ZARZĄDZANIE
PRODUKCJĄ I USŁUGAMI
Jeśli czegoś nie zmierzysz, nie możesz tym zarządzać!
Plan wykładów:
1. Strategia przedsiębiorstwa
· Strategia działalności wytwórczej i usługowej
· Planowanie i sterowanie
· Zarządzanie działalnością wytwórczą i usługową
2. Produkt
· Projektowanie wyrobów i usług
· Jakość
· Niezawodność
3. Przedsiębiorstwo
· Lokalizacja przedsiębiorstwa i rozmieszczenie obiektów
· Wyposażenie produkcyjne
· Obsługa eksploatacyjna
4. Procesy
· Projektowanie systemów produkcyjnych i przepływu produkcji
· Kontrola jakości
5. Programy
· Prognozowanie
· Planowanie kalendarzowe
· Zarządzanie zapasami
· Systemy planowania i sterowania produkcją
· Zarządzanie przedsięwzięciami
Literatura
[1] Muhlemann A.P., Oakland J.S., Lockyer K.G.: Zarządzanie produkcją i usługami, WNT, Warszawa, 1997
[2] Matuszek J.: Inżynieria produkcji. W-wo Politechniki Łódzkiej. Filia w Bielsku Białej. Bielsko-Biała, 2000.
[3] Dwiliński L.: Zarządzanie produkcją. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. Warszawa, 2002.
[4] Brzeziński M. (red.), Organizacja i sterowanie produkcją, Placet, Warszawa, 2002
[5] Materiały pomocnicze
I. STRATEGIA
1. Funkcja zarządzania działalnością podstawową a organizacja
Strategia
· naczelna orientacja gospodarcza, która wyraża dominujący kierunek działania firmy,
· plan, w którym są zawarte zadania odnoszące się do funkcjonowania w przyszłości,
· ogólny program rozwoju działalności firmy,
· ……………………………………………………………………
Warunek istnienia organizacji – jest ona w stanie zadowolić „klienta".
To, co zadowala klienta, może istnieć fizycznie albo być czymś niematerialnym („produkt").
Działalność podstawowa
Potrzeby konsumenta są informacja wejściową dla danej organizacji.
Przetwarza ona te informacje w to, co jest w stanie zadowolić konsumenta.
Rys. 1.1. Potrzeby konsumenta i ich zaspokojenie
Rys. 1.2. Zaspokojenie potrzeb konsumenta – pięć etapów
W każdym elemencie określane są parametry, które stają się informacją wejściową dla kolejnego.
Zarządzanie działalnością podstawową obejmuje działania występujące podczas 2, 3 i 4 etapu (analiza potrzeb, możliwości, zaopatrzenia i sposobów przetwarzania).
Podstawowymi zadaniami każdej organizacji jest „marketing" i „działalność wytwórcza".
Rys. 1.3. Zadania marketingu i działalności podstawowej
Im bardziej te zasadnicze funkcji będą od siebie uzależnione, tym większa szansa na odniesienie sukcesu.
Uwaga: Okazało się, że metody i techniki kierownika produkcji można równie dobrze stosować w pracy kierownika zakładu usługowego.
Podobieństwa i różnice świadczenia usług
i wytwarzania wyrobów
Podobieństwa:
¨ przewidzieć własne potrzeby i przyjąć odpowiednią strategię zarządzania zapasami materiałowymi,
¨ zaplanować i pokierować zasobami ludzkimi,
¨ właściwie zarządzać zasobami fizycznymi.
Różnicy:
Ø Zasadniczą cechą odróżniającą usługi od wyrobów jest niemożność tworzenia zapasów usług (ma to wpływ na wykorzystanie zasobów, sterowanie popytem i wydajnością).
Ø W procesie świadczenia usług często występuje połączenie z funkcjami marketingowymi (podczas wykonywania jednej operacji można zainteresować klienta innymi formami świadczonymi usług).
Ø Ważną różnicą pomiędzy „czystym wytwarzaniem" a „czystym świadczeniem usług" jest koncepcja „pierwsza linia/zaplecze" (rys. 1.4) (często spotykana w działalności usługowej).
Przykładem są banki, gdzie kasjerzy i pozostali pracownicy siedzący przy kantorach są w bezpośrednim kontakcie z klientami. Są oni wspomagani przez personel znajdujący się „poza sceną", wykonujący wszystkie podstawowe funkcje banku.
Obecność klienta „na pierwszej linii" jest akceptowana (wymagana), ale „na zapleczu" klient pojawia się bardzo rzadko.
Rys. 1.4. Koncepcja „pierwsza linia — zaplecze"
Reguły zarządzania: 5P
Koncepcja 5P daje dobre ramy rozważań dotyczących funkcji zarządzania działalnością podstawową.
5P
Produkt,
Przedsiębiorstwo,
Procesy,
Programy,
Personel
Produkt
Jest on powiązaniem pomiędzy marketingiem a produkcją.
Należy osiągnąć zgodność wszystkich funkcji działalności gospodarczej, takich jak:
· działanie,
· estetyka,
· jakość,
· niezawodność,
· cena sprzedaży lub koszty produkcji,
· termin dostarczenia.
Aby zapewnić zgodność, należy uwzględniać czynniki zewnętrzne (potrzeby rynku, ograniczenia prawne) oraz czynniki wewnętrzne (zgodność nowego wyrobu z istniejącym systemem, infrastrukturą i tradycjami).
Przedsiębiorstwo
Aby wytworzyć produkt, potrzebny jest majątek produkcyjny. Do zadań funkcji zarządzania działalnością podstawową należy:
· określenie przyszłego możliwego popytu,
· zaprojektowanie i rozmieszczenie budynków i biur,
· zapewnienie niezawodności działania maszyn i urządzeń,
· zapewnienie sprawnego funkcjonowania przedsiębiorstwa,
· zapewnienie bezpieczeństwa pracy maszyn i urządzeń,
· określenie potrzeb kadrowych.
Należy uwzględnić również ograniczenia finansowe, podatkowe, polityczne i kulturowe narzucone przez środowisko.
Procesy
Decyzję o wytwarzaniu wyrobu (świadczeniu usług) podejmuje się po zespoleniu wymagań technicznych i organizacyjnych stawianych przez produkt. Należy kontrolować aby nie doprowadzić do zwiększania się liczby metod realizacji przedmiotu działalności przedsiębiorstwa.
Decydując się na konkretny proces, należy rozpatrzyć następne czynniki:
· dysponowana wydajność,
· dysponowane umiejętności,
· typ produkcji,
· rozmieszczenie zakładu i urządzeń,
· bezpieczeństwo,
· potrzeby serwisowe,
· zaplanowany poziom kosztów.
Programy
Szczegółowe programy dostaw wyrobów/usług do konsumenta są kolejnym widocznym wynikiem działalności produkcyjno-marketingowej. Ustalają one nie tylko terminy, lecz także określają przepływy pieniężne.
Programy dostaw określają harmonogramy:
· zaopatrzenia w surowce i materiały,
· wytwarzania wyrobów lub świadczenia usług,
· eksploatacji maszyn i urządzeń,
· rozliczeń finansowych,
· magazynowania,
· transportu.
Często za wystarczające uważa się matematyczne rozwiązanie problemu.
Personel
Produkcja, od początku do końca, uzależniona jest od ludzi.
Prostymi sposobami tworzenia organizacji jako całości są:
· lepsze komunikowanie się,
· małe grupy robocze.
· współudział robotników w zarządzaniu,
· przekazywanie uprawnień,
· demokracja przemysłowa,
· wzbogacenie pracy itp.
Większość decyzji dotyczących personelu jest podejmowana na poziomie zarządzania produkcją.
Dlatego osoba odpowiedzialna za zarządzanie działalnością podstawową powinna brać udział w dyskusjach o:
· zarobkach i wynagrodzeniach,
· bezpieczeństwie i higienie pracy,
· motywacjach,
· związkach zawodowych,
· kształceniu i szkoleniu.
Zarządzanie produkcją a „misja" organizacji
Misja organizacji: powód istnienia organizacji, wyróżniający ją od wszystkich innych.
Warunkami pomyślnej i ciągłej działalności każdej organizacji są:
· jakość produktu,
· niezawodność produktu,
· dostarczanie produktu,
· koszt produktu,
· przepływ pieniężny organizacji.
Strategia zarządzania działalnością podstawową i misja organizacji muszą być rozpatrywane łącznie. Oddzielenie skazane jest na niepowodzenie.
Często strategia zarządzania działalnością podstawową ma duże znaczenie przy definiowaniu ogólnej strategii organizacji.
2. Strategia działalności wytwórczej i usługowej
Cele działalności
Zarządzanie wymaga ciągłego podejmowania decyzji. Aby podjąć prawidłową decyzję należy znać:
· Cele lub misję organizacji.
· Strategie organizacji (środki potrzebne do osiągnięcia celów lub misji).
...