dr Ilony Lengiewicz
by me?how
I. Alergeny roślinne
Alergia, inaczej atopia to nieprawidłowa, bardzo ostra reakcja organizmu na niektóre
substancje wchłaniane ze środowiska. Podłoże alergii jest zawsze genetyczne, jednak aby doszło do
uczulenia osoba predysponowana genetycznie musi zetknąć się z dużą dawką antygenu w tym
wypadku zwanego alergenem.
Organizm otrzymuje wówczas sygnał, który uruchamia układ odpornościowy, który
zapamiętuje antygen i walczy z nim przy każdym kolejnym kontakcie, aż do końca życia.
Najcięższą postacią choroby alergicznej jest wstrząs anafilaktyczny, który może
doporowadzić do śmierci.
wstrząs -
napadowa, ciężka duszność, związana ze skurczem oskrzeli, któremu t
owarzyszy gwałtowny spadek ciśnienia krwi i utrata świadomości
Choroba alergiczna bez wstrząsu objawia się:
–
w alergiach pokarmowych:
–
pokrzywka i opuchlizna, a te objawy łącznie nazywane są atopowym
zapaleniem skóry
–
w alerchiach wziewnych:
–
katar sienny – wodnista wydzielina z nosa
–
zapalenie spojówek
–
podwyższona temperatura ciała, 37-37.5*C przez cały czas kontaktu z
antygenem
–
jeżeli jest nieleczona, alergia wziewna może doprowadzić do rozwoju
astmy oskrzelowej
Od 1996 roku wiemy, że dziedziczenie alergii jest warunkowane genem IR chromosomu 5
Atopia zaliczana jest do chorób cywilizacyjnych, zajmuje 4 miejsce na świecie zaraz po
nowotworach, chorobach układu krążenia i AIDS.
Alergeny dzielimy na:
- pokarmowe
- wziewne
- kontaktowe
najczęstsze alergeny pokarmowe:
- mleko krowie, uczulenie na laktoze (pogłębia się z
wiekiem)
- jaja
- orzechy
- cytrusy
- truskawki
- czekolada
- białko ryb (szczególnie surowe)
- niektóre leki, głównie penicylina i aspiryna
najczęstsze alergeny kontaktowe:
- cała chemia gospodarcza, głównie środki do prania,
kosmetyki
- roztocza kurzu domowego
- leki do użytku zewnętrznego
- bielizna nylonowa
alergeny wziewne:
–
pochodzenia zwierzęcego:
–
roztocza kurzu domowego
–
naskórek zwierząt
–
głównie włosie końskie, psie, kocie
–
pierze ptasie
–
jady owadów (pszczół, os, mrówek) – najczęściej powodują wstrząs
–
pochodzenia roślinnego:
–
najsilniejsze to pyłki roślin, mikrospory roślin okrytonasiennych
Analiza cyklu pylenia roślin wykazała 4 okresy pylenia roślin, czyli 4 okresy pojawiania się
alergenu:
okres I:
–
okres „wczesno wiosenny”
–
trwa od końca lutego do połowy maja
–
chorują osoby uczulone na :
–
brzozy – Betulla
–
leszczyny – Corylus
–
dęby – Quercus
okres II:
–
okreś „późno wiosenny”
–
trwa tylko przez II połowę maja
–
pylą:
–
wierzby – Salix
–
buk – Fagus
–
sosny – Pinus – pyłek sosny jest najbardziej
niebezpieczny, bo jest pokryty nalotem woskowym,
dlatego nigdy nie rozpuszcza się w wydzielinach górnych
dróg oddechowych i osadza się na nabłonku. uszkadza
śluzówkę nosa tak dalece, że przygotowuje ją do bardzo
łatwego przyjęcia pułków okresu III
okres III:
–
okres „letni”
–
trwa od początku czerwca do drugiej połowy lipca
–
najgrośniejszy okres
–
pylą:
–
tymotka - Phleum
–
wiechlina - Poa
–
kupkówka - Dactylis
–
peż – Agropyron
okres IV:
–
okres „jesienny”
–
trwa od połowy lipca do końca września
–
najdłuższy okres dla alergików
–
kwitną:
–
Compositae - bylica - Arthemisium
–
Chenopodiaceae komosa – Chenopodium
–
w tym okresie dołączają się zarodniki grzybów pleśniowych (pojawiają się
one już w okresie I, ale najwięcej jest w IV)
–
Alternaria
–
Cladosporium
–
Aspergillus
–
są wynikiem rozwoju inżynierii genetyczej
–
organizmy transgeniczne posiadają nowe cechy bądź nowe, nie występnujące w naturze
kombinacje cech (dla danego gatunku)
–
organizmy transgeniczne tworzy się wprowadzając do ich komórek obce geny (ludzkie) dzięki
zastosowaniu odpowiednich sekwencji promotorowych ekspresję tych nowych genów można
kierować do wybranego narządu GMO
–
w przypadku roślin można je kierować do części jadalnych, np. ziarniaków zbóż, owoców,
cebul, bulw
–
zastosowanie: produkcja aktywnych biologicznie białek, np. białek leczniczych znajdujących
się w takim organizmie należy do najważniejszych zastosowań trensgeniki dla farmacji
–
zwierzęta i rośliny wyposażone w geny ludzkich białek mogą same wytwarzać olbrzymie ilości
białek leczniczych
–
będą one przekazywały nowe cechy potomstwu
–
będą tworzyły żywe fabryki farmaceutyczne, które będą się same odtwarzały
–
obecnie insulinę i chormon wzrostu tworzą transgeniczne bakterie, ale są to białka bardzo
proste. Bardziej skomplikowane ludzkie białka nie mogą być rekombinowane przez bakterie
ponieważ nie przeprowadzają one potranskrypcyjnej modyfikacji białek, która jest możliwa
tylko w komórkach eukariotycznych
II.Rośliny transgeniczne
–
transgeniczne rośliny to przyszłość białkowych leków. próby rozpoczęto już w 1966r.
–
pozyskuje się:
–
ludzką albuminę krwi
–
interferon
–
chemoglobinę
–
enkefalinę (naturalny związek przeciwbólowy produkowany przez mózg)
–
przeciwciała
–
aktywne immunologicznie antygeny do produkcji szczepionek
–
przyszłością farmacji są jadalne szczepionki
–
pierwszymi roślinami transgenicznymi są soja i tytoń
–
Najważniejszą rolę przy wprowadzaniu genu pełni plazmid T, jest to właściwa struktura bakterii
Agrobacterium tumefaciens
–
Bakteria ta normalnie powoduje zmiany nowotworowe na roślinach
–
w 2002r wychodowano w Polsce transgeniczną sałatę, zawierającą antygen wirusa żółtaczki
typu B (WZWt.B). Do obiegu trafi ona niedługo.
–
Pierwsi transgeniczni farmaceuci pojawią się za około 5lat.
Transgeniczne zwierzęta Transgeniczne rośliny
Uzyskanie sklonowanego ludzkiego genu.
Gen wprowadzany jest przez mikroinjekcje,
wektory wirusowe, bądź przez plemniki
Gen wprowadzany jest przez Plazmid T
Wprowadzenie do zarodka 1-2 komórkowego
lub do samej zygoty
Wprowadzenie do protoplastu lub tych części
roślin które słóżą do rozmnażania
wegetatywnego (kłącza, bulwy, cebule)
Hodowla in vitro
Transfer do macicy matki
Odtworzenie całej rośliny
Urodzone, transgeniczne zwierzęta wydzielają
białka ludzkie do mleka, krwi, komórek
jajowych
Nowe transgeniczne rośliny, z których organów
można pozyskać szczepionki, chormony,
przeciwciała
Owce, krowy, świnie, króliki, kury
tytoń, soja, ziemniak, pomidor, szpinak, banan
III.Rośliny narkotyczne
1. Papaver somniferum
–
sok mleczny zwany opium wydzielają niedojrzałe torebki
2. Cannabis sativa var. indica
–
gruczoły tej rośliny zawierają haszysz
3. Sporysz Claviceps purpurea
–
zawiera alkaloidy ergolinowe, które są pochodną kwasu lizerginowego
–
alkaloidy te są wzorcem dla syntetycznych pochodnych kwasu lizerginowego
–
pochodna: dwumetyloamid kwasu lizerginowego – LSD
–
początkowo produkowano LSD na potrzeby psychiatrii, ale po kilkunastu latach przyjmowania
zmienia osobowość, prowadzi do indukowanej, sztucznej schizofranii
–
był modnym narkotykiem lat 60'tych
–
daje halucynacje dające omamy lotu
–
narkotyk prowokuje dosamobójstw z dużej wyskokości
–
uzależnienie jest niebezpieczne bo związek działa w małych dawkach (30-50mg) ponieważ taką
ilość LSD dealerzy wprowadzali do szkół w lizakach, znaczkach pocztowych etc.
4. Erytroxylon coca
–
liście:
skórzaste, zimotrwałe
–
roślina pochodzi z And (Kolumbia, Boliwia)
–
uprawy przeniesione są obecnie do Afryki, głównie Kamerunu i na Filipiny do Indonezji
–
liście zawierają kokainę
–
żucie liści koka było stosowane przez indian andyjskich w celu uzyskania stanu euforii,
zniesienia głodu i zmęczenia
–
w medycynie stosowana jako bardzo silny środek znieczulający przy operacjach
laryngologicznych i okólistycznych, stomatologicznych
–
twardy narkotyk
–
przedawkowanie prowadzi do śmierci przez porażenie OUN i zatrzymanie akcji serca
–
na głodzie narkotykowym prowadzi do ogromnych stanów agresji. narkomani kokainowi są
najroźniejsi
5. Echinocactus williamsi
–
sukulent pędowy
–
występuje w stanie dzikim w Meksyku, Teksasie i Ameryce Pd.
–
kulisty, kolczasty pęd zakopany do połowy w glebie
–
zwany przez tubylców PEJOTL
–
pędy zawierają meskalinę
–
działanie halucynogenne, euforyczne, dające barwne wizje i charakterystyczny objaw
zatrzymania czasu
–
narkotyk miękki
–
budowa chemiczna jest bardzo podobna do katecholamin, naturalnych przekaźników bodźców
nerwowych
–
modna w pierwszej połowie XXw, zwłaszcza chętnie przyjmowana przez artystów (Witkacy)
–
meskalina jest wzorcem dla środków tj amfetamina, exctasy, UFO
6. Grzybki Psilocybe
–
podstawczaki, blaszkowate
–
pochodzą z Ameryki Pd i środkowej
–
w Gwatemalu były czczone jako bóstwa.
–
w Polsce modne od 20lat
–
bywają niebezpieczne bo niekontrolowane przyjęcie prowadzi do śpiączki, z której można się
nie obudzić
–
psylocybina
daje halucynacje, znosi uczucie głodu
–
Amanita muscaria także zawiera psylocybinę (daje podobne wizje, zatrucie podobne do Atropa
belladonna)
–
daje uczucie awiacji (uczucie lotu)