Fizjologia zwierząt
Wykład 1
METODY BADANIA PROCESÓW TRAWIENNYCH
TECHNIKI BADAWCZE
à Określanie strawności (pozornej/rzeczywistej)
Ø badanie spożycia i kolekcja kału/treści
Ø woreczki porowate z próbkami paszy zawieszane lub mobilne
Ø badania in vitro (np. treść żwacza)
à Metody badania procesów trawiennych, określanie strawności
Ø Strawność pokarmu jest najważniejszą cechą wskazującą na jego przydatność w żywieniu zwierząt
Ø Informacje niezbędne:
· skład chemiczny paszy (zawartość składników surowych)
· ilość składników strawnych, wyliczanych na podstawie współczynników strawności
· współczynnik strawności (WS) jest liczbą wskazującą, w jakim stopniu pobrany składnik pokarmowy został strawiony w przewodzie pokarmowym
à Metody określania strawności
Ø In vivo: badania sprawnościowe na zwierzętach nienaruszonych
Ø metody in situ, oparte na inkubacji próbki paszy w określonym odcinku przewodu pokarmowego (na zwierzętach operowanych)
Ø in vitro: współczynnik strawności oznacza się laboratoryjnie
Ø metody in vivo:
· bilansowa (klasyczna)
WS (%) = [ilość składnika strawionego (pobranie – wydalenie w kale)] / [ilość składnika pobranego] x 100
· wskaźnikowa
o współczynnik strawności oblicza się na podstawie porównania stosunku zawartości w próbkach paszy i kału składnika pokarmowego do wskaźnika (pierwiastek lub związek chemiczny dodany do paszy – lub w niej obecny)
à Wskaźniki
Ø Cr2O3
· w formie sypkiej – do paszy
· w opłatku – na język
· w formie impregnatu w papierze Cr2O3-P wprowadzony do żwacza przez przetokę
Ø Lignina obecna w paszy
Ø wymienione metody in vivo służą do:
· określania współczynnika strawności składników (suchej masy i składników organicznych, popiołu) w całym przewodzie pokarmowym
· metoda wskaźnikowa także do badania strawności w różnych jego odcinkach (operacyjne założenie przetoki do żwacza lub kaniul do jelita)
à Strawność pozorna i rzeczywista
Ø za pomocą w/w metod określa się strawność pozorną (po założeniu, że składniki zawarte w kale lub w treści przewodu pokarmowego są niestrawnymi składnikami pochodzącymi z paszy)
Ø uwzględniając obecność w kale składników pochodzących z przemian metabolicznych organizmu (np. złuszczone nabłonki, komórki mikroorganizmów, soki trawienne, enzymy) określa się strawność rzeczywistą
à Metody woreczków nylonowych (in situ, in sacro)
Ø wykorzystywane są do oznaczania wartości pokarmowej białka dla przeżuwaczy
Ø polegają na trawieniu badanej paszy umieszczonej w woreczkach nylonowych i inkubowanych w określonym odcinku przewodu pokarmowego zwierzęcia
Ø rozkład białka w żwaczu określa się na podstawie ubytku białka z próbki, wynikającego z działania bakterii
à Mechanizmy fizjologiczne
Ø żywy organizm to wielkie zbiorowisko komórek, jego życie jest zależne od sprawnego funkcjonowania bardzo licznych mechanizmów fizjologicznych występujących między tkankami, narządami i układami
Ø dotyczy to zwłaszcza takich układów, jak nerwowy, wydzielania wewn., czy krwionośny, a więc tych układów, które na żywym org. pełnią funkcję integracyjną
Ø mechanizmy fizjologiczne funkcjonujące w poszczególnych narządach są różne, ale w żywym org. tworzą czynnościową całość
Ø zadaniem fizjologii jest poznanie i zrozumienie tych praw, które kierują czynnościami żywego ustroju
à Adaptacja
Ø fizjologia zajmuje się też poznawaniem praw rządzących przystosowaniem żywych organizmów do zmiennych warunków środowiska zarówno zewn. jak i wewn.
Ø środowisko zewn. ulega ciągłym i dynamicznym zmianom, żywe org. posiadają niezwykle cenną umiejętność przystosowania się do tych zmian – czyli adaptacji
Ø zdolność org. do adaptacji umożliwia zachowanie stałości środowiska wewn. czyli homeostazy
à Fizjologia a techniki badawcze
Ø rozwój nauk fizjologicznych jest możliwy dzięki doskonaleniu różnych technik badawczych:
· mikroskopii elektronowej
· biochemii molekularnej
· genomiki
Ø techniki te pełnią kluczową rolę w poznawaniu struktury komórki
à Badania na zwierzętach
Ø poznanie czynności żywego org. można uzyskać jedynie w doświadczeniach na zwierzętach
Ø w zależności od rozwiązywanego problemu do doświadczeń używa się zwierząt laboratoryjnych: żab, myszy, szczurów, czasem królików oraz zwierząt użytkowych: owiec, kóz, świń
Ø uwzględniając rodzaj przeprowadzanych doświadczeń można wyodrębnić doświadczenia:
· ostre (w narkozie)
· przewlekłe
à Badania przewlekłe
Ø wymagają przygotowania operacyjnego zwierząt i rekonwalescencji
Ø dzięki nim poznano funkcjonowanie np. przewodu pokarmowego
Ø na ich podstawie opracowano szereg modeli badawczych, poznano mechanizmy czynnościowe organizmu powiązane ze środowiskiem zewn. i produkcją
3