ZATRZYMANIE KRĄŻENIA PRZYCZYNY I PREWENCJA
Poznać i zrozumieć:
• Znaczenie wczesnego rozpoznawania pacjentów w stanie ciężkim
• Przyczyny zatrzymania oddychania i krążenia u dorosłych
• Rolę schematu badania ABCDE w identyfikowaniu i leczeniu pacjentów obciążonych ryzykiem zatrzymania krążenia
Wczesne rozpoznanie pacjenta w stanie ciężkim może zapobiec:
• Zatrzymaniu krążenia/śmierci
• Przyjęciu pacjenta na OIT
• Podjęciu resuscytacji mimo braku wskazań
Wczesne rozpoznawanie pacjentów w stanie zagrożenia życia
• Zatrzymanie krążenia w wielu przypadkach można przewidzieć
• U 50-80% pacjentów NZK jest poprzedzone pogorszeniem stanu ogólnego
• Typowe objawy - spadek saturacji i ciśnienia tętniczego krwi
• Niepotrzebne komplikacje wynikają z opóźnienia przeniesienia pacjenta do OIT
Rozpoznanie pacjentów zagrożonych zatrzymaniem krążenia i oddychania
Zmodyfikowany System Wczesnego OstrzeganiaModified Early Warning System (MEWS)
Wynik > 4 - pacjent musi zostać zbadany przez lekarza
Zatrzymanie krążenia i oddychania
Najczęściej jest wynikiem zaburzeń:
• Drożności dróg oddechowych
• Oddychania
• Krążenia
Przyczyny zatrzymania krążenia i oddychania
Niedrożność dróg oddechowych
• Ograniczenie świadomości
• Krew/wymiociny
• Ciało obce
• Uraz
• Infekcja/stan zapalny
• Kurcz krtani
• Skurcz oskrzeli
ZABURZENIA WENTYLACJI
• Upośledzenie napędu oddechowego
– depresja CSN
• Zaburzenia mechaniki oddychania
– osłabienie mięśni
– uszkodzenie struktur nerwowych
– zaburzenia restrykcyjne dotyczące ściany klatki piersiowej
– ból (np. złamanie żeber)
• Zmiany w płucach
– odma
– krew w jamie opłucnej
– infekcja
– zaostrzenie POChP
– astma
– zator tętnicy płucnej
– ARDS
ZABURZENIA KARDIOLOGICZNE
Pierwotne
• Ostre zespoły wieńcowe
• Zaburzenia rytmu serca
• Nadciśnienie tętnicze
• Wady zastawkowe
• Leki/zatrucia
• Wrodzone wady serca
• Zaburzenia elektrolitowe
• Porażenie prądem
Wtórne
• Asfiksja
• Hipoksja
• Utrata krwi
• Hipotermia
• Wstrząs septyczny
Badanie pacjenta zagrożonego zatrzymaniem krążenia
według schematu ABCDE
A airway - drożność dr. oddechowych
B breathing - oddychanie
Ccirculation - krążenie
D disability - stan świadomości
E exposure - ekspozycja
Badanie ABCDE Podstawowe zasady
• Wykonaj ocenę wstępną
• Lecz stany bezpośredniego zagrożenia życia
• Powtarzaj badanie
• Oceniaj skuteczność leczenia oraz wykonanych interwencji
• Wcześnie wezwij pomoc-Np. Zespół Resuscytacyjny
Badanie ABCDE
• Pamiętaj o własnym bezpieczeństwie
• Oceń reakcję pacjenta
• Oceń parametry życiowe -tętno, częstość oddechu, ciśnienie tętnicze, SpO2, EKG, temperatura
Drogi oddechowe
Rozpoznawanie niedrożności dróg oddechowych
• Możliwość mówienia
• Trudności w oddychaniu, objawy zakrztuszenia
• Duszność
• Głośny oddech- stridor, świsty, bulgotanie
• Paradoksalne ruchy oddechowe
• Udział dodatkowych mięśni oddechowych
Leczenie niedrożności dróg oddechowych
• Bezprzyrządowe udrożnienie dróg oddechowych np. odgięcie głowy i uniesienie żuchwy
zmodyfikowane wysunięcie żuchwy
• Proste przyrządy służące do udrażniania dróg oddechowych
• Zaawansowane metody - np. maska krtaniowa, rurka intubacyjna
• Tlen
Oddychanie
Rozpoznanie zaburzeń oddychania
• Zobacz
– wysiłek oddechowy, pracę dodatkowych mięśni oddechowych, sinicę, częstość oddechu, zniekształcenia klatki piersiowej, poziom świadomości
• Usłysz
– głośny oddech, szmery oddechowe
• Wyczuj/zbadaj
– ruchy klatki piersiowej, odgłos opukowy, położenie tchawicy
Leczenie zaburzeń oddychania
• Utrzymanie drożnych dróg oddechowych
• Tlen
• Leczenie przyczyny - np. odbarczenie odmy
• Wspomaganie oddychania jeżeli wskazane - np. wentylacja z wykorzystaniem worka samorozprężalnego
Krążenie
Rozpoznawanie zaburzeń krążenia
• Ogólne wrażenie
• Tętno – tachykardia, bradykardia
• Perfuzja obwodowa – nawrót włośniczkowy
• Ciśnienie tętnicze krwi
• Ocena perfuzji narządów
– ból w klatce piersiowej, stan świadomości, diureza
• Krwawienia, utrata płynów
Postępowanie
• Drożność dróg oddechowych i oddychanie
• Tlen
• Dostęp dożylny/pobranie krwi do badań
• Leczenie przyczyny
• Płynoterapia
• Monitorowanie hemodynamiczne
• Leki inotropowe/wazopresyjne
• Tlen/Aspiryna/Nitrogliceryna/ Morfina w przypadku OZW
Stan świadomości
• Zbadaj pacjenta wg skal AVPU lub GCS, oceń źrenice
• Postępuj zgodnie ze schematem ABC
• Lecz podstawową przyczynę
• Oceń poziom glukozy we krwi
– jeśli < 3 mmol/l podaj glukozę
• Rozważ pozycję boczną bezpieczną
• Sprawdź karę zleceń
Ekspozycja
• Rozbierz pacjenta aby przeprowadzić badanie- zwróć uwagę na urazy, krwawienie, wysypkę
• Zabezpiecz chorego przed utratą ciepła
• Zapewnij intymność podczas badania
PODSUMOWANIE
• Wczesne rozpoznawanie pacjentów w stanie ciężkim może zapobiec zatrzymaniu krążenia
• U większość pacjentów NZK jest poprzedzone charakterystycznymi objawami
• NZK może być wynikiem zaburzeń drożności dróg oddechowych, oddychania i krążenia
• Schemat badania ABCDE pozwala rozpoznawać i leczyć pacjentów zagrożonych zatrzymaniem krążenia i oddychania
AALS
Potencjalnie odwracalne przyczyny zatrzymania krążenia:
n Cztery H:
¨ Hipoksja,
¨ Hipowolemia,
¨ Hipotermia,
¨ Hiper/hipokaliemia, hipokalcemia, kwasica i inne zaburzenia metaboliczne.
Potencjalnie odwracalne przyczyny zatrzymania krążenia:
n Cztery T:
¨ Odma prężna (Tension pneumothorax),
¨ Tamponada,
¨ Toksyny,
¨ Thromboembolia (wieńcowa, płucna).
MECHANIZMY
n Migotanie komór (VF)
n Częstoskurcz komorowy bez tętna (VT),
n Asystolia,
n ...