Zawał serca - Infarctus myocardi.
Etiologia.
Zawał mięśnia sercowego jest to martwica komórek mięśniowych określonego obszaru serca, wywołana zamknięciem światła naczynia wieńcowego najczęściej w wyniku pęknięcia blaszki miażdżycowej. Zawał serca może wystąpić w każdym obszarze mięśnia sercowego, najczęściej występuje w obrębie ściany lewej komory. Zawał może obejmować całą grubość mięśnia (zawał pełnościenny) lub warstwę podwsierdziową (zawał niepełnościenny - zawał bez załamka Q w zapisie EKG).
Ponad 90% zawałów mięśnia sercowego spowodowanych jest całkowitym zamknięciem światła tętnicy wieńcowej przez zakrzep powstały w wyniku pęknięcia blaszki miażdżycowej zwężającej tętnicę.
Rodzaje:
- zawał przedniej ściany serca
Zawał przedniej ściany serca spowodowany jest zamknięciem gałęzi zstępującej lewej tętnicy wieńcowej (LAD - left anterior descending).
- zawał przednio-boczny
Martwica mięśnia sercowego spowodowana jest zatrzymaniem przepływu przez: główny pień gałęzi okalającej (Cx) lewej tętnicy wieńcowej lub jego odnogi oraz odnogę boczną gałęzi zstępującej lewej tętnicy wieńcowej (odnoga od LAD).
- zawał przednio-przegrodowy
Martwica mięśnia sercowego spowodowana jest zamknięciem gałęzi zstępującej lewej tętnicy wieńcowej - LAD (Left Anterior Descending).
- zawał rozległy przedni
Martwica mięśnia sercowego spowodowana jest zatrzymaniem przepływu przez: główny pień lewej tętnicy wieńcowej oraz obie główne gałęzie tętnicy wieńcowej;
- zawał dolnej ściany serca
Martwica mięśnia sercowego spowodowana jest zamknięciem: gałęzi zstępującej prawej tętnicy wieńcowej (80%) oraz gałęzi okalającej lewej tętnicy wieńcowej (20%)
- zawał tylnej ściany serca
Martwica mięśnia sercowego spowodowana jest zamknięciem: dalszego odcinka gałęzi okalającej (Cx) - lewej tętnicy wieńcowej oraz tylno-bocznej odnogi gałęzi zstępującej prawej tętnicy wieńcowej.
Postacie:
- bólowa (najczęciej)
- obrzękowa (obrzęk płuc)
- wstrząsowa (wstrząs kardiogenny)
- brzuszna (objawy brzuszne)
- mózgowa (zespoły neurologiczne)
- bezobjawowa
Przyczyny:
- kurcz tętnicy wieńcowej
- wrodzona wada naczyń wieńcowych
- zmiany zatorowo-zakrzepowe w tętnicach wieńcowych
a
- wady zastawek serca
- zatrucie czadem, przedawkowanie narkotyków (np.amfetaminy)
- inne;
Objawy:
- wystąpienie zawału często jest sprowokowane dużym wysiłkiem fizycznym (ciężka praca fizyczna, szybkie chodzenie, wchodzenie po schodach itp.) lub sytuacją stresową.
- bardzo silny, długotrwały ból zamostkowy (ponad 30 min.), pacjent opisuje ten ból jako rozpierający, ściskający, duszący. Charakter bólu jest tępy, rozpierający, rozrywający, ściskający, duszący, rwący, palący. Lokalizacja bólu: zwykle za mostkiem lub po lewej stronie klatki piersiowej (w bardzo rzadkich przypadkach z prawej). Ból zawałowy często promieniuje (rozchodzi się) do lewego barku, ramienia, stawu łokciowego, dłoni, do szyi, gardła, żuchwy lub pleców. U niektórych pacjentów dolegliwości mają charakter nietypowy i trudno je rozpoznać - zwłaszcza przy zawale dolnej ściany serca, w którym często jedynymi dolegliwościami są: ból brzucha, nudności, wymioty, złe samopoczucie.
- zamiast bólu można również odczuwać duszność ("subiektywne uczucie braku tchu") i uczucie ciężaru na klatce piersiowej.
- znaczne osłabienie, które może prowadzić do zasłabnięcia i utraty przytomności.
- silny lęk
- chory jest "zlany" zimnym potem.
- ciśnienie tętnicze krwi może być normalne, niskie lub podwyższone.
- tętno z reguły jest przyśpieszone, może być jednak zwolnione.
Powikłania:
- zaburzenia rytmu serca (arytmia), także migotanie komór (najgroźniejszy rodzaj arytmii)
- blok przedsionkowo-komorowy serca
- niewydolność krążenia (lewokomorowa, obukomorowa)
- wstrząs pochodzenia sercowego
- zatrzymanie krążenia
- nagły zgon pacjenta
Rokowanie:
- rokowanie w zawale mięśnia sercowego jest poważne
- śmiertelność w ciągu pierwszych 24 godzin sięga 30%
- pobyt pacjenta w szpitalu i odpowiednie leczenie znacznie zmniejszają ryzyko zgonu pacjenta