WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU B OSTRE
HEPATITIS VIRALIS B ACUTA
lZ. Dziubek „Choroby zakaźne i pasożytnicze”l
EPIDEMIOLOGIA:
· rozpowszechnienie :
® na świecie zakażonych jest ok. 5% całej populacji
- mała częstość nosicielstwa (0,2 – 0,5%) :
® kraje Europy Pn
- średnia częstość nosicielstwa (2 – 7%) :
® Europa wsch.
® basen Morza Śródziemnego
® Ameryka Środkowa i Północna
- wysoka częstość nosicielstwa (8 – 20%) :
® Afryka tropikalna
® pd. – wsch. Azja
® Chiny
· źródło zakażenia :
- chory człowiek i nosiciel :
® HBV znajduje się praktycznie w każdej wydzielinie i wydalinie
· drogi przenoszenia :
- wertykalna
- przez źle wyjałowiony sprzęt medyczny :
® służba zdrowia
® narkomani
- przez stosunki heteroseksualne i homoseksualne
· największy odsetek zakażeń :
- chorzy wymagający wielokrotnego przetaczania krwi
- chorzy leczeni immunosupresyjnie
- chorzy długo hospitalizowani
- chorzy obciążeni chorobą przewlekłą (cukrzyca, astma itp.)
- służba zdrowia
ETIOLOGIA:
HBV :
- DNA wirus, należy do hepadnoviridae
· budowa :
- DNA wirusa :
→ częściowo dwuniciowy, kolisty z 1 nicią niekompletną
- rdzeń wirusa :
→ DNA
→ polimeraza DNA (o właściwościach odwrotnej transkryptazy)
→ białko HBcAg (antygen rdzeniowy)
→ białko HBeAg
- rdzeń opłaszczony jest białkiem HBsAg (antygen powierzchowny) :
→ HBsAg ma wspólną determinantę a, której towarzyszą 4 inne : d, y, w, r
→ tworzy to różne podtypy HBsAg (bez znaczenia klinicznego)
· genom wirusa :
- gen P :
→ informacja o polimerazie DNA
- gen C :
→ informacja o HBcAg i HBeAg
- gen S :
→ informacja o HBsAg
- gen X :
→ produkt tego genu ma znaczenie w kancerogenezie związanej z zakażeniem
· w surowicy osób replikujących występują :
- pełne wirony (cząsteczka Dane’a)
- wirony niekompletne
- kuliste cząstki HBsAg
- tubularne formy HBsAg
· mutacje wirusa :
- wirus pozbawiony własności wytwarzania białka HBeAg (tzw. mutant e-)
→ najcz. rejony Morza Śródziemnego, Azji i Afryki
→ powstaje przez powstanie stop – kodonu uniemożliwiającego translację białka prekursorowego HBeAg
- wirus ze zmutowaną strukturą HBsAg
· właściwości wirusa :
- ulega zabiciu :
→ w autoklawie po 30 min
→ w suchym gorącym powietrzu temp.1800C po 30 min(?)
→ w gotowaniu po 30 min
- wrażliwy na środki odkażające zawierajace chlor (chloramina, podchloryn sodu)
PATOGENEZA:
zakażenie hepatocytów poprzez receptor albuminowy
replikacja wirusa w hepatocycie
odpowiedź układu immunologicznego
komórkowa
(limf. CD4, CD8, NK)
antygen docelowy
HBcAg i być może HBeAg
odpowiedź humoralna
zakażone komórki wykazujące ekspresję
tych antygenów ulegają eliminacji
rozsiana martwica
uwalnianie wironów
zakażanie kolejnych hepatocytów neutralizacja przez p/ciała
p/cząstkom Dane’a
- o wyleczeniu decyduje sprawne współdziałanie między układem odpornościowym humoralnym i komórkowym
- ich dysharmonia prowadzi do nosicielstwa i zapaleń przewlekłych
- HBV nie ma bezpośredniego działania cytopatycznego w takim stopniu, aby determinowało to przebieg choroby
- nadostre zapalenie wątroby jest efektem nadmiernej immunologicznej eliminacji hepatocytów w krótkim czasie uniemożliwiającym regenerację
- w niszczeniu hepatocytów rolę odgrywają także mechanizmy autoimmunologiczne :
→ antygenem docelowym są struktury hepatocytu, a wśród nich LSP (białko swoiście wątrobowe)
- na ostre WZW B choruje 2% noworodków zakażonych przez matki nosicielki, a u 98% rozwija się zakażenie przewlekłe
- u dorosłych na ostre WZW zapada 90% zakażonych, a przewlekłe 10%
OBRAZ KLINICZNY:
OKRES WYLĘGANIA :
- od miesiąca do pół roku
OKRES ZWIASTUNÓW :
- trwa od kilku do kilkunastu dni
· objawy niestrawności :
- ¯ apetytu
- pobolewania w nadbrzuszu
· objawy rzekomo grypowe :
- ¯ samopoczucie
- bóle kostne i stawowe
· objawy skórne :
- występują o wiele rzadziej
- duże zróżnicowanie :
→ wysypka plamista, plamisto – grudkowa, grudkowa, pokrzywkowa
→ krwotoczna (b. rzadko)
OKRES OBJAWOWY :
· żółtaczka :
- żółtaczka może być „prosta”, lub cholestatyczna
- w części przypadków żółtaczki nie stwierdza się
- żółtaczka narasta stopniowo
- ustępuje początkowo szybko, a po osiągnięciu mniejszych stężeń powoli
- przeciętnie utrzymuje się 4 – 6 tygodni
· powiększenie wątroby :
- może osiągać różne nasilenie
- spoistość wzmożona
- brzeg zaokrąglony
- powierzchnia gładka
- mogą wystąpić pobolewania w nadbrzuszu (napinanie torebki wątroby)
· powiększenie śledziony :
- ok. 10% przypadków
· ¯ łaknienie :
- utrzymuje się ok. tygodnia
OKRES ZDROWIENIA :
- trwa 1 – 2 miesięcy
- ...