19.05.2012 r.
Wątroba – 27 % przemiany materii
Mózg – 19 % przemiany materii
Serce – 7 % przemiany materii
Nerki – 10 % przemiany materii
Mięśnie szkieletowe – 18 % przemiany materii
Pozostałe organy – 19 % przemiany materii
WYKORZYSTANIE TABEL I PRZELICZEŃ:
Średni poziom aktywności fizycznej:
® PAL określa poziom aktywności fizycznej danej osoby wykonywanej w ciągu danego dnia.
® Wyznaczenie PPM oraz zakwalifikowanie do grupy osób o niskiej i średniej lub wysokiej aktywności fizycznej umożliwia określenie dziennego wydatku energetycznego – WE wyrażonego jako wielokrotność PPM:
WE = PPM * PAL
® Osoby o małej aktywności fizycznej (głownie tryb siedzący) PPM = 1,4
® Osoby o umiarkowanej aktywności (regularne szybkie chodzenie) = 1,7
® Osoby o wysokiej aktywności fizycznej (regularne ćwiczenie) = 2,0
® Zakwalifikowanie się do poszczególnych grup o zróżnicowanym poziomie aktywności fizycznej umożliwiają kwestionariusze wywiadu uwzględniające pytania dotyczące rodzaju, czasu trwania oraz intensywności wykonywanej pracy lub aktywności fizycznej
® Praca lekka - tryb siedzący 75 % spędzonego czasu, praca głownie siedząca; PAL = 1,4 – 1,5
® Praca umiarkowana – tryb siedzący 25 % spędzanego czasu, praca fizyczna czy umiarkowana aktywność fizyczna minimum 1 godzinę dziennie; PAL = 1,7
® Praca ciężka – tryb siedzący 25 % spędzonego czasu, ciężka praca fizyczna, wysoka aktywność fizyczna minimum 1 – 2 godzin dziennie
® Oceny poziomu aktywności fizycznej można również dokonać przy użyciu krokomierzy. Ilość kroków zrobionych w ciągu dnia umożliwia zakwalifikowanie do poszczególnych grup:
o O małej aktywności fizycznej, praca lekka < 5000 kroków na dobę
o O umiarkowanej aktywności fizycznej, praca umiarkowana 5000 – 10000 kroków na dobę
o O wysokiej aktywności fizycznej, praca ciężka > 10000 kroków na dobę
BEZPOŚREDNIA KALORYMETRIA ® Opiera się na pomiarach wydatkowanego ciepła
KALORYMETRIA ODDECHOWA ® Opiera się na pomiarze wymiany O2/CO2 gdyż 1 kcal= 207 ml O2
WYDATEK ENERGETYCZNY:
® Pomiar HR – częstości skurczów serca
® Wzrost HR – wykazuje liniową zależność pomiędzy wzrostem częstości skurczów serca i poboru tlenu, więc zużycia energii
® Akcelerometria – pomiar akceleracji (ruchów ciała) oparte o pomiar ruchów ciała w jednej, dwóch lub trzech płaszczyznach, co umożliwia po uprzedniej kalibracji w warunkach laboratoryjnych przeliczenie na zużycie energetyczne.
NORMY ŻYWIENIA DZIENNE NORMY NA ENERGIE I SKŁADNIKI ODŻYWCZE:
® Dzienna racja pokarmowa powinna być tak zestawiana, aby dostarczyła wszystkich składników w ilościach pokrywających potrzeby organizmu człowieka.
® Zapotrzebowanie człowieka na składniki odżywcze ustalono na podstawie wyników badań obejmujących:
o Badania nad stanem odżywania ludności
o Badania nad sposobem żywienia się ludności
® 28 g soku cytrynowego dziennie – w celu ochrony przed szkorbutem
® Pierwszym etapem do ustalenia norm żywieniowych jest określenie średniego zapotrzebowania na energię i składniki odżywcze w grupach ludności wyodrębnionych wg wieku, płci itp., wykorzystując badania naukowe
® Normy na białko, składniki mineralne i witaminy zostały opracowane na poziomie tzw. Bezpiecznego spożycia – RDI oraz na poziomie zalecanego spożycia lub RDA – zalecane dzienne spożycie, są wyższe od poziomów bezpiecznych (dotyczy indywidualnej jednostki)
® AI – Odpowiednie spożycie
® UL – górny tolerowany poziom spożycia
® EAR – średnie zapotrzebowanie dzienne spożycie składników odżywczych na grupę
10 ZASAD PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA:
1. Dbaj o różnorodność spożywanych produktów.
2. Strzeż się nadwagi i otyłości, bądź aktywny ruchowo.
3. Produkty zbożowe powinny być dla Ciebie głównym źródłem kalorii.
4. Spożywaj dziennie co najmniej 2 szklanki chudego mleka. Mleko można zastąpić jogurtem, kefirem, a częściowo także serem.
5. Mięso spożywaj z umiarem.
6. Spożywaj dziennie dużo warzyw i owoców.
7.
Ograniczaj spożycie tłuszczów, w szczególności zwierzęcych, a także wszelkich produktów zawierających cholesterol.
8. Zachowaj umiar w spożywaniu cukru i słodyczy.
9. Ograniczaj spożycie soli.
10. Unikaj alkoholu.
1 porcja = 1 pięść
1 – 2 porcji = nabiał, mięso, ryby (odnowa)
3 – 5 porcji = warzywa i owoce (ochrona)
6 – 11 porcji = produkty pełnoziarniste i tłuszcze roślinne (energia)
ZALECANE MODELE PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA:
® Dzieci i młodzież powinny spożywać 4 lub 5 posiłków w ciągu dnia z częstotliwością co 4 godziny.
® Dorośli powinni spożywać minimalne 3 posiłki w ciągu dnia.-
PROCENTOWY PODZIAŁ CAŁODZIENNEJ NORMY NA ENERGIĘ NA POSZCZEGÓLNE POSIŁKI:
Posiłki w ciągu dnia
Trzy
Cztery
Pięć
I śniadanie
30 - 35
25 – 30
25 – 30
II śniadanie
-
5 – 10
5 – 10
Obiad
35 – 40
35 – 40
30 – 35
Podwieczorek
-
-
5 – 10
Kolacja
25 – 30
25 - 30
15 - 20
PODZIAŁ PRODUKTÓWSPOŻYWCZYCH NA PODSTAWOWE GRUPY I ICH CHARAKTERYSTYKA:
1. Produkty zbożowe:
® Produkty zbożowe stanowią podstawę żywienia człowieka.
® Do tej grupy zalicza się mąki i kasze, a także produkowane z nich wyroby, jak pieczywo, makarony, płatki kluski. Ich wartość odżywcza zależy nie tylko od rodzaju użytego ziarna, lecz także od zastosowanej obróbki termicznej i różnego rodzaju dodatków.
® Produkty zbożowe bogate w:
o Węglowodany złożone (skrobię)
o Białko (niska wartość odżywcza)
o Składniki mineralne (P, Zn, Mg, Fe, Mn, S)
o Witaminy z grupy B (zwłaszcza Tiamina B1)
o Błonnik pokarmowy
® Produkty zbożowe stanowią podstawę pożywienia, powinny być podawane w każdym posiłku. Wykazują właściwości kwasotwórcze.
2. Mleko i przetwory mleczne:
® Mleko i jego przetwory należą do najbardziej wartościowych produktów spożywczych.
® Zawierają niemal wszystkie składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
® Produkty mleczne e względu na zawarte w nich składniki budulcowe i regulujące spełniają ważną rolę w żywieniu człowieka.
® Są źródłem:
o Wysokowartościowego białka
o Łatwo przyswajalnego wapnia
o Tłuszczu
o Laktozy (cukier mlekowy)
o Witaminy (A, D, grupy B, zwłaszcza B2)
o Niewielkie ilości żelaza
® Produkty tej grupy wskazują właściwości alkalizujące.
Sery:
® Podział ze względu na zawartość tłuszczu w suchej masie na:
o Wysoko tłuste (< 60 %)
o Pełnotłuste (45 – 60 %)
o Średnio tłuste (25 – 45 %)
o Częściowo odtłuszczone (10 – 25 %)
o Chude, odtłuszczone (< 10 %)
® Podział ze względu na zawartość wody w masie beztłuszczowej:
o Bardzo twardy (< 51 %)
o Twardy (49 – 56 %)
o Półtwardy (63 – 54 %)
o Półmiękki (61 – 69 %)
o Miękki (> 67 %)
Podział serów:
® Z porostem pleśniowym:
o Camambert, Brie – podczas produkcji dodaje się również hodowle białej pleśn, dojrzewają 2 – 5 tygodni, po 14 dniach zaciąga się formę aluminiową, formuje cylindry 10 cm (camambert) lub 25 – 40 cm (brie)
® Z przerostem pleśniowym:
® Maziowe
® Pomazankowe – bryndza- wyrabiane z mleka owczego.
® Solankowe – wyrabiane głównie z mleka owczego, feta itp.
® Wędzone – ser gryficki.
® Typu szwajcarsko-holenderskiego (tylżycki, mazurski, warmiński, podlaski)
® Typu holenderskiego (edamski, gouda, podlaski, liliput, puławski, zamojski)
® Typu szwajcarskiego
3. Jaja:
® Do spożycia przeznaczone są jaja kurze i przepiórcze hodowlane.
® Białko jaja kurzego jest uważane za białko o najwyżej wartości biologicznej, w 100 % przyswajalne przez człowieka.
® Żółtko jaja obok białek zawiera witaminy A i D, żelazo i substancje tłuszczowe (cholesterol ok. 250 mg w 1 żółtku).
® Jaja mają właściwości zagęszczające, spulchniające i emulgujące.
®...