PRAWO CYWILNE - ZOBOWIĄZANIA CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA
SPRZEDAŻ
4.Sprzedaż
II. Pojęcie
Treść umowy sprzedaży znamionują następujące elementy przedmiotowo istotne (essentialia negotii).
a) Pierwszym jest zobowiązanie sprzedawcy do przeniesienia na kupującego własności rzeczy oraz wydania rzeczy. Art. 555 KC. każe uznawać za sprzedaż umowy mające na względzie przeniesienie innych niż własność, zbywalnych podmiotowych.. Przedmiotem sprzedaży może być także zespół składników materialnych i niematerialnych tworzących przedsiębiorstwo
b) Kolejnym składnikiem przedmiotowo istotnym jest zobowiązanie kupującego do zapłaty ceny, tj. oznaczonej sumy pieniężnej.
c) Trzeci element polega na istnieniu między obowiązkami stron takiej zależności, która przesądza o zakwalifikowaniu umowy sprzedaży do klasy umów wzajemnych. Według KC sprzedaż jest umową zobowiązującą
III. Zawarcie umowy
1. Konsensualność
Umowa sprzedaży ma charakter konsensualnej czynności prawnej. Wydanie rzeczy nie jest, więc konieczną przesłanką jej zawarcia, lecz elementem wykonania zawartej umowy
2. Forma
Kodeksowe przepisy o umowie sprzedaży nie zastrzegają dla niej żadnej formy szczególnej. Natomiast na mocy innych przepisów wymagana jest forma aktu notarialnego dla sprzedaży nieruchomości, użytkowania wieczystego oraz spadku. Zbycie przedsiębiorstwa powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.
Przy sprzedaży rzeczy ruchomych forma umowy jest w zasadzie dowolna
3. Tryb
Do zawarcia umowy sprzedaży może dojść w wyniku zastosowania różnych technik. Najczęściej zawiera się ją w sposób określony ogólnymi przepisami prawa cywilnego - przez przyjęcie oferty, w drodze negocjacji, aukcji lub przetargu.
4. Minimalny (konieczny) zakres konsensusu
Do zawarcia umowy sprzedaży niezbędne jest porozumienie stron w zakresie elementów konstytuujących jej treść, do których należą: określenie przedmiotu sprzedaży oraz ceny. Elementy te muszą być wyznaczone przez same strony; sąd niema kompetencji do ich ustalenia.
Sprzedawane rzeczy mogą być oznaczone, co do tożsamości albo tylko gatunkowo. Sprzedaż może też dotyczyć rzeczy lub praw przyszłych.
Określenie ceny nie wiąże się z koniecznością wskazania w umowie oznaczonej liczbowo konkretnej kwoty pieniężnej. Wystarczy, jeżeli strony wskażą w umowie tylko podstawy do ustalania ceny
5. Ograniczenia
Przejawiają się one w wyłączeniu niektórych dóbr z obrotu cywilnoprawnego, reglamentacji towarów w obrocie krajowym(zezwolenia, koncesje) i zagranicznym (kontyngenty) w szczególnych przesłankach sprzedaży odnoszących się do niektórych podmiotów i dóbr materialnych.
Sprzedaż nieruchomości należących do skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego może nastąpić przy zachowaniu szczególnych wymagań takich jak: obowiązkowy przetarg, pierwszeństwo wskazanych w ustawie nabywców, odpowiednia kalkulacja ceny
Swoiste ograniczenia wiążą się z nabywaniem nieruchomości w Polsce przez cudzoziemców. Zezwolenia udziela minister właściwy do spraw wewnętrznych. Od cudzoziemca ponadto wymaga się wykazania jego więzi z RP, do okoliczności potwierdzających tę więź należą: polskie pochodzenie, związek małżeński z obywatelem RP, zezwolenie na zamieszkanie w RP, wykonywanie na terytorium RP działalności gospodarczej.
IV. Obowiązki sprzedawcy
1. Przeniesienie własności
2. Wydanie rzeczy
a) Rzecz musi być oznaczona w umowie sprzedaży, a sprzedawca powinien wydać rzecz zgodnie z treścią umowy. Kupujący może zastrzec, że dopiero po zawarciu umowy określi bliżej cechy kupionej rzeczy. W przypadku zwłoki kupującego sprzedawca może
1) wykonać uprawnienia, jakie przysługują wierzycielowi w razie zwłoki dłużnika ze spełnieniem świadczenia wzajemnego
2) dokonać sam oznaczenia; staje się ono dla kupującego wiążące po bezskutecznym upływie terminu do odmiennego oznaczenia.
b) Termin i miejsce wydania rzeczy z reguły określa umowy stron, jeśli nie zostały oznaczone to art. 455 KC, co do terminu i art. 454 co do miejsca spełnienia świadczenia
c) wydanie rzeczy powinno nastąpić wraz z odpowiednimi dokumentami związanymi z rzeczą (instrukcja i inne niezbędne informacje)
d) Z wydaniem rzeczy wiąże się obowiązek należytego opakowania i zabezpieczenia rzeczy.
e) Koszty wydania rzeczy obciążają sprzedawcę chyba, że co innego wynika z umowy albo odrębnych przepisów
f) Z momentem wydania rzeczy wiąże norma dyspozytywna, art 548 KC dwa szczególne następstwa prawne, a mianowicie na kupującego przechodzą
1) korzyści i ciężary związane z rzeczą
2) niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy
V. Obowiązki kupującego
1. Odebranie rzeczy
2. Zapłata ceny
Cena jako zobowiązanie pieniężne, może być na obszarze, RP wyrażona tylko w pieniądzu polskim
W KC zostały wyróżnione trzy rodzaje cen
1) cena sztywna- wyłączająca wszelką swobodę stron w ustalaniu cen w umowie.
2) cena maksymalna- ogranicza tylko jednokierunkową swobodę decyzji stron
3) cena minimalna
Z kolei ze względu na metodę reglamentacji ceny można na tle KC wyróżnić:
1) oznaczenie ceny w jednostkach pieniężnych,
2) wskazanie sposobu obliczania ceny za rzeczy określonego rodzaju
Ustawa o cenach wprowadziła następujący podział cen:
1) ceny uzgadniane przez stronę
2) ceny urzędowe ustalane w rozporządzeniu wydanym przez właściwy organ.
W rozumieniu ustawy cena oznacza wartość wyrażaną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący obowiązany jest zapłacić przedsiębiorcy. Cena jednostkowa- to cena ustalona za jednostkę towaru. którego ilość lub liczba wyrażona jest w jednostkach miar. Sposób zapłaty ceny, terminu i miejsca zapłaty określają przepisy ogólne, KC.
Dodatkowe uprawnienia sprzedawcy art 552 KC.
VI.Przedawnienie
Szczególny- dwuletni termin przedawnienia ma zastosowanie do roszczeń z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczeń rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczeń prowadzących gospodarstwo rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych.
Szczególny roczny- termin przedawnienia, liczony od dnia zapłaty ceny, obowiązuje, co do roszczeń o dopłatę lub zwrot nadpłaconej ceny, wynikających z przepisów o cenie sztywnej, maksymalnej lub wynikowej
VII. Rękojmia
1. Uwagi wstępne
Instytucja rękojmi pozostaje aktualna dla stosunków sprzedaży innych niż te, w których kupujący jest osobą fizyczną, przedmiotem sprzedaży jest rzecz ruchoma nabyta przez niego w celu niezwiązanym z działalnością zawodową lub gospodarczą, a sprzedawcą dokonującym sprzedaży w zakresie działalności przedsiębiorstwa.
Przepisy o rękojmi wyróżniają dwa rodzaje wad rzeczy sprzedanej- wady fizyczne i wady prawne
2. Wada fizyczna polega na tym, że
1) rzecz ma cechy zmniejszające jej wartość lub użyteczność
2) rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego.
3) rzecz została wydana kupującemu w stanie niezupełnym
3. Wady prawne istnieją wówczas, gdy rzecz:
1) stanowi własność osoby trzeciej (także współwłasność)
2 jest obciążona prawem osoby trzeciej
4. Odpowiedzialność
a) Sprzedaż wadliwej rzeczy lub prawa zawsze należy ocenić jako nienależyte wykonanie zobowiązania, które naraża sprzedawcę na odpowiedzialność odszkodowawczą. Odpowiedzialność ta opiera się na zasadzie ryzyka. Sprzedawca odpowiada, więc nawet wtedy, gdy o wadzie nie mógł wiedzieć.
b) Rękojmią objęte są wady fizyczne, które powstały przed przejęciem na kupującego niebezpieczeństwa utraty lub uszkodzenia rzeczy, a więc decydujące znaczenie ma chwila wydania rzeczy.
c) Sprzedawca nie odpowiada za wady, o których kupujący wiedział. Decyduje o tym względzie chwila zawarcia umowy
d) Odpowiedzialność z tytułu rękojmi powstaje w razie sprzedaży licytacyjnej w postępowaniu egzekucyjnym.
5. Zawiadomienie o wadzie
a) kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi, jeżeli nie zawiadomi sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca od jej wykrycia, a gdy zbadanie rzeczy jest w danych stosunkach przyjęte- w ciągu miesiąc po upływie czasu, w którym przy zachowaniu należytej staranności mógł ją wykryć. W sprzed. pomiędzy osobami prowadzącymi działalność gospodarczą, kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi, jeżeli nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach danego rodzaju i niezwłocznie niezawiadomił o wadzie.
art. 564 KC
Do zachowania terminów zawiadomień wystarczy wysłanie przed upływem terminu listu poleconego
b) Do dochodzenia uprawnień z tytułu wad prawnych nie jest konieczny akt staranności w postaci zawiadomienia o nich sprzedawcy
art. 573 KC
6. Uprawnienia
Kupujący wobec sprzedawcy:
1) odstąpienie od umowy chyba, że sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad
2) żądanie obniżenia ceny
3) żądanie dostarczenia rzeczy wolnych od wad ( tylko rzeczy oznaczone, co do gatunku)
4) żądanie usunięcia wady rzeczy, jeżeli rzecz jest oznaczona, co do tożsamości, a sprzedawca jest jej wytwórcą
W razie wymiany kupującemu przysługuje roszczenie o naprawienie szkody wynikłej z opóźnienia
7. Terminy ( terminy zawite)
Wady fizyczne- uprawnienie z tytułu rękojmi wygasa z upływem roku, a w przypadku budynków 3 lata terminy biegną od chwili wydania rzeczy
Wady prawne- uprawnienie z tytułu rękojmi wygasa z upływem roku od chwili dowiedzenia się o wadzie
8. Przejście uprawnień
Uprawnienia z tytułu rękojmi mogą być przeniesione na następców prawnych kupującego, przeniesieni następuje w drodze cesji, i to bez zgody podmiotu zobowiązanego.
9. Odpowiedzialność odszkodowawcza
a) Niezależnie od uprawnień przysługujących kupującemu z tytułu rękojmi, może on żądać odszkodowania za szkodę spowodowaną wadami rzeczy.
b) Natomiast z odpowiedzialnością w ramach rękojmi związane jest roszczenie przewidziane w art. 566 # 1 zd. 2 KC (art. 574 zd 2 KC) o wyrównanie szkody w granicach tzw. negatywnego interesu umownego.
c) W razie wprowadzenia do obrotu rzeczy wadliwych, które stwarzają niebezpieczeństwo spowodowania szkód w grę może wchodzić tzw. odpowiedzialność za produkt. Odpowiedzialność ponoszą wytwórca, sprzedawca, importer.
d) Odpowiedzialność oparta na zasadzie ryzyka, za szkodę wyrządzoną komukolwiek przez wprowadzony do obrotu produkt o właściwościach niebezpiecznych. Wyłączenie tej odpowiedzialności jest niedopuszczalne
10. Modyfikacje odpowiedzialności
a) przepisy szczególne (art.570-512 KC) odnoszą się do odpowiedzialności za wady fizyczne zwierząt wymienionych w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 570 KC.
b) Strony mogą: rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć odpowiedzialność z tytułu rękojmi
c) art. 575 KC
d) art. 571 ze Zn. 1 KC
VIII.Gwarancja jakości
1. Pojęcie i charakter prawny
Gwarancja- zobowiązanie, się gwaranta do spełnienia odpowiedniego świadczenia gdyby w oznaczonym terminie ujawniły się wady fizyczne
Gwarancja jakości ma względem sprzedaży charakter akcesoryjny; uzależniona jest od ważnej umowy sprzedaży. W odróżnieniu od rękojmi, gwarancja nie powstaje ex lege, lecz na podstawie czynności prawnej. Udzielenie gwarancji jest dobrowolne.
Do zawarcia gwarancji potrzebne jest wręczenie kupującemu dokumentu gwarancyjnego. Oświadczenie woli gwarant w formie pisemnej (ad probationem) natomiast oświadczenie woli kupującego może być złożone w dowolny sposób
2. Gwarancja a rękojmia
Gwarancja obejmuje tylko wady fizyczne. Do kręgu potencjalnych gwarantów należą również producenci. Kupującemu służy wybór między gwarancją a rękojmią. Art. 579 KC pozwala kupującemu na wykonywanie uprawnień z tytułu rękojmi, niezależnie od możliwości korzystania z uprawnień wynikających z gwarancji. Niedozwolone jest występowanie z roszczeniem "mieszanym" złożonym z elementów obydwu tych instytucji
3. Przesłanki odpowiedzialności
Odpowiedzialność wynikająca z gwarancji oparta jest na zasadzie ryzyka. Przesłankę odpowiedzialności gwarancyjnej stanowi ujawnienie się wady w ciągu terminu określonego w gwarancji.
4. Uprawnienia
a) Z tytułu gwarancji przysługują kupującemu skromniejsze uprawnienia niż z tytułu rękojmi, nie może on odstąpićod umowy, ani żądać obniżenia ceny
W razie wątpliwości poczytuje się, że wystawca dokumentu gwarancyjnego jest obowiązany:
1) do usunięcia wad fizycznych
2) do dostarczenia rzeczy wolnej od wad.
O wyborze świadczenia decyduje gwarant.
b) Termin gwarancji biegnie na nowo od chwili dostarczenia rzeczy wolnej od wad albo w chwili zwrócenia rzeczy naprawionej.
c) Rzecz powinna być dostarczona gwarantowi, ale na jego koszt do miejsca wskazanego w gwarancji. Przez czas od wydania rzeczy gwarantowi do jej odebrania przez uprawnionego ryzyko uszkodzenia lub utraty rzeczy ponosi gwarant. Z obowiązku spełnienia świadczenia gwarant powinien wywiązać się w „odpowiednim" terminie
5. Umowy o przejęcie obowiązku świadczeń gwarancyjnych
W umowie między gwarantem a przyjmującym wykonanie świadczeń gwarancyjnych występuje konstrukcja umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej. 5§1). Na tej podstawie uprawnionemu z tytułu gwarancji przysługuje bezpośrednio roszczenie o wykonanie obowiązków gwarancyjnych wobec osoby, której gwarant przekazał lub zlecił ich wykonanie.
Z kolei zawarte w umowie gwarancyjnej postanowienie, że świadczenia z tytułu gwarancji będzie spełniała inna osoba, odpowiada konstrukcji umowy o świadczenie przez osobę trzecią (art. 391)
6. Naprawienie szkody
Gwarancja, podobnie jak rękojmia, nie ogranicza ogólnych uprawnień kupującego z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania.
Z kolei niewykonanie lub nienależyte wykonanie świadczeń gwarancyjnych może uzasadnić odpowiedzialność odszkodowawczą na podstawie art 471,474 KC (np. zniszczenie rzeczy oddanej do naprawy gwarancyjnej.
gwarancji przez oswiadczenie w dokumencie gwrancyjnym lub reklamie.
1. Inne rodzaje sprzedaży :
- sprzedaż prenumeracyjna (abonamentowa)
- sprzedaż wg wzoru
- sprzedaż na zamówienie
- sprzedaż wysyłkowa
- sprzedaż na przedpłatę
- sprzedaż licytacyjna
- sprzedaż obnośna (pozasklepowa)
7. Uwaga sprzedaż konsumencka!!!!
ZAMIANA
- umowa , w której każda ze stron zobowiązuje się do przeniesienia na drugą stronę własności rzeczy lub innego prawa majątkowego w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia innej własności rzeczy lub prawa majątkowego (do ut des)
- nie jest świadczeniem pieniężnym
- umowa konsensualna , odpłatna , wzajemna
DAROWIZNA
- strony : darczyńca i obdarowany
- zobowiązanie darczyńcy do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku; konieczna zgoda obdarowanego
- oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego; zawarta bez tej formy staje się wazna jeśli przyrzecone świadczenie zostało spełnione
- oświadczenie obdarowanego w dowolnej formie (nawet milczące przyjęcie darowizny)
- z umowy darowizny wynika dla darczyncy obowiazek jej wykonania
- polecenie - nałożony na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania
- dopuszczalne odwołanie darowizny w razie rażącej niewdzięczności obdarowanego; może z uprawnienia nie skorzystać jeśli wybaczył
- odwołanie w razie pogorszenia sytuacji majątkowej po zawarciu umowy a przed jej wykonaniem
- popadnięcie darczyńcy w niedostatek po wykonaniu umowy nie daje podstawy jej odwołania , lecz może żądać od obdarowanego środków utrzymania; albo facultas alternativa zwrócić darczyńcy wartośc wzbogacenia
- odwołanie- przez oświadczenie złozone drugiej stronie na pismie
UMOWA PRZEKAZANIA NIERUCHOMOŚCI
-przez umowę przekazania nieruchomości właściciel zobowiązuje się nieodpłatnie przenieśc własność nieruchomości na Skarb Państwa lub gminę
NAJEM
- umowa wzjemna, odpłatna, konsensualna
- strony : wynajmujący i najemca
- przedmiotem najmu jest rzecz (ruchoma, nieruchoma), cześci składowe
- Przez umowe najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać rzecz najemcy do używania na oznaczony lub nieoznaczony czas, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz
- najemca może korzystać z rzeczy , oraz pobierać z niej pożytki
- jeżeli czas oznaczony : strony nie mogą zastrzec możliwości wcześniejszego rozwiązania za wypowiedzeniem
- wynajmujący : obowiązek utrzymywania rzeczy w należytym stanie i zapewnienia spokojnego używania
- odpowiedzialnośc wynajmującego : na zasadzie ryzyka → rekojmia za wady rzeczy najetej
-najemca może żądać obniżenia czynszu, usunięcia wad
-w razie gdy wynajmujący wad nie usunął po zawiadomieniu, abo wady nie dadza się usunąc najemca może wypowiedzieć najem bez zachowania terminów wypowiedzenia
- obowiązki najemcy : zapłata czynszu → jeśli pozostaje w zwłoce za dwa pełne okresy wynajmujący może umowę wypowiedzieć
-w razie nieuiszczenia czynszu wynajmujacy może żądać na zasadach ogólnych wykonania zobowiązania i odszkodowania za zwłokę; oraz odsetek gdy czynsz jest płatny w pieniądzu
-używanie rzeczy w sposób okreslony w umowie
-obowiązek zwrócenia rzeczy w stanie nie pogorszonym
- najemca : może oddać rzecz w podnajmem lub bezpłatne używanie; jeżeli umowa tego nie zabrania
- przez zbycie rzeczy nabywca wcho...