3 rodzaje działalności: operacyjna, pomocnicza, kierownicza.
Działalność operacyjna – obejmuje zestaw działań podejmowanych w przedsiębiorstwie dla wytworzenia wyrobów lub świadczonych usług bezpośrednio związanych z ich powstaniem. Zalicza się do nich:
-działania projektowe
- realizacyjne
- kontrolne
Sprawność działań podstawowych zapewniona wg 5P Muhlemonna:
- Produkt
- Przedsiębiorstwo
- Procesy
- Programy
- Personel
Przedmiotem zainteresowania zarządzania produktami i usługami są procesy działań podstawowych firmy (operacje lub działania operacyjne)kreowania istotnych dla klienta wartości. Tymi wartościami są wyroby fizyczne (towary) lub usługi – PRODUKTY.
PRODUKT – Cokolwiek (wyrób, usługa), co może znaleźć się na rynku, zyskać uwagę, zostać nabyte, użyte lub skonsumowane.
Wyrób
Usługa
Materialne
Niematerialne
Jednorodne
Niejednorodne
Trwałość
Nietrwałość
Dominacja technologii
Dominacja ludzi
Łatwe standardy
Utrudniona standaryzacja
Produkt można sklasyfikować na:
-dobra trwałe/ nietrwałe
- usługi, dobra konsumpcyjne
- dobra przemysłowe
Dobra dzielimy w zależności od sposobu nabywania
- dobra kupowane przy okazji / w sklepie/ w specjalny sposób / bez uprzedniego planowania
Dobra przemysłowe dzielimy w sposób, w jaki uczestniczą w procesie produkcyjnym oraz jaki jest ich względny koszt:
- materialne i części
- dobra kapitałowe
- dobra eksploatacyjne i usługi produkcyjne
5ofert rynkowych firmy:
- czysty produkt
- produkt z usługą towarzyszącą,
- hybryda
Zarządzanie produktami – zajmuje się ustaleniem ilości asortymentu, planów produkcji, określeniem zużycia wszystkich zasobów niezbędnych do realizacji tych planów oraz racjonalnym wykorzystaniem tych zasobów w toku procesów produkcyjnych.
System – rzecz złożona, zbiór elementów powiązanych ze sobą w taki sposób, że stanowią ona całość zdolną do funkcjonowania w określony sposób.
Podejście systemowe ma na celu:
1. wniknięcie suboptymalizacji
2. zapewnienie działań kompleksowych
3. pełnej koordynacji synergii
4. określenie układu każdej z tych sfer do racjonalizacji zadań
1) DURLIK
System produkcyjny: Celowo zaprojektowany i zorganizowany układ materii, energetyczny i informacyjny eksploatowany przez człowieka i służący produkowaniu określonych produktów (wyrobów, usług) w celu zaspokojenia potrzeb.
Podstawowe cele organizacyjne i funkcjonalne systemów produkcyjnych
- jakość i nowoczesność produktów
- wzrost produktywności
- obniżka kosztów własnych wytwarzania
Cele systemu produkcyjnego:
1. najlepsza jakość
2. Likwidacja zbędnych czynności
3. redukcja kosztów
4. stworzenie elastycznego systemu produkcyjnego
Podstawowe elementy systemów wytwórczych wg Duplika:
1) wektor wejścia X – wszystkie czynniki produkcji
2) wektor wyjścia Y – wyroby, usługi, odpady
3) procesy przetwarzania wektor wejścia w wektor wyjścia T – proces produkcyjny
4) procesy zarządzania systemem
5) sprzężenia materiałów, energii, informacji, pomiędzy elementami składowymi systemu produkcyjnego
Ogólny model systemu produkcyjnego
Proces przetwarzania T
Operacje technologiczne
Wyjście Y
Wejście X
Wyposażenie
Energia
Personel
kapitał
Elementy wejścia:
1. Środki techniczne produkcji;
- teren zakładu i powierzchnia produkcyjna
- wyposażenie technologiczne
- budynki i budowle
- instalacje surowe i energetyczne
2. Przedmiot pracy
- materiały, półwyroby przeznaczone do dalszej obróbki
3. Czynniki energetyczne (woda, gaz)
4. czynniki ludzkie (informacje)
5. kapitał
- zamrożony w środkach technologii produkcyjnej
- zamrożony w materiałach, półwyrobach
- finansowy w kasie, bankach, u klienta
- formy obiegu kapitału i stopa dyskonta
Elementy wyjścia
1. Wyroby przemysłowe
2. usługi produkcyjne
3. braki produkcyjne i surowce wtórne
4. szkodliwe odpady zanieczyszczające środowisko + ścieki, śmieci, hałas
5. informacje o jakości wyrobu
Projektowanie sieci i instalacji energetycznej w systemach produkcji powinno:
1. zapewnić dostawy czynników zgodnie z wymaganiami procesu produkcji
2. zneutralizowanie ścieków i dokonanie utylizacji odpadów
3. zapewnić stały pomiar zużycia i możliwości zmiany natężenia strumieni czynników energetycznych
Przykład:
Zakład montażowy Samochodów
1. Wejście: części, praca, energia, maszyny, urządzenia
2. Proces przetworzenia: spawanie, montaż ręczny, lakierowanie, transport, kontrola jakości
3. Wyjście: Samochody
4. Sprzężenie zwrotne: koszty materiałowe, koszty pracy, jakość produktu
Produktywność - współzależność między strumieniami nakł. Czynników produkcji X a strumieniami (efektami) w postaci produktu Y.
Pc = Y/Z Pc = Przychody / koszty
Z= P – (kst + Kzn x jp)
P = jp x c – ku
Z= Zysk
P = zmienne w czasie przychody ze sprzedaży
jp = liczba produkcji
c – cena zbytu
4. Zastosowanych środków pracy:
Marnotrawstwa MUDA:
- nadprodukcja,
- zapasy,
- Transport,
- przetwarzanie
- oczekiwanie
- ruch
- naprawy (braki poprawy)
Proces produkcyjny: uporządkowany ciąg działań, w wyniku którego konsument otrzymuje produkty tzn., wyroby lub usługi. Obejmuje: proces wytwórczy (planowanie operacji), prace badań o rozwoju (prognozowanie, lokalizacje, szkolenia pracowników), prace dystrybucji i OK. / badania marketingowe
Proces produkcyjny obejmuje procesy:
- badań i rozwoju,
- wytwórczy, i wytwórczy podstawowy
- dystrybucji i obsługi klienta,
- wytwórczy pomocniczy
- obsługi i wytworzenia
Podział procesu produkcyjnego na procesy odcinkowe:
1. proces technologiczny (szereg operacji technologicznych)
2. proces transportowy (przemieszczanie przedmiotu)
3. proces magazynowania ( kolejki przedmiotu oczekujące na dalsze operacje technologiczne)
4. proces kontrolno-pomiarowy (włączony do operacji technologicznych)
Podział wg stosowanej technologii:
1. wydobywcze
2. przetwórcze
3. obróbkowe
4. montażowe
5. demontażowe
6. naturalne
7. biotechnologiczne
Podział ze względu na stosowany podział pracy:
1. maszynowe
2. aparaturowe
3. ręczne
Podział ze względu na udział produkcji wyrobu z danego procesu:
1. podstawowy
2. pomocniczy
Cechy procesu produkcyjnego:
- celowość,
- dynamika
- ekonomiczność.
Parametry charakteryzujące proces produkcyjny:
1) takt procesu produkcyjnego (co jaki czas schodzi gotowy produkt – just-in-time
2) Produktywność godzinowa procesu produkcji (np., ilość sztuk wyrobu/h)
3) Wydajność procesu produkcji (ilość wyrobów/pracownika w 1h pracy)
4) Wąskie gardło procesu produkcyjnego
Elementy składowe procesu produkcyjnego (technologicznego)
1) Faza przygotowawcza (obejmuje prace wytworzenia surowców, przeznaczony do dalszej obróbki)
2) Faza wytwórcza (obróbki części)
3) Faza końcowa (pielęgnacja, malowanie, hostowanie gotowych elementów)
Występowanie określonych faz zależy od:
a) struktury wyrobu procesu produkcyjnego
b) wielkości produkcji
c) przyjętego stopnia specjalizacji,
d) zakresu kooperacji danej jednostki
Pojęcia związane z procesem produkcyjnym:
1. operacja (zespół czynności część procesu prod.)
2. zabieg (część operacji)
3. czynność (odnosi się do jednych i tych samych elementów
Klasyfikacja procesów i operacji w procesie produkcyjnym
Procesy lub operacje
Symbole
Technologiczne
○
Transportowe
→ □
Magazyn/składowanie
▼
...