Wybór ekonomiczny - Ograniczoność zasobów oraz nieograniczoność potrzeb, które można zaspokoić przy pomocy dóbr wytworzonych w danym momencie z zasobów będących do dyspozycji stwarzają konieczność dokonywania wyborów.
Ludzie muszą dokonywać wyboru – co i jak produkować. Ponieważ nie wszystkie potrzeby można zaspokoić w danym momencie, lub inaczej mówiąc nie jest możliwym wytworzenie tylu dóbr ażeby zaspokoić zapotrzebowanie (potencjalne) wszystkich ludzi pojawia się konieczność dokonywania wyboru tych dóbr, które decydujemy się wytwarzać i tych, z których wytwarzania rezygnujemy.
Wybór celów (potrzeb i dóbr je zaspokajających) oraz środków potrzebnych do osiągnięcia tych celów (zasobów i technologii i ich przetwarzania) stanowi istotę procesu gospodarowania. Ponieważ problem rzadkości istnieje w każdym momencie, stąd gospodarowanie polega na ciągłym dokonywaniu wyborów przez jednostki gospodarujące.
Każdemu wyborowi towarzyszą dwa efekty – korzyści i koszty.
Koszt alternatywny, ilość produktów, z których trzeba zrezygnować, aby uzyskać określoną ilość innego . Koszt, który ponosimy, wybierając daną możliwość; jest to wartość najbardziej cenionej przez nas możliwości, nie wybranej w związku z decyzją wyboru innej możliwości.
Oznacza to, że trzeba dokonywać wyboru między kilkoma dobrami w sytuacji, gdy ich ilość jest niewystarczająca dla wszystkich. Dotyczy to zarówno konsumentów, jak i decyzji odnoszących się do całej gospodarki. Konsument zachowujący się racjonalnie wybierze dany wariant jedynie wtedy, gdy uzyskane korzyści będą większe lub co najmniej równe jego kosztom.
, mając ograniczony , musi zadecydować, czy przeznaczyć więcej środków na służbę zdrowia, budowę infrastruktury czy na szkolnictwo.
W koszt alternatywny danego dobra to ilość innego dobra, z której trzeba zrezygnować, aby możliwe stało się wytworzenie dodatkowej jednostki tego pierwszego.
Koszt alternatywny w wielu podręcznikach z zakresu ekonomii jest również definiowany jako koszt potencjalnie utraconych możliwości (lub jako koszt utraconych korzyści).
Można to tłumaczyć w następujący sposób: Załóżmy, że otwieramy przedsiębiorstwo. Naszym głównym celem jest osiąganie jak najwyższych zysków, ale może się zdarzyć sytuacja, w której nasze przedsiębiorstwo nie zarobi nic – właśnie wtedy tracimy potencjalne dochody, jakie moglibyśmy zarobić, gdybyśmy zatrudnili się u innego przedsiębiorcy i to właśnie jest koszt alternatywny.
Inaczej mówiąc, koszt alternatywny jest to wartość najlepszej z możliwych korzyści, utraconej w wyniku dokonanego wyboru. Zatem koszt alternatywny:
Ø jest zawsze ponoszony przez osobę podejmującą decyzję,
Ø jest określony w chwili dokonywania wyboru,
Ø ma charakter subiektywny.
Przykład
Kosztem alternatywnym Twojej edukacji jest to, czego nie zarobisz wtedy, gdy się uczysz.
Krzywa możliwości produkcyjnych (znana również jako krzywa transformacji) - , które przedstawiają różne struktury dwóch dóbr przy pełnym i efektywnym wykorzystaniu zasobów . Jest to najlepsza spośród możliwości utraconych w wyniku dokonywania wyboru ekonomicznego, nieuniknionego w warunkach rzadkości dóbr.
Krzywa możliwości produkcyjnych ilustruje, jakie ilości poszczególnych dóbr gospodarka może wytworzyć przy danych zasobach i danym poziomie rozwoju technologii. Krzywa pokazuje również możliwości wyboru "koszyka" wytworzonych dóbr. W hipotetycznym przykładzie gospodarki, która wytwarza tylko masło i strzelby, krzywa możliwości produkcyjnych mówi, ile masła i strzelb może zostać wytworzone przy danych zasobach i technologii oraz z ilu strzelb trzeba zrezygnować, żeby wyprodukować więcej kostek masła. Punkty znajdujące się na krzywej ilustrują alokacje efektywne, tzn. takie, w których nie można wytworzyć więcej jednego dobra, nie zmniejszając produkcji drugiego. Punkty powyżej krzywej ilustrują alokacje dóbr nieosiągalne przy danych możliwościach produkcyjnych, punkty poniżej krzywej natomiast alokacje nieefektywne, tzn. takie, w których nie wszystkie zasoby są wykorzystane do produkcji i można wytworzyć więcej jednego dobra, nie zmniejszając produkcji drugiego. Krzywa możliwości produkcyjnych zmienia swój kształt, gdy zmienia się ilość zasobów w gospodarce lub zmienia się dostępna technologia produkcji.