1. Marketing a projektowanie wyrobów/usług
Rozumienie i zaspokajanie potrzeb konsumentów
Rozwój wyrobu lub usługi jest procesem interaktywnym.
współpraca konsumentów, zespołów marketingowych, handlowych, projektanckich, zaopatrzeniowych i produkcyjnych
Tradycyjny proces rozwoju produktu stosowany w wielu gałęziach przemysłu jest sekwencyjnym (rys. 1.1) oraz podzielony na poszczególne funkcje.
Zakłada się istnienie barier pomiędzy tymi funkcjami oraz istnieje przekonanie o wzajemnym braku kompetencji.
Rys. 1.1. Sekwencyjny proces rozwoju produktu
Proces ten ma następujący przebieg:
1. Dział marketingu przekazuje wymagania projektantom.
2. Projektanci projektują produkt spełniający nowe warunki (w stosunku do dysponowanych technologii), odpowiadające skorygowanym analizom rynku.
3. Projektanci przekazują projekt działom organizacji produkcji i zaopatrzenia.
4. Dział organizacji produkcji uważa projekt za nierealny i wprowadza własne zmiany. (Od tego momentu występują trudności z utrzymaniem zaplanowanego harmonogramu i zaczyna brakować czasu na ponowne sprawdzenie początkowych wymagań).
5. Dział organizacji produkcji przekazuje projekt produktu wraz z projektem procesu produkcji do działu produkcji.
6. Dział zaopatrzenia wraz z dostawcami wprowadza własne poprawki do projektu.
7. Dostawcy otrzymują zamówienie na dostarczenie materiałów według nowego projektu.
8. Dział operacyjny otrzymuje nabyte materiały oraz projekt procesu produkcyjnego, który przed podjęciem sensownej produkcji trzeba ponownie rozpatrzyć.
9. Dział operacyjny zmienia wyniki analizy rynku i projekt produktu i jest zmuszony rozpocząć produkcję nadal wprowadzając zmiany.
10. W wypadku wytwarzania wyrobów pierwsze produkty (seria próbna) trafiają na rynek.
11. Dział sprzedaży otrzymuje wraz z produktem proponowaną przez dział marketingu cenę i prognozę sprzedaży oraz informację z rynku, że konsumenci nie są zadowoleni z produktu, ponieważ nie jest to ten produkt, którego oczekiwali.
Zwykle czas od wykonania badań rynkowych do momentu wytworzenia produktu jest tak długi, że wyniki badań są już nieaktualne. Cały proces tworzenia produktu w poszczególnych fazach jest rozpoczynany na nowo, co pochłania mnóstwo czasu i tworzy niepotrzebne koszty.
Zmiana podejścia tradycyjnego na zintegrowane (współbieżne) wymaga wykonywania poszczególnych czynności w odniesieniu do pozostałych i utrzymania drożnych kanałów komunikacyjnych (rys. 1.2).
Przedstawiciele konsumentów, działów marketingu, sprzedaży, projektanckich, zaopatrzenia i produkcyjnych muszą współpracować jako spójny, elastyczny i wspomagający się zespół.
Rys. 1.2. Podejście zintegrowane do procesu rozwoju produktu
Procesy i systemy projektowania
Proces projektowania przechodzi przez etapy:
1. Koncepcja. Określone są wstępne parametry użytkowe wyrobu lub usługi.
2. Akceptacja. Ustalenie, czy planowane parametry są możliwe do osiągnięcia.
3. Wykonanie. Przygotowanie modeli nowych produktów do testowania.
4. Przetworzenie. Projekt jest przetwarzany w taką postać, jaka jest możliwa do realizacji w danej organizacji.
5. Czynności pilotowe. Wytworzona zostaje pewna liczba wyrobów (wyświadczona pewna liczba usług), które są potrzebne do sprawdzenia poprawności projektu. Po tym etapie należy ostatecznie zatwierdzić projekt.
Rys. 1.3. Wzajemne oddziaływanie pięciu etapów projektowania z marketingiem i wytwarzaniem
Koncepcja
Jest to najważniejszy etap projektowania. Decyzje dotyczące wymaganych parametrów podejmowane są przez zespoły składające się z przedstawicieli konsumentów i projektantów.
Projektanci dokładnie ustalają wymagania stawiane nowym produktom.
Etap jest przetłumaczeniem wymagań stawianych produktowi przez rynek na język zrozumiały przez projektanta.
Podczas dyskusji należy uzyskać następujący minimum informacji:
1. Wymagania techniczne i użytkowe zawierające szczegółowe określenie poziomu jakości i niezawodności.
2. Wymagania dotyczące wyglądu zewnętrznego.
3. Zamierzona cena sprzedaży lub koszty wytwarzania. Najczęściej przyjmuje to postać stwierdzenia:
„Koszty (cena) nie mogą przekroczyć..."
4. Termin, w jakim produkt powinien znaleźć się na rynku.
5. Przewidywany popyt na dany wyrób lub usługę.
6. Maksymalny oczekiwany koszt wykonania projektu.
7. Informacje dotyczące aktualnej sytuacji prawnej (bezpieczeństwo, wymagania jakościowe i prawne).
Akceptacja
Zostają dokładniej omówione koszty związane z projektem.
Jest rzeczą istotną, aby projektant znał możliwości wytwórcze organizacji, która będzie realizowała projekt.
Wykonanie
Na podstawie wcześniejszych ustaleń (etap 2) należy wykonać model i poddać go próbom. Jeżeli nie jest możliwe osiągnięcie ustalonych parametrów, należy dokładnie ustalić różnice i rozważyć ich wpływ na ostateczne funkcjonowanie produktu. Wykonanie prób powinno udzielić odpowiedzi na pytanie, czy możliwe jest wytworzenie produktu zaspokajającego przyjęte wymagania.
Przetworzenie
Na tym etapie odbywa się przekazanie projektu właściwym wykonawcom, którzy adaptują go do warunków wytwarzania. Określają oni szczegóły i maksymalne koszty.
Brak współpracy pomiędzy projektantami a wykonawcami może być bardzo kosztowny.
Czynności pilotowe
Przy działalności na dużą skalę przeprowadzane są operacji pilotowe w warunkach rynkowych. Należy przeprowadzić ponowne badanie wymagań i oczekiwań klienta.
W małych organizacjach niektóre zadania może wykonywać jedna osoba, chociaż utrudnia to późniejszą analizę.
Sterowanie projektowaniem
Nadzorowanie procesu projektowania nie może być tak ścisłe jak procesu wytwarzania (jednak musi być ujęte w budżecie). Projektowanie nie może być celem samym w sobie. Dlatego warto rozpatrzyć poniższe uwagi.
1. Żaden projekt nigdy nie będzie taki, do którego nie można wprowadzić poprawek.
2. Niewiele projektów jest całkowicie oryginalnych. W większości „nowych” produktów oryginalne rozwiązania nie przekraczają 10%, a reszta to modyfikacje i przekształcenia istniejących rozwiązań.
3. W czasie projektowania występuje ciekawe zjawisko: im więcej czasu poświęca się na wykonanie jednego projektu, tym mniejszy jest wzrost jego wartości, jeżeli nie nastąpi odkrycie lub wprowadzenie nowej technologii.
4. Warunki wewnętrzne i zewnętrzne narzucają ograniczenia na czas wykonania projektu i jego koszt.
Wykorzystanie w procesach projektowania analizy ścieżki krytycznej
Efektywnym narzędziem kontrolowania przebiegu prac projektowych jest metoda analizy ścieżki krytycznej. Metoda umożliwia dokładną kontrolę wykonanych zadań w porównaniu z planem.
Dużą trudnością w korzystaniu z metody jest określenie czasu trwania czynności. W przezwyciężeniu tego problemu mogą jednak pomóc poniższe wskazówki:
1. Określić wymagania projektowe w jak najmniejszych szczegółach.
2. Zaangażować wszystkich zainteresowanych w proces tworzenia sieci.
3. Ustalić stałe daty (jeżeli nie jest to możliwe należy przyjąć datę przybliżoną).
4. Określić znane czasy trwania czynności.
5. Podzielić czynności o nie znanych czasach na czynności cząstkowe, z których można wyodrębnić te, którym można przypisać czas wykonania znany z poprzednich działań.
!
Jeśli wiele grup projektowych prowadzi jednocześnie prace nad kilkoma projektami występuje wówczas problem rozdzielania środków na poszczególne prace.
Koszty projektowania
Przybliżony koszt projektu powinien zostać przedstawiony podczas drugiego etapu procesu projektowania — akceptacji.
Wszystkie koszty związane z praca personelu są zależne od czasu wykonywania poszczególnych czynności. Stosując metody PERT/CPM do kontroli czasu, można kontrolować też koszty ludzkie (w pracach projektowych stanowią one największą cześć kosztów całkowitych). Pozostałą część kosztów stanowią urządzenia i wyposażenie nabyte w celu prowadzenia prac projektowych.
Korzystanie z usług specjalistów z zewnątrz
Działalność projektowa jest droga.
Wykwalifikowany projektant pobiera duże wynagrodzenie, ponadto trzeba opłacić pozostały sztab specjalistów oraz nabyć specjalne wyposażenie
Dlatego czasami lepszym rozwiązaniem jest zlecenie wykonania projektu instytucjom zewnętrznym.
Rodziny wyrobów lub usług
Podczas procesu projektowania nowego wyrobu/usługi często korzysta się z istniejących już produktów. Każda organizacja ma tzw. rodziny produktów, z których można wybierać dowolne elementy lub funkcje potrzebne do spełnienia wymagań stawianych projektowanemu produktowi.
Istotnym jest tworzenie odpowiednich baz danych.
Wykorzystanie stałego systemu klasyfikacji i kodowania
Im mniej projektów, tym większa wydajność grupy projektowej.
Czasami mała modyfikacja wystarczy, aby istniejący produkt spełniał nowe funkcje, które nie były przewidywane podczas procesu projektowania.
Często okazuje się, że projektowany produkt jest identyczny albo może zostać zastąpiony przez istniejący już wyrób lub usługę.
Warto stworzyć stały system klasyfikacji i kodowania, uwzględniający wcześniej wykonane i dostępne projekty.
Stosowanie efektywnego systemu może doprowadzić do zaoszczędzenia do 30% ogólnych kosztów projektowania
Projektowanie usług
Powstanie sektora usługowego było przewidziane przez ekonomistów jako naturalne zjawisko rozwojowe gospodarki.
Najpierw dominowało rolnictwo, następnie p...