibracja zestawu Mammotest (technik radiolo-giczny), przeprowadzana każdorazowo, przed bio-psjami, w dniu zabiegowym,– wywiad chorobowy, kwalifikacja chorej do zabie-gu,– pisemna zgoda pacjentki na biopsję mammoto-miczną,– wybór rozmiaru igły biopsyjnej, złożenie sterylne-go, jednorazowego zestawu do biopsji (igła, zestawrurek, pojemnik próżniowy),– uruchomienie i kalibracja aparatu do mammoto-mii.II. Biopsja mammotomiczna stereotaktyczna1. Ułożyć pacjentkę na stole zabiegowym w pozycjina brzuchu (pierś do diagnostyki w polu kamery,ręka po stronie piersi badanej w pozycji do tyłu,wzdłuż ciała, podłożyć wałek pod bark).2. Zlokalizować diagnozowaną zmianę w skanachmammografii cyfrowej, w projekcji CC, a następ-B. Opis procedury biopsjiProcedura biopsji mammotomicznej podkontroląUSGI. Przygotowanie do zabiegu– wywiad chorobowy, kwalifikacja chorej do zabie-gu,– pisemna zgoda pacjentki na biopsję mammoto-miczną,– USG kontrolne piersi z lokalizacją i oceną zmi-any do biopsji mammotomicznej – dokumentacjazdjęciowa,– wybór rozmiaru igły biopsyjnej, złożenie sterylne-go, jednorazowego zestawu do biopsji (igła, zestawrurek, pojemnik próżniowy),– uruchomienie i kalibracja aparatu do mammot-omii.II. Biopsja mammotomiczna pod kontrolą USG1. Ułożyć pacjentkę na stole zabiegowym w dogod-nej dla wykonującego pozycji.2. Zlokalizować pod USG diagnozowaną lub usu-waną zmianę.3. Zdezynfekowaćśrodkiemodkażającym polezabiegu.4. Podać znieczulenie miejscowe pod kontrolą USG(skóra, gruczoł nad i pod zmianą oraz kanał igłybiopsyjnej). Jeśli w czasie zabiegu wystąpią dole-gliwości bólowe podać do komory biopsyjnej,przez kranik w zestawie rurek,środekznieczula-jący, wcześniej przestawiając program na „pozy-cjonowanie” (zamknąć igłę do brzegu bliższegokomory).5. Naciąć skórę skalpelem w miejscu zaplanowane-go wprowadzenia igły biopsyjnej.6. Wprowadzić w gruczoł zamkniętą igłę biopsyjnąna programie „pozycjonowanie”.7. Pod kontrolą obrazu USG umieścić igłę podzmianą, tak aby znajdowała się ona w centrumkomory wycinającej. W przypadku kiedy niemożna wprowadzić igły pod zmianę – zastosowaćpodejście boczne.8. Otworzyć komorę igły, sprawdzić położeniew projekcji wzdłużnej i poprzecznej wobec zmia-ny, wykonać zdjęcie komory i zmiany.9. Przestawić program na „cięcie”. Pobierać wycinkigodzinowo, w systemie wachlarza.321nie w tzw. projekcjach „stereo” lub skośnychodpowiednio +15 i -15 stopni.Oznaczyć na zdjęciach, kursorem monitora, zmia-nę do diagnostyki, wyznaczyć parametry zabiegu(automatyczne ustawienie igły).Zdezynfekowaćśrodkiemodkażającym polezabiegu.Podać znieczulenia miejscowe (skóra i gruczołz uwzględnieniem głębokości wprowadzenia igłyoraz kanał wejścia).Jeśli w czasie zabiegu wystąpią dolegliwości bólo-we, podać do komory biopsyjnej, przez kranikw zestawie rurek,środekznieczulający, wcześniejprzestawiając program mammotomu na „pozy-cjonowanie” (zamknąć igłę do brzegu bliższegokomory).Naciąć skórę skalpelem w miejscu zaplanowane-go wprowadzenia igły biopsyjnej.Wprowadzić w gruczoł zamkniętą igłę biopsyjnąna programie „pozycjonowanie” na wyznaczonągłębokość.Wykonać 2 zdjęcia stereopre firecelem kontrolipoprawności „toru” igły.Wystrzelić igłę i skontrolować prawidłowość poło-żeniakomory igły w projekcjachpost fire.Przestawić program na „cięcie”. Pobierać wycinkigodzinowo, w systemie tarczy zegara (co drugągodzinę lub co godzinę w zależności od potrze-by).Wycinki układać kolejno zgodnie z zaleceniamipatomorfologa.W trakcie biopsji, po częściowym wyprowadzeniuigły (należy się starać nie wyjmować całkowicieigły z piersi) powinno się skontrolować miejscepobrania (określenie pozostałości lub miejscawymagającego pobrania dodatkowych wycin-ków).Odessać krew z loży zabiegu i jeśli jest takapotrzeba, założyć znacznik.Przestawić program na „pozycjonowanie”, zam-knąć komorę, a następnie wysunąć igłę z piersi.Po zakończeniu biopsji wykonać zdjęcie kontrol-ne miejsca diagnozowanego i preparatu.Zdezynfekować okolicę nacięcia skóry, założyćsterylny, uciskowy opatrunek na loże i miejscenacięcia.Założyć opatrunek z bandaża elastycznego, ewen-tualnie lód na okolicę zabiegu.5. W razie powikłań w trakcie zabiegu postępować wgzaleceń „powikłania biopsji mammotomicznej”.3.C. Powikłania1. Krwotok – w trakcie zabiegu odessanie krwi przyużyciu sprzętu mammotomicznego, ucisk ręczny(3-5 min), opatrunek bandażowy, uciskowy, lód; rewi-zja chirurgiczna przy nieustępującym krwawieniu.2. Krwiak po zabiegu – maści z heparyną, hirudyną lubp/zapalne, okłady z altacetu przez 7-10 dni po za-biegu.3. Zapalenie piersi – antybiotyk o szerokim spektrumdziałania, ewentualnie nacięcie i drenaż ropnia.4. Odma opłucnowa – natychmiastowa hospitalizacjai odpowiednie leczenie.5. Zbyt duże przecięcie skóry – zszycie rany.4.5.6.7.D. Kontrole po biopsji mammotomicznejObrazowe badania kontrolne są niezbędne i powinny byćprzeprowadzane w ośrodku, w którym zakwalifikowanodo biopsji lub w którym wykonano biopsję mammoto-miczną.8.9.10.E. Wskazania do zabieguWskazania do wykonania biopsji mammotomicznej winnybyć stawiane przez uprawnionego lekarza.Ws k a z a n i a d o b i o p s j i m a m m o t o m i c z n e jA. Pod kontrolą USG1. Zmianyłagodne– BI-RADS 2:– torbiel nawracająca objawowa,– fibroadenoma<2 cm u kobiet <30 r.ż. (przykancerofobii, planowaniu ciąży),– fibroadenoma<2 cm u kobiet >30 r.ż. (zawsze,chybażeFA jest stacjonarne).2. Zmiany podejrzane – BI-RADS 4.Zmiana do 2 cm w tym także (poszerzony przewódz podejrzeniem brodawczaka, torbiel z podejrzanymrozrostem).3. Zmiany podejrzane – BI-RADS 5.B. Stereotaktyczna pod kontrolą MGR(powinna być wykonywana, gdy zmiany są niewidocz-ne w USG oraz zawsze w przypadku mikrozwapnień,które nawet, jeśli są widoczne pod USG powinny byćusuwane pod kontrolą mammografii).1. Zmiany podejrzane – BI-RADS 4:– podejrzane mikrozwapnienia (1 ognisko do 2 cmlub kilka ognisk do 1 cm),– zacienienie lite (nie mające cech torbieli) <2 cm.2. Zmiany podejrzane – BI-RADS 5.11.12.13.14.15.16.17.III. Postępowanie po biopsji mammotomicznej1. Umieścić wycinki w roztworze formaliny zgod-nie z wymogami pracowni patomorfologicznej.Oznaczyć pojemnik danymi pacjentki.2. Wypełnić druk skierowania na badanie hist-patzgodnie z zaleceniami patomorfologa.3. Wypełnić kartę biopsji mammotomicznej.4. Wydać pacjentce kartę biopsji lub kartę informa-cyjną oraz druk zaleceń i informacji po zabiegu.322Uwaga:powyższe wskazania mogą ulegać poszerze-niu w przypadkach zwiększonego ryzyka wystąpienia rakapiersi!13. Dr Adam Nowak – Centrum Onkologii w Bydgoszczy– adamn1@tlen.pl14. Dr med. Jacek Nowicki – Wojskowy Szpital Klinicznywe Wrocławiu – j.nowicki69@wp.pl15. Dr Iwona Pawłowska-Stojčev – Wojewódzki SzpitalSpecjalistyczny w Słupsku – iwona_5000@wp.pl16. Dr med. Grażyna Pietrzyk – Wojskowy Szpital Kli-niczny we Wrocławiu – gpietrzyk@poczta.onet.pl17. Dr med. Tadeusz J. Popiela – Collegium MedicumUniwersytetu Jagiellońskiego – msjpopie@cyf-kr.edu.pl18. Prof. dr hab. Wojciech Polkowski – Akademia Me-dyczna w Lublinie – wojciech.polkowski@am.lublin.pl19. Doc. dr hab. Janusz Ryś – Centrum Onkologii –Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Krakowie– z5rys@cyf-edu.kr.pl20. Dr med. Piotr Skotnicki – Centrum Onkologii –Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Krakowie– pskotnicki@vp.pl21. Dr med. Janusz Słuszniak –ŚwiętokrzyskieCentrumOnkologii – Janusz.Sluszniak@onkol.kielce.pl22. Doc. dr hab. Andrzej Stanisławek – Akademia Me-dyczna w Lublinie – andrzej.stanislawek@am.lublin.pl23. Doc. dr hab. Andrzej Stelmach – Centrum Onkologii– Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Krakowie– stelmachaw@poczta.onet.pl24. Dr med. Zoran Stojčev – Wojewódzki Szpital Spe-cjalistyczny w Słupsku – stojcev@wp.pl25. Prof. dr hab. Andrzej Szawłowski – Centrum On-kologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curiew Warszawie – szawlowski@coi.waw.pl26. Dr med. Bartłomiej Szynglarewicz – DolnośląskieCentrum Onkologii – szynglarewicz.b@dco.com.pl27. Dr EwaŚrutek– Centrum Onkologii w Bydgoszczy– michus@atr.bydgoszcz.pl28. Prof. dr hab. Edward Towpik – Centrum Onkologii– Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie– redakcja@coi.waw.pl29. Doc. dr hab. Andrzej Urbanik – Collegium MedicumUniwersytetu Jagiellońskiego – aurbanik@mp.pl30. Dr med. Katarzyna Wardzyńska – Centrum Onko-logii w Warszawie – katarzyna.wardzynska@wp.pl31. Dr med. Ewa Wesołowska – Centrum Onkologiiw Warszawie – ewawu7@wp.pl32. Prof. dr hab. Paweł Wieczorek – Akademia Me-dyczna w Lublinie – wieczornyp@interia.pl33. Prof. dr hab. Grażyna Wilk – Pomorska AkademiaMedyczna – wilkg@sci.pam.szczecin.pl34. Dr med. Jan Włoch – Centrum Onkologii – Insty-tut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Gliwicach– janwloch@vp.plPrzyjęto do druku: 19 marca 2007 r.F. Propozycje dla NFZ1. Dopuszczenie metody w ramachświadczeńjednodnio-wych.2. Wprowadzenie biopsji diagnostycznych w proceduryambulatoryjne.3. Rozszerzenie procedury o odpowiednio wyposażonepracownie radiologiczne, oddziały chirurgiczne.4. Wycena procedury na poziomie min. trzykrotnie wyż-szym od ceny igły biopsyjnej.5. Ze względu na ograniczone wskazania do stosowaniadrogich markerów, powinny być one oddzielnie refun-dowane przez NFZ.G. Uwagi końcoweWyżej opisane zalecenia dotyczą biopsji mammotomicz-nej, ale mogą one ulec modyfikacji pod kątem innychsystemów diagnostycznych. Zalecenia te będą ponadtoulegały uaktualnieniom (nie częściej niż corocznie).Powyższe zalecenia zostały opracowane przez nastę-pujący Zespół:Prof. dr hab. Krzysztof Herman – Centrum Onkologii– Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Krakowie– Przewodniczący hermank@onet.eu1. Doc. dr hab. Jan Baron –ŚląskaAkademia Me-dyczna – janb@onet.pl2. Dr med. Piotr Bednarski –ŚląskaAkademia Me-dyczna – piotrbednarski@post.pl3. Dr med. Jacek Haduch –ŚwiętokrzyskieCentrumOnkologii – haduchjacek@poczta.onet.pl4. Dr med. Jacek Hoffman – Centrum Onkologiiw Bydgoszczy – jhoffman@poczta.fm5. Prof.dr hab. Janusz Jaśkiewicz – Akademia Medycz-na w Gdańsku – januszj@amg.gda.pl6. Dr med. Piotr Kasprzak – Dolnośląskie CentrumOnkologii – kasp@poczta.onet.pl7. Dr Andrzej Komorowski – Centrum Onkologii– Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Krakowie– alkomorowski@wp.pl8. Dr med. Ryszard Laskowski – Centrum Onkologiiw Bydgoszczy – laskowskir@co.bydgoszcz.pl9. Dr med. ElżbietaŁuczyńska– Centrum Onkologii– Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Krakowie– dgn.ela@interia.pl10. Dr med. Zbigniew Mentrak – Centrum Onkologii– Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie– mentrakz@wp.pl11. Prof. dr hab. Jerzy Mituś – Centrum Onkologiiw Krakowie – mitusj@wp.pl12. Prof. dr hab. Paweł Murawa – Wielkopolskie Cen-trum Onkologii – pawel.murawa@wco.pl

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

kachorra.htw.pl